Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

IJmuiden

Geld stinkt, maar verse vis niet Met de gele quarantainevlag in top Met Jan Feith door de haven van IJmuiden (1933) IJmuider museum toont dynamiek havenstad Velsen: het vertrek van het prinselijk gezin Oorlog aan zee Portret van een stad: IJmuiden 5 dingen die je moet weten over de Hoogovens Vijf feiten over het Noordzeekanaal Bange Russen en gelukkige vissen in sluizencomplex IJmuiden 7 Redenen om IJmuiden te bezoeken De wonderlijke watertorens van Noord-Holland Gloeiend staal spettert en knettert bij Hoogovens ‘Als loods moet je in conditie blijven, anders haal je je pensioen niet’ ‘Tata Steel is hier om te blijven’ Hoeveel sluizen telt IJmuiden? Hoe de vissersplaats IJmuiden ontstond 1876: de opening van het Noordzeekanaal Dudok in Velsen Het Witte Theater Landfront Festung IJmuiden en de Atlantikwall Forteiland IJmuiden Watertoren IJmuiden omgetoverd tot woontoren Een watertoren voor de visserij in IJmuiden Lage Vuurtoren IJmuiden: kopje kleiner De Hoge Vuurtoren van IJmuiden Piet Heilig: IJmuidens evacué in Drachten Festung IJmuiden: onderdeel van Atlantikwall Velsen: kustrecreatie onder rokende schoorstenen Verhalenpaviljoen IJmuiden: "De oude vishal was een dorp op zich" IJmuiden: “Ik zit al mijn hele leven tussen de vis” Waterhuishouding Randstad KNRM: Redders in nood Vruchten van de zee in IJmuiden Noordzeekanaal: meer dan een eeuw kanaalgeschiedenis IJmuiden 1940: verhaal bij een oorlogsfoto De vissersschepen van IJmuiden Watertoren aan de Evertsenstraat in IJmuiden Gastarbeiders bij Hoogovens (Velsen) Kennemerland: de Atlantikwall

Redders op Zee in IJmuiden

In de loodsenzaal van het IJmuider Zee- en Havenmuseum is een nieuwe expositie te zien: ‘Redders op Zee in IJmuiden’. Deze tentoonstelling sluit aan bij de landelijke viering van 200 jaar KNRM. In het hele land wordt aan dit bijzondere jubileum van de KNRM aandacht besteed in maritieme musea. Natuurlijk ook in IJmuiden, waar de KNRM, sinds de opening van het Noordzeekanaal, een belangrijke post heeft en waar sinds 1994 ook het hoofdkantoor en het magazijn van de KNRM zijn gevestigd.

>

Publieksdagen forteiland IJmuiden

Forteiland IJmuiden is onderdeel van De Stelling van Amsterdam. De stelling is rond 1885 aangelegd om Amsterdam te verdedigen. Het fort op het Forteiland is de grootste van de hele stellling. Reusachtig bijna. Compleet met koepelzaal, muurschilderingen, labyrinth en bunkers, is het een locatie om je ogen bij uit te kijken. Ook om het eiland heen is genoeg te zien. Schepen van over de hele wereld varen af en aan en ook staal gigant Tatasteel is indrukwekkend om te zien.

>

‘Ongerepte’ Breesaap van de kaart geschept

Wie kent nog de Breesaap? De opa van oud-premier Ruud Lubbers dreef er een uitspanning. Conny Braam schreef hoe haar voorouders zich in de Breesaap vestigden. Frederik Willem van Eeden bejubelde ruim anderhalve eeuw geleden dit ‘heiligdom der natuur’. En nu? Denderend verkeer. Een fabriek met de hoogste CO₂ uitstoot van het land. Wat is er met de Breesaap gebeurd?

>

Een speciale kerstviering voor woonwagenbewoners

Een jongetje met een baard van watten en een kartonnen kroon overhandigt een geschenk. Tegenover de Wijzen uit het Oosten staat een groepje herders, verkleed met doeken en baarden aan touwtjes. Aan de zijkant van het podium, tussen de coulissen, kijken kleine kinderen toe. Ondertussen wiegt een meisje het kindeke Jezus, een pop met een flinke bos haar. Het lijkt een kerstvoorstelling van een kerk of school, maar de beschrijving in de collectie van fotopersbureau De Boer luidt: ‘Kerstfeest woonwagenbewoners, IJmuiden, 20 december 1967’. Waar kijken we precies naar? Wie zijn deze kinderen en wie organiseerde deze avond?

>

Geld stinkt, maar verse vis niet

Het haringseizoen is geopend! Vanaf juni, als de eerste vaatjes nieuwe haring binnenkomen, beginnen de liefhebbers al te watertanden. Wat was het innovatieve idee dat ervoor zorgde dat de Nederlandse haringhandel eeuwen geleden flink wat poen in het laatje bracht?

>

Met de gele quarantainevlag in top

Quarantaineregels golden vroeger regelmatig. Grenzen gingen dicht, kapiteins mochten pas na toestemming van de gezondheidsautoriteiten schepen aanmeren. Wie zich niet aan de regels hield, riskeerde ten tijde van de Bataafse Republiek in ons land zelfs de doodstraf.

>

Met Jan Feith door de haven van IJmuiden (1933)

Deze zomer neemt Jan Feith je mee op reis door onze provincie. Zijn historische teksten uit het album ‘Zwerftochten door ons land: Noord-Holland’ (1933) geven een beeld van zonnige duinen, drukke pleinen en pittoreske polders. Deze week: ‘IJmuiden, de haven van Groot-Amsterdam’.

