Wie aan Noord-Hollandse mode denkt, denkt aan streekdracht. Aan de kleurige dracht van Marken, rijkelijk versierd met borduurwerk. De Volendammer ‘hul’, die toeristen direct als typisch Hollands herkennen, of de opvallende luifelvormige mutsen uit Huizen. Aan iemands kleding en sieraden kan veel informatie worden afgelezen over geloof, rijkdom en rouw.
Daartegenover staat de haute couture uit de grote stad. Aan het eind van de negentiende eeuw verschenen er luxe waren- en modehuizen in Amsterdam. Zaken als Hirsch&Cie, Maison de Bonneterie en Metz&Co voorzagen in een nieuwe vrijetijdsbesteding: winkelen ofwel ‘shoppen’.
Oude kledingstukken vertellen boeiende verhalen over het verleden. Sommige kleren stralen welvaart en luxe uit, andere ontroeren doordat ze eindeloos zijn vermaakt. Ze zijn gedragen, gekoesterd, hersteld, vermaakt en doorgegeven. Daarmee geven ze ons een inkijkje in het dagelijks leven van onze voorouders.
Geen enkele zichzelf respecterende Huizer vrouw droeg vroeger een muts die niet helder was. Zo had het Huizer Melkmeisje ook altijd haar mooiste en schoonste muts op als ze met haar melk langs de deuren ging. Een mutsenstrijkster of mutsenwaster, was met het wassen, strijken en plooien van zo’n Huizer muts maar liefst vier uur bezig.
>
2 min
Voor de deur van de voormalige visrokerij aan de Valkenaarstraat 25 staat een bronzen beeld genaamd ‘Huizer trots’. ‘Buiten minsen’ die de Huizer klederdracht niet kennen zien waarschijnlijk een pauw maar echte Huizers zien een Huizer kap. “En ik”, zegt Peter Kos, de maker van het beeld, “ik zie mijn oma”.
> 2 min
Sinterklaas heeft elk jaar tijdens de intocht natuurlijk weer zijn ‘mooiste tabberd’ aan. Maar ook Sinterklaas wil wel eens wat nieuws. Een van zijn oude tabberds is, met alle toebehoren, in 1995 geschonken aan het Amsterdam Museum.
> 1 min
Midden jaren vijftig was het nog heel gewoon om de was, en zeker de fijne was, buiten de deur te laten doen. Je bracht het naar een van de vele wasserijen die Alkmaar in die tijd rijk was, bijvoorbeeld fijnwasserij Vredenburg aan het Luttik Oudorp. Van dit bedrijf is een klein archief bewaard gebleven. Het bevat prachtige bedrijfsfoto’s uit de jaren vijftig, waarvan een aantal bij dit artikel is afgedrukt.
> 4 min
‘Vodde, wie heeft er nog vodde’, een kreet die veel mensen nog wel bekend in de oren klinkt. Want tot in de jaren zestig kwamen de voddenmannen nog langs de deur met paard-en-wagen, handkar of bakfiets, om lompen en vodden op te halen. Samen met de schillenboer en de vele venters zijn ze nu uit het straatbeeld verdwenen, maar jarenlang vormden ze een belangrijke schakel in de goederenkringloop.
> 4 min
In de jaren zestig verruilde een nieuwe generatie jongeren de kamgaren pantalon voor een spijkerbroek. Deze spijkerbroek of ‘jeans’, zoals de Amerikanen zeggen, werd het kenmerk van een nieuwe generatie en het symbool van protest tegen de gevestigde orde. Vets kledingbedrijf aan de Langestraat te Alkmaar haakte als een van de eersten in op dit verschijnsel en werd zelfs dé promotor van de spijkerbroek in Noord-Holland boven het IJ.
> 3 min
De P.C. Hoofstraat: nu een plek waar fashionista’s smachtend staren naar de exclusieve etalages van Gucci, Chanel en Louis Vutton. Eind negentiende eeuw was de gloednieuwe straat een groen, rustig en voornaam woongebied voor de Amsterdamse elite.
