IJmuiden

Simon Vissering: de 'peetvader' van IJmuiden De Historische Kring Velsen bedient een hoop kernen Fort bij IJmuiden Geld stinkt, maar verse vis niet Met de gele quarantainevlag in top Met Jan Feith door de haven van IJmuiden (1933) IJmuider museum toont dynamiek havenstad Velsen: het vertrek van het prinselijk gezin Oorlog aan zee Portret van een stad: IJmuiden 5 dingen die je moet weten over de Hoogovens Vijf feiten over het Noordzeekanaal Bange Russen en gelukkige vissen in sluizencomplex IJmuiden 7 Redenen om IJmuiden te bezoeken De wonderlijke watertorens van Noord-Holland Gloeiend staal spettert en knettert bij Hoogovens ‘Als loods moet je in conditie blijven, anders haal je je pensioen niet’ ‘Tata Steel is hier om te blijven’ Hoeveel sluizen telt IJmuiden? Hoe de vissersplaats IJmuiden ontstond 1876: de opening van het Noordzeekanaal Dudok in Velsen Het Witte Theater Landfront Festung IJmuiden en de Atlantikwall Watertoren IJmuiden omgetoverd tot woontoren Een watertoren voor de visserij in IJmuiden Lage Vuurtoren IJmuiden: kopje kleiner De Hoge Vuurtoren van IJmuiden Piet Heilig: IJmuidens evacué in Drachten Festung IJmuiden: onderdeel van Atlantikwall Velsen: kustrecreatie onder rokende schoorstenen IJmuiden: “Ik zit al mijn hele leven tussen de vis” Waterhuishouding Randstad KNRM: Redders in nood Vruchten van de zee in IJmuiden Noordzeekanaal: meer dan een eeuw kanaalgeschiedenis IJmuiden 1940: verhaal bij een oorlogsfoto De vissersschepen van IJmuiden Watertoren aan de Evertsenstraat in IJmuiden Gastarbeiders bij Hoogovens (Velsen) Kennemerland en de Atlantikwall

‘Als loods moet je in conditie blijven, anders haal je je pensioen niet’

De loods gaat op zee aan boord. Bij stormachtig weer wordt hij met een helikopter aan boord gebracht, maar meestal brengt de ‘loodstender’ (loodsboot) hem. Via de 2 ½ mijl lange pier begeleidt hij het schip naar de sluis. Vervolgens gaat de tocht door het Noordzeekanaal naar de havens van IJmuiden, Beverwijk, Zaandam of Amsterdam. 80% van de schepen zijn tankers, die vaak benzine vervoeren, die vervolgens door Amsterdamse havenbedrijven aan de wensen van de klant wordt aangepast.

5 min

‘Tata Steel is hier om te blijven’

Achter de naam Tata Steel zit het voormalige staalconcern Hoogovens, dat al bijna een eeuw in IJmuiden is gevestigd. In de loop der jaren drukte het bedrijf zijn stempel op de omgeving, maar gaf het ook wat terug aan de omwonenden: werkgelegenheid, scholing en een wereldberoemd schaaktoernooi.

5 min

Hoeveel sluizen telt IJmuiden?

Toen het Noordzeekanaal werd gegraven werden er meteen plannen gemaakt voor een sluis bij het toen nog niet bestaande IJmuiden. Door de groei van de schepen bleek de sluis al snel te klein en een nieuwe grotere sluis volgde. Dit herhaalde zich tot op de dag van vandaag enkele keren waardoor er een waar sluizencomplex is ontstaan. Hieronder zijn de sluizen beschreven, van klein naar steeds groter.

3 min

Hoe de vissersplaats IJmuiden ontstond

Na de opening van het Noordzeekanaal ontstond aan de kust al snel een havenplaats. Het was een initiatief van vissers die het kanaal gebruikten om aan te meren, dat leidde tot de aanleg van een haven. De oprichting van de Rijksvisafslag maakte van IJmuiden een vissersplaats van nationaal belang.

3 min

1876: de opening van het Noordzeekanaal

‘Kan het niet zo, heren?’ opperde koning Willem I in 1816 tijdens een kabinetszitting over de aanleg van een nieuwe vaarweg van het IJ in Amsterdam naar de Noordzee. Met een potlood trok de koning een streep door het gebied ten westen van het IJ tot aan de zee. ‘Onbegonnen werk en veel te duur’, stelden zijn ministers.

3 min

Dudok in Velsen

Architect Willem Marinus Dudok (1884-1974) heeft een belangrijke rol gespeeld in de naoorlogse wederopbouw van de gemeente Velsen. Twee grote opdrachten in deze periode waren het hoofdkantoor van de Hoogovens in IJmuiden en het raadhuis van Velsen.

2 min

Het Witte Theater

Op een opvallende locatie dicht bij de sluizen van IJmuiden, aan de Kanaalstraat 257, bevindt zich het Witte Theater. Tegenwoordig kunnen bezoekers hier terecht voor een gevarieerd aanbod aan theatervoorstellingen, films, muziek en cabaret. Dit is echter niet altijd zo geweest. In januari 2015 heropende theaterproducent Marcel Klein Ovink het vernieuwde theater dat het jaar daarvoor werd verbouwd. Deze verandering of ontwikkeling is niet de eerste voor het Witte Theater. Zowel het gebouw als het theater kennen een rijke geschiedenis.

