Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

Paviljoen Welgelegen: zetel van kunst, koninklijke macht en provinciaal bestuur

Het imposante Paviljoen Welgelegen kent een bijzondere geschiedenis. Nu zetelt er het provinciebestuur. Maar voordat het de functie van provinciehuis kreeg, was het een buitenverblijf, paleis en waren er meerdere musea in het gebouw gevestigd. Koning Lodewijk Napoleon en de moeder van koning Willem I, prinses Wilhelmina van Pruisen, hebben hier gewoond. Menigmaal zocht de koning zijn moeder hier op.

>

Landgoed Woestduin: gevierd schrijver zorgt voor eerste waterleiding in Nederland

Tussen 1832 en 1845 woonde Jacob van Lennep (1802-1868) op de buitenplaats Woestduin. Van Lennep is vooral bekend als schrijver, maar als politicus en advocaat heeft hij eveneens zijn sporen verdiend op maatschappelijk gebied. Als rijksadvocaat onderhield hij sterke banden met de regering en het koninklijk huis. Hij stond aan de basis van de oprichting van de Amsterdamse Waterleiding Maatschappij, het eerste systeem van waterleidingen in Nederland.

>

Landgoed Elswout: steenrijke weduwe redde de Nederlandse Bank

Met hulp van het Russische en Pruisische leger kwam in 1813 een einde aan de Franse bezetting. De Nederlandse handel en nijverheid hadden zware klappen opgelopen en de schatkist was leeg. Aan de nieuwe vorst, koning Willem I, de taak om het land er weer bovenop te helpen.

>

Wonen op buitenplaats Vreedenhorst

In de prachtige Vechtstreek zijn veel mooie buitenplaatsen te vinden. Kees Beelaerts van Blokland woont samen met zijn gezin op zo’n buitenplaats. Zijn Vreedenhorst is gelegen bij het dorp Vreeland, 700 meter de provincie Utrecht in. Het wonen op een buitenplaats is toch wel heel erg anders dan in een gewoon huis. Het neemt veel verantwoordelijkheid met zich mee. Verantwoordelijkheid richting de toekomst, maar vooral richting het verleden.

>

Landgoed Gooilust

De oorspronkelijke naam voor het terrein is Rondombedrogen. De eerste bebouwing bestaat uit twee hofsteden. Het huidige Gooilust is gebouwd rond 1778-1786 door Gerrit Corver Hooft. Het landgoed werd in 1934 nagelaten door Louise Six aan Natuurmonumenten. Gooilust is de grootste buitenplaats van ’s-Graveland. Het heeft veel moois te bieden voor de wandelaar. Een fraaie ommuurde siertuin, een sterrenbos, een onlangs opnieuw aangelegd rondeel, en een rododendronvallei.

>

Landgoed Schaep en Burgh

Schaep en Burgh dankt zijn naam aan de stichter Abel Matthijszoon Burgh en zijn neef en erfgenaam Gerard Simonszoon Schaep. Het bestaande huis dateert van 1730. Sinds 1971 is Schaep en Burgh eigendom van Natuurmonumenten en sinds 1976 is het hoofdkantoor er gehuisvest. Achter het landhuis ligt een theehuis, het capitool, de locatie voor het radioprogramma Vroege Vogels. Op het landschappelijk fraaie terrein bevinden zich verder onder meer nog een slangenmuur en een ijskelder.

>

Landgoed Duinlust

Het huis Duinlust is, net als de oranjerie, modelboerderij en het Grote Huis op Elswout, ontworpen door architect Constantijn Muysken (1843-1922). Het huidige huis Duinlust is echter niet het eerste gebouw met die naam dat hier stond. In 1815 was Duinlust in handen van Jonkheer Jan Willem Druyvestein die er een witgepleisterd huis liet bouwen. In 1821 verkocht hij zijn bezit aan de Amsterdammer Thomas Atkins die het ook maar korte tijd in bezit had.

>

Landgoed Elswout

De buitenplaats Elswout is een fantastische tijdscapsule. Wie door de toegangspoort aan de Elswoutlaan gaat, treedt vier eeuwen geschiedenis binnen.

