Het water vormde al in de vroege Nederlanden een belangrijke partner bij het weerstaan van vijandelijke invallen. Zo ook het Haarlemmermeer. In het begin van de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648) vervulde het meer verschillende keren een belangrijke rol in de verdediging van steden tegen de Spanjaarden.
>Erfgoed journaal Haarlemmermeer gaat op 17 januari 2022 van start. Wat is het? Een tweemaandelijks online journaal, waarin zeven erfgoedlocaties in Haarlemmermeer avontuurlijk in beeld komen. En waarin oud erfgoed verbinding aangaat met jonge ontdekkingsreizigers – maar ook met ervaren senioren en een heel diverse doelgroep. Kortom: een feest van herkenning rond ons tastbaar verleden. Een product van MeerRadio voor heel Haarlemmermeer, met Meerdoc als uitvoerend producent.
>
2 min
Amersfoordt werd op 13 augustus 1863 benoemd tot de tweede burgemeester van de gemeente Haarlemmermeer. Hij was een visonair met vooruitstrevende ideeën, zoals een spoorwegverbinding en moderne landbouwmachines.
>Noord-Holland kent veel plaatsen met bijzondere namen. Van sommige is de oorsprong snel vast te stellen, bij andere is het nodig om wat dieper te graven in het verleden. In deze serie verhalen onderzoeken we elke maand een andere regio van onze provincie, om achter de herkomst van de lokale plaatsnamen én bijnamen van de inwoners te komen. Deze maand: Amstelland en Meerlanden.
>Antirevolutionair staatsman Hendrikus Colijn (1869-1944) begon zijn lange carrière in de binnenlanden van koloniaal Indonesië. Hij bekleedde topfuncties voor de regering en Shell, en loosde als premier Nederland door de crisisjaren tot aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog. Een veelbewogen leven, dat begon in het gehucht Burgerveen in de Haarlemmermeer en eindigde in ballingschap in een kuuroord bij Ilmenau.
>Cor van Stam (1920-1995) gaf tijdens de oorlog samen met zijn vrouw Trijntje van Stam-Jansen onderdak aan joodse onderduikers. Onder de schuilnaam Cor van de Meer coördineerde hij het verzet in Haarlemmermeer en omstreken. Na de oorlog werd hij er zelfs burgemeester.
>Bij Fort Aalsmeer, onderdeel van de Stelling van Amsterdam, lag een complex netwerk van sluizen en kanalen. In oorlogstijd werden de kanalen gebruikt voor de toevoer van munitie naar het fort en in vredestijd maakten vooral plaatselijke boeren gebruik van het water voor het vervoer van suikerbieten. Bij oorlogsdreiging kon zelfs het zuidelijk gedeelte van de Haarlemmermeer ermee onder water worden gezet.
>Scheepvaart over zee heeft altijd een grote rol gespeeld in de Nederlandse geschiedenis, vooral tijdens de Gouden Eeuw. Dit gold ook voor de binnenvaart via het Haarlemmermeer, die Amsterdam en Haarlem met de grote steden in Zuid-Holland verbond. De vaarroutes gingen dwars door rivieren en vaarten, en langs kolken en sluizen.
>Vanaf zaterdag 5 juni gooien alle musea hun deuren weer open. Om het kiezen te vergemakkelijken, zet Oneindig Noord-Holland de leukste tentoonstellingen op een rijtje.
> 6 min
De (vernieuwde) stelling van Amsterdam is aangelegd tussen 1881 en 1914. Zij wordt gevormd door een ring van vijfenveertig verdedigingswerken waarmee de hoofdstad kon worden verdedigd door het land buiten de stelling ongeveer een halve meter onder water te zetten (inundatie). Dat is te ondiep voor schepen en te diep voor man en paard. Fort Hoofddorp maakt daarvan deel uit.
>Welke plaats vind jij het meest kenmerkend voor Noord-Holland? Fred van de Water neemt ons mee naar Sloten, inmiddels opgeslokt door Amsterdam. Vanuit gemeente Sloten stoomden in 1839 de eerste treinen in ons land. Tuinders uit Sloten bezorgden Amsterdammers hun verse groenten. Door Sloten liepen pelgrims over de ‘heilige weg’, vanwege het Mirakel. De keizer kwam in 1489 in dit dorp. Op naar dit onbekende Sloten!
