In 2024 presenteren wij de rijke geschiedenis van de Herenweg tussen Castricum en Schoorl. In samenwerking met museum Het Sterkenhuis, Huys Egmont en vier historische verenigingen is de oude weg nieuw leven ingeblazen met een tentoonstelling en fietsroute langs historische en natuurlijke plekken. Op deze themapagina lees je de verhalen bij de plaatsen, op onze kaart kun je zien waar de gebeurtenissen zich hebben afgespeeld. Stap in de voetsporen van missionarissen, edelen, krijgslieden en kooplui, bollenboeren en toeristen en reis met ons mee langs deze belangrijke verbindingsweg aan de Noord-Hollandse kust.
In 1995 werd het skelet opgegraven van een vrouw die in de vierde eeuw geleefd heeft. Op basis van het skelet wist men een gezichtsreconstructie te maken. Zo kreeg de archeologie letterlijk een gezicht: Hilde van Castricum. Om deze en vele andere archeologische vondsten te conserveren en te laten zien aan het publiek is een nieuw archeologisch depot ingericht. Het werd vernoemd naar deze vrouw: het Huis van Hilde.
>Wie dacht dat de grootste kunstwerken van Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog in de musea bleven hangen zit er volledig naast. Deze lagen veilig opgeslagen in verschillende bunkers in de duinen. Het eerste idee hiervoor ontstond naar aanleiding van een reis naar Spanje door Jonkheer Willem Sandberg, destijds conservator van het Stedelijk Museum Amsterdam. Hij begon in 1939 met de aanleg van een bomvrije bunker in de Castricumse duinen die het nationaal kunstbezit moest beschermen tegen de gruwelen van de oorlog.
>Waarom graaf Dirk I van Holland een vrouwenklooster stichtte nabij het graf van de Heilige Adelbertus weten we niet zeker, maar de graaf hechtte blijkbaar veel belang aan de plek. De nonnen die er eerst woonden baden voor het zielenheil van de grafelijke familie en de monniken uit Gent die hen opvolgden zongen Gods lof.
>De Sint Adelbertabdij te Egmond-Binnen is de oudste abdij van Holland, als eenvoudig klooster gesticht in de eerste helft van de 10e eeuw door graaf Dirk I van Holland.
>Het kasteel is in de 13e eeuw gesticht door de heer van Egmond, voogd van de Abdij. Het kasteel groeide uit tot één van de grootste van Holland. De bekendste eigenaar was graaf Lamoraal van Egmont, die in 1568 op de Grote Markt in Brussel werd onthoofd. Het kasteel werd in 1573 door de geuzen verwoest om te voorkomen dat het in handen van de Spanjaarden zou vallen. Dezen waren in aantocht om Alkmaar te belegeren. De ruïne bleef tot 1798 bestaan. Toen werden de resterende delen verkocht en afgebroken. Een klein stukje van de rentmeestertoren bleef overeind.
>De Adelbertusakker ligt circa 700 meter ten westen van Egmond-Binnen. Het is de plek waar in de vroege middeleeuwen een kapel was gebouwd boven de Adelbertusput. Deze put zou zijn ontstaan ter plaatse van het graf van de plaatselijke heilige Adalbert (Adelbertus), gelegen bij de oorspronkelijke nederzetting. Aan het water uit de put werd een geneeskrachtige werking toegeschreven waarvan slechtzienden en bezetenen baat konden hebben. Tegenwoordig is de Adelbertusakker ingericht als een historisch-religieus monument, met een modern kapelletje. De Adelbertusput bestaat in vernieuwde vorm nog steeds en op het terrein zijn de opgemetselde contouren van het middeleeuwse kerkgebouw aangeduid met behulp van mergelblokken.
>Aan de gevels van de huidige buitenplaats laat zich de hoge ouderdom van Het Oude Hof niet direct aflezen. Achter een latere pleisterlaag gaat echter muurwerk schuil dat nog dateert uit het midden van de zeventiende eeuw. Wat we zien is een vrijwel vierkant huis met vooruitspringende middendelen en een ingangsportiek dat geïnspireerd is op de bouwkunst uit de Klassieke Oudheid. De donkergroene luiken geven kleur en ritme aan de witte gevels.
>Kranenburgh is een typische notabelenvilla uit de late negentiende eeuw. Het herenhuis, dat iets buiten de dorpskern van Bergen ligt, is in 1882 gebouwd voor Jacob van Reenen en zijn ondernemende echtgenote Marie van Reenen-Völter (stichtster van de badplaats Bergen aan Zee). Jacobs vader, stammend uit een oud-Amsterdams patriciërsgeslacht, had het voor zijn oudste zoon laten bouwen op een deel van zijn uitgestrekte landgoed. De architect, wiens naam niet bekend is, ontwierp een klassiek ogend, rechthoekig bouwvolume van baksteen met gepleisterde pilasters en hoekblokken. Het huis ligt met de achterkant naar de straatzijde gekeerd.