3 min

Landfront Festung IJmuiden en de Atlantikwall

In het duingebied van Kennemerland ligt nog een groot aantal verdedigingswerken uit de Tweede Wereldoorlog. De Atlantikwall is een kustverdedigingslijn die loopt van Noorwegen tot aan Spanje. Hij is gebouwd tussen 1942 en 1945 en bestaat uit een samenhangend geheel van gewapend betonnen bunkers, batterijen, schuilplaatsen etc. Bovendien zijn er onderkomens voor de manschappen en alles wat daarmee samenhangt. Enkele onderdelen van de Atlantikwall zijn tegenwoordig beschermd als rijksmonument, zoals de luchtafweerbatterij Olmen en de kustbatterij Heerenduin.

1 min

Watertoren IJmuiden omgetoverd tot woontoren

Het heeft even geduurd maar de watertoren aan de Evertsenstraat krijgt een tweede leven door de bouw van elf appartementen. De toren is al bijna een eeuw een herkenningspunt en baken voor de inwoners van IJmuiden. Hoog in de toren is het uitzicht magnifiek en typisch IJmuiden: het imposante sluizencomplex, het Noordzeekanaal, de duinen en de zee zijn ook vanaf deze hoogte altijd dichtbij.

2 min

Een watertoren voor de visserij in IJmuiden

Op Dokweg 35 staat een watertoren met een opvallend onderstel. De watertoren staat aan de oever van de haven, midden tussen andere vroegere waterleidingsgebouwen. Het waterreservoir voorzag in 1915 in een dringende behoefte aan drinkwater van ‘booming’ haven IJmuiden.

2 min

Lage Vuurtoren IJmuiden: kopje kleiner

IJmuiden heeft twee vuurtorens die al honderd jaar door het leven gaan als Hoge en Lage vuurtoren. Dat is niet altijd zo geweest. De torens zijn in 1877 als identieke zuilen ontworpen en gebouwd. De voorspoedige industriële ontwikkeling van Nederland, met Amsterdam als belangrijke internationale haven, leidde tot de bouw van grotere zeeschepen. IJmuiden was in 1909 dringend toe aan een bredere en diepere vaargeul.

1 min

De Hoge Vuurtoren van IJmuiden

De aanleg van het Noordzeekanaal ging gepaard met een wonderlijk mengsel van traditionele en moderne techniek. Polderjongens met kruiwagens en spaden deden het graafwerk, zoals dat al eeuwenlang ging. Maar voor het op diepte brengen van het kanaal werden voor die tijd ultramoderne stoombaggermolens ingezet. Geheel in stijl met het monumentale karakter van dit project: een vuurtorenontwerp met allure.

2 min

Piet Heilig: IJmuidens evacué in Drachten

Piet Heilig (1928) woonde op het Tasmanplein in IJmuiden, achter het Kennemerplein. Het gezin moest in 1942 vertrekken wegens afbraak van hun woning. Ze werden op transport gezet naar Friesland, samen met onder anderen wethouder W.F. Vissers. Ze kwamen terecht in Smallingerland.

1 min

Festung IJmuiden: onderdeel van Atlantikwall

De aanleg van de Duitse Atlantikwall in de IJmond had zware gevolgen voor de bewoners. Tijdens de oorlog zijn 35.000 mensen uit het spergebied geëvacueerd. Na de oorlog waren 4500 woningen gesloopt of zwaar beschadigd.

2 min

Velsen: kustrecreatie onder rokende schoorstenen

Het gebied in en rond Velsen is door de eeuwen heen strategisch bijzonder waardevol geweest. De Romeinen bouwden er een klein fort met een haventje om zo de delta van het Oer-IJ – de meest noordelijke vertakking van de Rijn – te bewaken. Tegenwoordig is het een geliefde badplaats én industrieel hart van Noord-Holland.

4 min

IJmuiden: “Ik zit al mijn hele leven tussen de vis”

Charles Zorgdrager is geboren en getogen in IJmuiden, “Een plek waar eigenlijk niemand wil wonen, maar als je er eenmaal woont wil je nooit meer weg.”

2 min

Waterhuishouding Randstad

De waterhuishouding van de regio Amsterdam is in handen van vier waterschappen en Rijkswaterstaat. Zij zorgen voor waterveiligheid en de kwaliteit van het water.

3 min

KNRM: Redders in nood

In vliegende storm verlaat een reddingsboot de pieren van IJmuiden, op weg naar een schip in nood. Tegenwoordig wordt niets nagelaten om schipbreukelingen veilig aan wal te brengen. De moderne reddingsboot is daarvoor optimaal uitgerust. Ze kan haast niet zinken en als ze omslaat, richt ze zich gewoon weer op. Maar ook met dit materieel is het reddingswerk op zee niet zonder risico’s. Tussen 1825, toen het georganiseerde reddingswerk begon, en 1925 gebruikte men voor dit werk nog roeiboten. Een reddingsoperatie was in die periode natuurlijk veel riskanter. Nog wat verder terug in de tijd werden schipbreukelingen vaak aan hun lot overgelaten. De kustbewoners hadden veel meer belangstelling voor de lading.

3 min

Vruchten van de zee in IJmuiden

Achteraf is het niet meer dan logisch dat IJmuiden een vissershaven kreeg. Maar bij de bouw van de sluis en de pieren hield niemand daar nog rekening mee. De eerste initiatieven om van IJmuiden een vissersplaats te maken, kwamen niet van de plaatselijke, laat staan van de landelijke overheid. Die initiatieven kwamen van de zeevissers zelf. Van vissers die met hun platboomde zeilschepen bij slecht weer beschutting zochten tussen de pieren. Daar konden ze ook alvast wat vis verkopen. Van het een kwam het ander.

4 min

Noordzeekanaal: meer dan een eeuw kanaalgeschiedenis

Bij de opening van het Noordzeekanaal in 1876 was het eigenlijk meteen al duidelijk: het was allemaal niet groot genoeg. Na meer dan een eeuw kanaalgeschiedenis staat de ontwikkeling nog niet stil.

3 min