> 3 min
Modepaleizen in Amsterdam, wie kent ze niet: majestueuze gebouwen als dat van de Bijenkorf op de Dam, Metz & Co in de Leidsestraat en het ‘Hirschgebouw’ op het Leidseplein? Minder bekend is echter dat in die gebouwen, die veelal dateren uit het einde van de negentiende en het begin van de twintigste eeuw, modehuizen of warenhuizen met belangrijke modeafdelingen waren gevestigd die zich aanvankelijk alleen richtten op een select publiek dat het aanbod van haute couture en luxe confectie kon bekostigen.
> 4 min
Het kan verkeren. Tegenwoordig dumpen we overbodige kleding in de kliko of in de speciale kledingbakken. In de glorietijd van de papiermolens (1600-1800) waren lompen een uiterst gewilde grondstof. Vooral voor de fabricage van wit papier waren witte linnen lompen een onmisbare grondstof.
> 2 min
De Amsterdam International Fashion Week is sinds 2004 uitgegroeid tot een internationaal bekend evenement dat twee keer per jaar wordt georganiseerd. Veel minder bekend is dat de AIFW een voorganger had in de jaren veertig en vijftig van de vorige eeuw.
> 2 min
“Om me heen stormden mensen als beesten op de rekken af. Ik wilde een tasje pakken, maar voor ik er erg in had griste iemand het alweer uit mijn handen. Ellebogen porden in mijn zij, handen trokken aan mijn jas. Leuk shoppen in de Bijenkorf? Het was een gekkenhuis.” Aldus Lola, een 24- jarige studente die zich één keer aan de drie Dwaze Dagen in de Bijenkorf heeft gewaagd. Het warenhuis begon ooit als een chique speciaalzaak voor rijke en nette mensen. Anno 2015 wil het grootse warenhuis weer terug naar het luxe imago van weleer.
> 2 min
In 2011 was de nodige opwinding ontstaan over een leerlinge van het Volendamse en katholieke Don Bosco College, omdat zij, ook op school, haar hoofddoekje wilde dragen. Dit zou volgens het schoolbestuur indruisen tegen het karakter van de school. Dit is niet de eerste hoofdbedekkingskwestie waar Volendam mee te maken heeft gehad. Op 19 februari 1941, in het eerste jaar van de Duitse bezetting, werd het voor iedereen verplichte persoonsbewijs ingevoerd. Op de pasfoto voor dit document moesten mensen zonder hoofdbedekking afgebeeld staan. Ook dit zorgde voor opschudding.
> 2 min
Bij de viering van de eerste bevrijdingsdag in 1946 droegen veel vrouwen zo’n bevrijdingsrok, gemaakt uit resten van oude kleding en geborduurd met belangrijke nationale en persoonlijke data.
> 0 min
Tijdens de Amsterdam International Fashion Week tonen modeontwerpers weer hun nieuwste collecties. Maar hoewel de mode sterk aan verandering onderhevig is, blijft de basis hetzelfde. Zoals het uniform van de representatieve man: het pak. Het staat voor macht en traditie. De standaard voor het mannenpak – broek, jasje, vest – bestaat al ruim drie eeuwen.
> 4 min
Kleding als middel om status uit te drukken was een bekend fenomeen in vroegere tijden. Op schilderijen van voorname personen uit de zeventiende en achttiende eeuw in de collectie van het Amsterdam Museum komt dit duidelijk naar voren.
> 3 min
Als toeristen aan Amsterdam denken gaat het daarbij vaak om Nederlands bekendste hoerenbuurt de Wallen. De reputatie van deze buurt is niet altijd even goed geweest. Om vrouwenhandel en witwaspraktijken tegen te gaan, heeft de gemeente Amsterdam in 2010 het plan opgevat in een aantal jaren dit gebied op te schonen, ook wel project 1020 genoemd.
> 2 min
Maki Zeeman (1940) woont met haar man in een huisje op Marken, dat al een eeuw in de familie is. Vroeger stelde haar moeder het huisje open voor toeristen, gewoon om wat bij te verdienen.
> 1 min