De poort zelf dateert uit de zeventiende eeuw en hoorde bij de vroegste aanleg van Elswout die waarschijnlijk rond 1634 begon. In dit eerste deel van het park zijn echter nog meer restanten uit de Gouden Eeuw aanwezig. De statige oprijlaan waarop de eerste blik valt, is er daar een van. Maar ook de andere kaarsrechte lanen, die het park aan de voorkant in drie vakken verdelen, stammen uit die tijd. Tenslotte de twee koetshuizen, links aan de oprijlaan, zijn ook zeventiende eeuws. Hun architectuur is heel eenvoudig maar toch verfijnd.

>

Landgoed Elswout: Een parel om te bewaren

Tom in den Bosch (61) werkt al 32 jaar op Elswout en is daar Junior Boswachter (voorheen Veldmedewerker voorlichting). Zijn werkzaamheden bestaan uit het onderhouden van het terrein en excursies geven. In Den Bosch geeft excursies over de planten, vogels en historie van Elswout. ‘Ik ben geen kenner, maar over alle planten en vogels op Elswout weet ik wel iets te vertellen’.

>

Vlietzorg

Ingeklemd tussen het Spaarne, de Buitenrustlaan en nieuwe bebouwing ligt de buitenplaats Vlietzorg. Van deze buitenplaats zijn het huis en het koetshuis of bollenschuur (gezien vanaf de straat, rechts van het huis gelegen) overgebleven. De tuinen die reikten tot Welgelegen zijn nu volgebouwd met woningen.

>

Buitenrust

In 1727 koopt de Lakenkoopman Jan Hooft het terrein dat bij een boedelscheiding wordt omschreven als tuin ‘met opstal, getimmerte, bepotinge en beplantinge’. In 1777 koopt Jan Ananias Willink de buitenplaats. In de koopakte wordt gesproken over de naam ‘Buitenrust’.

>

Eindenhout

Grenzend aan de zuidwesthoek van de Haarlemmerhout in Haarlem ligt het huis Eindenhout. Dankzij haar prominente ligging is dit bij velen een bekend huis. Het huis en een stuk van de tuin is particulier bezit. De rest van de 4,5 hectare grote buitenplaats is sinds 1962 eigendom van de gemeente Haarlem. Het huis is rijksmonument. Het park is deels toegankelijk en deels vogelreservaat. De buitenplaats kent een lange geschiedenis.

>

Buitenplaats Bloemenheuvel

Bloemenheuvel lijkt een mooie herbestemming van een negentiende-eeuwse buitenplaats tot gemeentehuis. Dit gebouw dateert echter uit 1966 en is gebouwd op de plek van, en in de vorm van de oorspronkelijke buitenplaats.

>

Boekesteyn

Op buitenplaats Boekesteyn staat de zeventiende-eeuwse boerderij Brambergen. Dit type boerderijen – met een opkamer of herenkamer als verblijf voor landeigenaar – is het vroegste soort bebouwing op de nieuwe ’s-Gravelandse polder. De grote statige herenhuizen zouden pas later verrijzen. In de boerderij is nu het bezoekerscentrum van de Gooi- en Vechtstreek van de Vereniging Natuurmonumenten gevestigd.

>

Duinvliet

Duinvliet: ooit een buitenplaats en nu resten alleen nog de Duinvlietsweg, een rijksmonumentaal toegangshek en enkele bijgebouwen. Duinvliet is een van de buitenplaatsen die de tand des tijds niet heeft doorstaan.

>

Paviljoen Welgelegen

Het huidige rijksmonumentale provinciehuis van Noord-Holland ligt ingebouwd tussen kantoorgebouwen en woningen, met aan de achterzijde stadspark de Haarlemmer Hout. Eens heette dit Paviljoen Welgelegen en was gebouwd in opdracht van de bankier Henry Hope.

>

Bijenlust

Waar ooit de buitenplaats Zuiderwijk lag, staat nu een laat-negentiende eeuws witgepleisterd herenhuis, genaamd Beyerlust. De naam refereert nog aan de verdwenen buitenplaats Bijenlust in Heemskerk.

>