>

IJmuider museum toont dynamiek havenstad

Een kruiwagen uit het Rijksmuseum in IJmuiden? Inderdaad. Te zien in het Zee- en Havenmuseum, gevestigd in de oude ‘Visscherijschool’. Zo’n honderd vrijwilligers zijn hier actief.

>

Velsen: het vertrek van het prinselijk gezin

Het is midden in de nacht van 11 op 12 mei 1940 als majoor Roest van Limburg, controleur-generaal van De Nederlandsche Bank wakker wordt gebeld. Generaal Best van de Vesting Holland vraagt hem of De Nederlandsche Bank een gepantserde geldauto heeft die ook geschikt is voor het vervoer van enige volwassenen en twee kinderen. Op dat moment weet hij nog niet zeker welke kostbare lading er vervoerd moet worden, maar de majoor heeft wel het donkerbruine vermoeden dat het om Prins Bernhard, Prinses Juliana en hun dochtertjes Beatrix en Irene zal gaan.

>

Oorlog aan zee

Onder het zand en de planten in Kennemerland liggen bunkers, muren en vestingwerken verscholen. Ze maken deel uit van een hele rits kustverdedigingswerken die de Duitsers tijdens de Tweede Wereldoorlog hebben gebouwd. Veel restanten zijn afgebroken en daarmee uitgewist. Ook namen die herinnerden aan de oorlog werden na de oorlog veranderd. Het Moffenpad bij Castricum werd bijvoorbeeld omgedoopt tot de Stille Strandweg. Toch zijn er nog genoeg sporen van de oorlog te vinden.

>

Portret van een stad: IJmuiden

“Op de sluizen van IJmuiden, heb ik jou vaarwel gekust. Op dat plekje bij de haven stelde jij me weer gerust. ‘k Kon mijn tranen niet bedwingen, afscheid nemen deed ons zeer. Op de sluizen van IJmuiden, daar zien wij elkander weer”, zong Max van Praag in 1949. Het gebied van IJmuiden werd al in de vroege IJzertijd, circa 800 v. Chr. bewoond, maar werd pas het IJmuiden van nu na de aanleg van het Noordzeekanaal. De stad groeide in de negentiende eeuw uit tot een van de grootste zeehavens van Nederland met een indrukwekkend sluizencomplex, brede stranden en twee markante vuurtorens. Herken jij alle kenmerken van IJmuiden in het onderstaande portret van de havenstad?

>

Vijf feiten over het Noordzeekanaal

Al bijna 150 jaar geleden werd ‘Holland op z’n Smalst’ doorgraven voor de aanleg van het Noordzeekanaal. Vijf historische feiten over deze roemruchte waterverbinding tussen Amsterdam en de Noordzee.

>

Bange Russen en gelukkige vissen in sluizencomplex IJmuiden

Volkert Schaap, werkzaam bij Rijkswaterstaat, zet er flink de pas in. Hij verzorgt een rondleiding over het sluizencomplex van IJmuiden. Hij wil ons zowel de oudste sluizen als het spui- en maalcomplex laten zien. En die liggen een flink eind uit elkaar.

>

7 Redenen om IJmuiden te bezoeken

IJmuiden ontstond tegelijkertijd met het Noordzeekanaal, groeide in de negentiende eeuw uit tot de belangrijkste aanvoerhaven van vis en is vandaag de dag de derde haven van Nederland.

>

De wonderlijke watertorens van Noord-Holland

Al sinds het begin van de negentiende eeuw vormen watertorens een belangrijk onderdeel van het vlakke Nederlandse landschap. De meest markante watertorens zijn de drinkwatertorens, die vanaf 1856 werden gebouwd. Vanwege de forse afmetingen vallen deze het meest op en werden ze door de waterleidingbedrijven als een visitekaartje beschouwd. Zodanig dat er veel aandacht werd besteed aan het uiterlijk van de torens. Hieronder vind je de zeven meest bijzondere torens van Noord-Holland.

>

Gloeiend staal spettert en knettert bij Hoogovens

Staalfabrikant Tata Steel (Hoogovens) is niet zo maar te bezoeken. Te heet, te gevaarlijk. Maar wie iets over het maken van staal wil weten, kan zijn hart ophalen in het Hoogovensmuseum in IJmuiden.

>

‘Als loods moet je in conditie blijven, anders haal je je pensioen niet’

De loods gaat op zee aan boord. Bij stormachtig weer wordt hij met een helikopter aan boord gebracht, maar meestal brengt de ‘loodstender’ (loodsboot) hem. Via de 2 ½ mijl lange pier begeleidt hij het schip naar de sluis. Vervolgens gaat de tocht door het Noordzeekanaal naar de havens van IJmuiden, Beverwijk, Zaandam of Amsterdam. 80% van de schepen zijn tankers, die vaak benzine vervoeren, die vervolgens door Amsterdamse havenbedrijven aan de wensen van de klant wordt aangepast.

>

‘Tata Steel is hier om te blijven’

Achter de naam Tata Steel zit het voormalige staalconcern Hoogovens, dat al bijna een eeuw in IJmuiden is gevestigd. In de loop der jaren drukte het bedrijf zijn stempel op de omgeving, maar gaf het ook wat terug aan de omwonenden: werkgelegenheid, scholing en een wereldberoemd schaaktoernooi.

>

Hoeveel sluizen telt IJmuiden?

Toen het Noordzeekanaal werd gegraven werden er meteen plannen gemaakt voor een sluis bij het toen nog niet bestaande IJmuiden. Door de groei van de schepen bleek de sluis al snel te klein en een nieuwe grotere sluis volgde. Dit herhaalde zich tot op de dag van vandaag enkele keren waardoor er een waar sluizencomplex is ontstaan. Hieronder zijn de sluizen beschreven, van klein naar steeds groter.

>