Dat de tsaar naar Nederhorst den Berg reisde, is te danken aan Christoffel van Brants. Deze Amsterdamse jongen begon als bevrachter. Hij ontwikkelde zich tot een succesvolle koopman met belangrijke connecties.

Tijdens een van zijn reizen naar Archangelsk ontmoette hij in deze havenstad aan de Witte Zee in 1693 de tsaar. Peter de Grote had besloten hier de eerste grote scheepswerf van Rusland te bouwen.

Buitenplaats

Van Brants, toen actief in de graanhandel, en de tsaar raakten bevriend. Na zijn terugkeer in 1704 naar Amsterdam besloot Van Brants, behalve enkele woonhuizen in de stad ook een bij zijn status passende buitenplaats aan de Vecht te kopen. Dat werd Huys ten Ham, gelegen in een bocht van de rivier bij Nigtevecht. In decoraties van zijn Amsterdams verblijf liet Van Brants enkele afbeeldingen van Peter de Grote opnemen.

Rond de woning op het buitenverblijf zorgde Van Brants voor de aanleg van fraaie tuinen. En de aldus als nieuw ingerichte buitenplaats doopte hij Petersburg.

Tuinen

In het boek ‘Speelreis langs de Vechtstroom’ bezong Claes Bruin destijds deze buitenplaats. Deze lustplaats, schreef hij, vindt nauwelijks zijn weerga. In het boekwerk ‘De Zegepralende Vecht’ uit 1719 kwamen verschillende afbeeldingen voor van Petersburg. Kortom, het moet een bezienswaardigheid  zijn geweest die Van Brants aan de Vecht neerzette. In de drassige polder wandelde je door sier-, moes- en teelttuinen die harmonieus in elkaar overgingen. Met waterpartijen en fraaie lanen.

Adelstand

De Amsterdamse koopman mocht zich sinds 1717 ambassadeur van de tsaar noemen. Christoffel van Brants werd als waardering voor zijn inzet voor Rusland zelfs in de Russische adelstand verheven.

De tsaar (1672-1725) heeft tijdens bezoeken aan ons land bij Van Brants in Amsterdam en op Petersburg gelogeerd. Peter de Grote moet zich thuis hebben gevoeld op dit Petersburg, want in de tuinen was een badstoof gebouwd en er zou een sauna zijn aangelegd.

Hofje

De rijke koopman Van Brants, die nooit getrouwd is geweest, overleed in 1732 op 68-jarige leeftijd. Een jaar later werd het door hem in Amsterdam gestichte hofje voor behoeftige vrouwen en weduwen van de Lutherse gezindte in gebruik genomen. Het fraaie pand staat aan de Nieuwe Keizersgracht (28-44). Christoffel had een half jaar voor zijn overlijden hier zelf de eerste steen voor gelegd. Het Van Brants-Rus hofje. Dat ‘Rus’ in de naam illustreert de nauwe band van hem met het land van de tsaar.

Lusthof

De door hem zo sierlijk ingerichte buitenplaats aan de Vecht werd na zijn dood verkocht. Het complex raakte in verval, het bleek te duur in onderhoud om het als lusthof in stand te houden. In 1820 was er niets meer van over. Maar onder het maaiveld zijn vorige eeuw nog fundamenten aangetroffen van het herenhuis. Ook waterbassins, afwateringskanalen en de loop van enkele paden vielen nog te traceren. Een officieel erkend archeologisch monument? Als het aan de Historische Kring Nederhorst den Berg ligt, zeker.

Tekst: Jan Maarten Pekelharing

Voor meer info: Historische Kring Nederhorst den Berg (www.historischekring.nl)

Publicatiedatum: 28/11/2017