>Het dorp Rijk, op het kruispunt van de Aalsmeerderweg en de Vijfhuizerweg, moest wijken voor Schiphol. Eind april 1959 begonnen bulldozers de huizen van de kaart te vegen. Het dorpskerkje maakte plaats voor een nieuwe startbaan. In een interview met het Haarlems Dagblad van 24 april 1959 zei de zeer betrokken jonge dominee van het dorp: “’t Is gebeurd met onze buurtschap en in de kern staan nu nog negentig huizen. Op 15 september zullen zij alle zijn ontruimd, moeten ze zijn ontruimd.”
>Ze vindt ze prachtig: de uitgestrekte bomenrijen langs de Haarlemmermeerse polderwegen. Wethouder Mariëtte Sedee: “Voor de lockdown reed ik dagelijks vanuit Nieuw-Vennep over de Hoofdweg naar Hoofddorp. Elk seizoen is dat anders. Je ziet de kale takken in de winter, het tere groen in het vroege voorjaar, de bomen vol in blad in de zomer en de gele en bruine bladeren in het najaar.” Dit jaar start een project voor het behoud van de typisch Haarlemmermeerse polderlinten.
> 3 min
Helaas zijn de musea voorlopig nog even gesloten. Gelukkig kun je wel een virtueel bezoek brengen aan Haarlemmermeermuseum de Cruquius. Bekijk de online tentoonstelling ‘Haarlemmermeer in kaart gebracht’ en dompel je onder in de historische kaarten en droogmakingsplannen van het Haarlemmermeer.
> 1 min
De Haarlemmermeer is een gebied met een bijzondere geschiedenis: een polder onder de zeespiegel, die rond 1852 is drooggelegd. De mentaliteit van de eerste pioniers is er nog goed te proeven. Onlangs is er een nieuwe publicatie verschenen over de identiteit en de cultuurhistorie van de Ringdijk en Ringvaart rondom de polder.
> 2 min
Soms kan je er tijdelijk niet op uit trekken om een frisse neus te halen. Ga dan in gedachten even mee op een tochtje door diverse eeuwen – een tour voor thuis. Van het weilandje bij een torenfort naar de middeleeuwse heerlijkheid Calslagen. Dat doen we in twee etappes. Vandaag is de vraag: waarom doet de vlag van een bloemendorp denken aan een aardbei?
>Het was op een mooie zondag ‘besaeyt met Menschen’ op de Spaarndammerdijk schreef Brederode (1585-1618). Hij had stadgenoten zien lopen over de dijk met zicht op het weidse polderland en het IJ. Even de stad ontvluchten – ook toen. Wandel (in gedachten) met Brederode mee de stad uit. De dijk op naar Spaarndam.
>Behoefte aan ruimte, frisse lucht? Wil je even de volle stad ontvluchten? Op de Diemerzeedijk verwaaien de duizelende aerosolen vast razendsnel. Loop, fiets – of ga in gedachten – mee met Rembrandt richting Diemerzeedijk. Even lekker uitwaaien.
>Vanaf woensdag 1 juli is het vernieuwde Cruquius Museum na een verbouwing van 3,5 maand weer te bezoeken. De gedateerde inrichting van het Cruquius gemaal onderging een volledige metamorfose. OPERA Amsterdam, ontwerper van onder meer Museum Volkenkunde en Rijksmuseum Boerhave, ontwierp een stoere en interactieve installatie die het rijksmonument laat stralen. Cruquius Museum vertelt hiermee op een eigentijdse en toegankelijke manier het verhaal van de strijd tegen het water met behulp van stoomtechniek.
> 1 min
Je rijdt er langs, je vaart er voorbij, je vliegt er overheen, maar stap eens even uit de trein. Halverwege Amsterdam en Haarlem. Eeuwenlang niet meer dan een smal strookje land tussen grote watervlakten. Trekschuit, tram, trein – al het doorgaande verkeer wurmde zich door de flessenhals. Ga (in gedachten) mee op een ommetje door Halfweg met het verhaal van storm, stoom, schuiten en suikerbieten.
>