3 min

Vet haalt Amerikaanse jeans naar Noord-Holland

Vet was van oudsher een winkel in vakkleding. De oprichter van het bedrijf, Eliazar Wolf Vet (1864-1932), beheerde eerst een bakkerszaak aan de Laat. De nachtelijke werktijden gingen Eliazar Vet, zijn vrouw Dientje Elzas en hun dochter Sara echter tegenstaan. In september 1903 startte de familie een winkel in bedrijfskleding. Het brood en banket werden niet verloochend: de koks- en banketbakkersbuizen vormden aanvankelijk de ruggengraat van de collectie. Twee jaar later verhuisde het winkelbedrijf naar de Langestraat, die in die tijd uitgroeide tot de onbetwiste winkelstraat van Alkmaar.

Rechts van meubelmagazijn Elzas is de kledingwinkel van firma E.W. Vet te zien. Het pand is te herkennen aan de grote opschriften ‘Manchesterhuis’. De nieuwe directeur Raphaël Elzas maakte voor de oorlog vooral naam met Manchesterpakken. Beeld: Regionaal Archief Alkmaar, foto uit 1935.

Raphaël Elzas

Na het overlijden van Eliazar Vet in 1932 nam diens neef Raphaël Elzas de zaak over. Onder zijn leiding bouwde Vet BV met zijn Manchester pakken, pillow jassen en -broeken een ijzersterke naam op. Het succes dreef op kwaliteit en duurzaamheid, het modieuze aspect speelde geen rol van betekenis. In de oorlog werd Vet, net als alle andere joodse bedrijven door de Duitse bezetter geliquideerd; het overgrote deel van de joodse gemeenschap in Alkmaar kwam om in de vernietigingskampen. Na de Tweede Wereldoorlog was er praktisch geen joodse zaak meer in Alkmaar te vinden. Raphaël Elzas overleefde de oorlog. Hij zette Vets kledingbedrijf met nieuw elan voort.

Het winkelpand van Vet Spijkerbroeken aan de Langestraat 33. Beeld: Regionaal Archief Alkmaar, foto J. Elsinga, 1974.

Van vakkleding naar spijkerbroek

Intussen was de spijkerbroek met de komst van Amerikaanse bevrijdingslegers naar Europa komen overwaaien. Door filmster Marlon Brando, zanger Elvis Presley en andere in jeans gestoken rock-‘n-roll-helden viel heel de wereld voor de spijkerbroek. Aan deze Amerikaanse vinding was de naam verbonden van de Duits-Amerikaanse Levi Strauss. Hij maakte aanvankelijk stevige broeken van zeildoek voor de goudzoekers in Californië. Later ging hij over op denim, een slijtvaste katoensoort. Alleen de broekzakken scheurden nog wel eens uit. De kleermaker Jacob Davis introduceerde de klinknagel om de hoeken van de broekzakken te verstevigen, waarmee de spijkerbroek was geboren. Vet sprong in de jaren zestig in Nederland handig in op de behoefte van jongeren naar gemakkelijk zittende kleding die anders was dan de kleding die hun ouders droegen. De spijkerbroek voldeed aan die norm. Voor Vet betekende dit de volledige omslag naar vrijetijdskleding, de vakkleding verdween vrijwel uit het assortiment.

Uitbreiding van VET

Vets kledingbedrijf leefde tot 2010 voort onder de naam ‘VET/Forecast’ en viel onder de Coltex Retail Group. Vanaf 1974 groeide het aantal vestigingen van ‘VET/Forecast’ uit tot 59 eigen winkels en 11 franchise ondernemingen in 2005. In 2010 werd besloten een andere bedrijfsstrategie aan te nemen waarbij de naam Forecast verdween. Een deel van de filialen werd ondergebracht bij andere bekende winkels van Coltex: Didi, Superstar en Steps. De familie Elzas is nog steeds in deze onderneming werkzaam en de magie van de spijkerbroek is nooit verdwenen. Tegenwoordig worden de Levi’s, de Wranglers en de Lee’s blijvend geassocieerd met een gevoel van vrijheid, eigenheid en onaangepastheid. Jeans zijn nog altijd vet.

Auteur: Jan van Baar

Publicatiedatum: 10/08/2011