2 min

Tien procent

Begin 1900 was er in veel gemeenteraden in regio Kennemerland discussie over het aanleggen van een waterleidingnet. In 1896 was de Amsterdamse Duinwater Maatschappij overgedragen aan de gemeente Amsterdam. Na Den Helder (Marinestad) was Haarlem in 1898 de derde stad in Noord-Holland die een eigen waterleiding verwierf. Het water kwam uit putten uit de duinen bij Overveen. Ook Alkmaar en Zaandam liepen vooraan in rij van steden met een eigen drinkwatervoorziening. In 1906 bleek dat van de 1121 gemeenten in Nederland er slechts 117 (tien procent) een eigen waterleiding had. Gemeente Velsen nam in 1910 het initiatief om met meerdere gemeenten een gemeenschappelijke waterleiding aan te leggen. Dit werd als serieuze optie door – onder andere gemeente Zandvoort – overwogen, maar werd niet doorgezet. In Velsen werd in februari 1917 de eigen gemeentelijke waterleiding geopend.

Watertoren IJmuiden. Bouwjaar: 1914 – 1915. Ontwerp: W. de Vrind en D. Drost. Materialen: gewapend betonskelet. De toren is in 1953 bepleisterd. Hoogte toren: 42,60 m. Cilindervormig hoogreservoir met diameter 9 m. Inhoud reservoir: 550 m3. Rijksmonument sinds 2001. Samen met het oorspronkelijke deel van het bijbehorende filtergebouw en een pompgebouw. In 2010-2012 verbouwd tot appartementencomplex. Beeld: Watertoren IJmuiden, foto: Marcel Mulder, via Wikimedia Commons, CC BY-SA 3.0 nl

Drinkwater uit putten

In 1914 – 1915 was het drinkwatercomplex IJmuiden gebouwd, bestaande uit  een watertoren, een filtergebouw en een pompgebouw. Oorspronkelijk werd het drinkwater opgepompt uit de elf putten die voor dit doel op het naastgelegen terrein gegraven waren. De plek van het watercomplex – midden in een woonwijk – is indertijd gekozen, omdat deze centraal lag tussen het oude deel van IJmuiden en de oostelijke uitbreiding in de richting van Velsen.

Voormalig filtergebouw van waterleidingcomplex Evertsenstraat, IJmuiden. Gebouwd in 1915. Bron: wikipedia.org.

Gaaf voorbeeld

Het gemeentelijk waterleidingbedrijf Velsen droeg in de jaren dertig  de drinkwatervoorziening over aan het  Provinciaal Waterleidingbedrijf van Noord-Holland (PWN). De waterwinning vanuit de putten stopt definitief na 1937 vanwege brak water. De PWN had de toren midden jaren tachtig niet langer nodig voor de drinkwatervoorziening. Midden jaren tachtig zette Provincie Noord-Holland het drinkwatercomplex op een lijst voor provinciale monumenten. De toren is een gaaf bewaard voorbeeld van watertorenbouw uit de jaren ’10 van de twintigste eeuw.

Bronnen:
Wikipedia, Watertoren Evertsenstraat IJmuiden
H.P.G. de Boer (red.), Watertorens in Noord-Holland, 1991, uitgave van Provincie Noord-Holland.

Verkocht

PWN verkocht in najaar 2000 het waterleidingcomplex aan de gemeente Velsen. Woningbedrijf Velsen mocht van de gemeente een plan ontwikkelen, maar gaf de opdracht na enige tijd terug. In 2006 verkocht de gemeente de gebouwen in het park. In het voormalige filtergebouw houden nu een huisartsen, een apotheek, een maatschappelijk werkster en een diëtist praktijk. Een vastgoedbedrijf uit Zeeland (dat zelf kantoor houdt in een watertoren) is eigenaar van dit industrieel monument.

Publicatiedatum: 09/02/2012