>De buitenplaats heeft deel uitgemaakt van de Heerlijkheid Bergen die in 1642 door Anthonis Studler van Zurck is gekocht en die in de 19e eeuw in handen kwam van de familie Van Reenen. De Van Reenens hebben grote invloed gehad op de ontwikkeling van Bergen door onder andere de stichting van de badplaats Bergen aan Zee en de ontwikkeling van villawijk ‘Van Reenenpark’. De huidige eigenaar van de buitenplaats is de gemeente Bergen. De zeventiende-eeuwse structuur is nog vrij gaaf en duidelijk te onderscheiden.
>Vanuit de duinen fungeert deze watertoren als een baken voor het zorgcentrum: die kant op ligt Duin en Bosch. Deze toren is voor de inwoners van Castricum al meer dan honderd jaar een vertrouwd beeldmerk. Met zijn slanke vorm en robuuste bovenstuk is het bovendien een van de goed zichtbare monumenten van Duin en Bosch.
>In Egmond aan den Hoef vind je de fundamenten en een stukje ruïnemuur van wat ooit het markante Kasteel Egmond was. Een indrukwekkend bouwwerk uit de middeleeuwen, waar uiteindelijk niets anders van overbleef dan een paar resten in een moeras. Het grondplan van de ruïne, die de resten tot op de dag van vandaag nog laten zien, voert ons terug naar de middeleeuwen.
>In de zomer van 1933 opende Pieter Marinus van Keulen het Lunapark 'De Bedriegertjes' aan de Oude Bergerweg 30 te Bergen. Een paar jaar later betrok hij met zijn vrouw Bregje Hoek en kinderen Wilhelmina en Bernardina de boerderijwoning die aan het speelpark grensde. De oorspronkelijk uit Vianen afkomstige Van Keulen, eigenlijk masseur van beroep, was vermogend, ondernemend en vindingrijk. Vanaf het begin voerde hij een actieve advertentiecampagne om zijn 'terrein met vermakelijkheden', het Lunapark, onder de aandacht te brengen.
>Wie weleens door de lommerrijke lanen en paden van het Bergerbos wandelt, zal vast eens langs het landhuis ’t Oude Hof komen. Omzoomd door loof liggen drie eilanden omgeven door grachten. Op het middelste eiland, toegankelijk via een gemetselde brug (oorspronkelijk een ophaalbrug), staat een statig wit gestuukt landhuis. De geschiedenis van deze plek gaat terug tot in de middeleeuwen, toen op ’t Oude Hof een versterkt herenhuis stond.
>In de nacht van 18 op 19 november in het jaar 1421 raasde een zware noordwesterstorm langs de Nederlandse kust. In paniek vluchtten de inwoners van het dorpje Petten de kerk binnen, in de hoop daar redding te vinden. Tevergeefs. Na het doorbreken van de zanddijk werd de kerk verzwolgen door de ziedende zee. De ramp kostte het leven aan 400 Pettenaren.
>Jan II van Egmont, ook wel Jan met de bellen genoemd, strijdt wat af gedurende zijn leven. Zijn bijnaam krijgt Jan tijdens de Hoekse en Kabeljauwse twisten. En de vergroting van de Slotkapel van Egmond is te danken aan een ruzie waar Jan bij betrokken is. Ruim 500 jaar na zijn dood krijgt zijn grafzerk toch een ereplaats in de kapel.
>Het is louter geluk dat de Ruïnekerk heden ten dage nog te bewonderen is. Sinds de bouw van de huidige kerk in 1450 heeft het gebouw, dat in de middeleeuwen een bedevaartsplaats was, heel wat te verduren gehad. Zo werd de kerk in 1574 in brand gestoken door de Geuzen om te voorkomen dat de Spanjaarden zich er legerden om het Beleg van Alkmaar te hervatten. De stenen van de omgevallen toren werden in 1594 gebruikt om het koor - het deel waar zich het hoofdaltaar bevindt - dicht te metselen. Er kon weer gekerkt worden in dit kleine stukje van het oorspronkelijke gebouw.
>Skiën op tribunes van een openluchttheater? In Bergen kan het. Aan de rand van het dorp ligt een kunstskibaan, gebouwd op de resten van een openluchttheater. Skiërs, langlaufers en snowboarders kunnen hier naar hartenlust sporten.
>Jaques Burgering, geboren en getogen aan het spoor in Bergen, was in zijn werkzame leven machinist op de tramlijn tussen Alkmaar en Bergen. Deze werd in de volksmond 'de Bello' genoemd en bestond van 1905 tot 1955.
>De Vader Abt van het klooster in Egmond Binnen woont sinds 1978 in de Adelbert Abdij van Egmond-Binnen.
>Een lang lint van bunkers, kanonnen en mijnenvelden. Grote en kleine betonnen verdedigingswerken wisselden elkaar af. Aan de kust zijn overal nog resten terug te vinden van de Atlantikwall. Deze meer dan 5000 kilometer lange verdedigingslinie liep van Noorwegen, via Denemarken, Duitsland, Nederland en België tot aan de grens met Spanje, en werd tijdens de Tweede Wereldoorlog door de Duitse bezetters gebouwd.
>