Studler van Zurck

Tussen 1643 en 1660 liet de toenmalige heer van Bergen, Anthonius Studler van Surck een nieuw huis bouwen met grachten, een tuin en twee kattenbergen. Alleen de zijvleugel van het oorspronkelijke plan werd voltooid.

Het Oude Hof is aangelegd in 1643 in opdracht van Anthonis Studler van Zurck, makelaar in aandelen van de Oost-Indische Compagnie. Het bestaat uit een vierkant deel met huis en uit een rechthoekig deel, dat ooit bestemd was voor de jacht. Het oostelijke bouwhuis, dat in de nieuwbouwplannen van Studler van Zurck was opgenomen bestaat nog. In de negentiende eeuw is het blokvormige, witgepleisterde gebouw verbouwd in neoclassicistische stijl. Het nieuwe huis dat hij van plan was te bouwen is nooit gerealiseerd. De asymmetrische ligging op het rechthoekige omgracht terrein is te verklaren uit het feit dat het tweede bouwhuis is verdwenen.

Harmonische intervallen

De aanleg van Het Oude Hof is streng symmetrisch langs een middenas (de kijklaan), nu de Sparrenlaan, die loopt vanaf het voorplein tot aan de duinvoet. De plattegrond van de buitenplaats is gebaseerd op harmonische samenklanken in de muziek. De harmonische intervallen kwint (2:3), duodecime (1:3) en grote en kleine terts (4:5 en 4:6) zijn de verhoudingen waarop de maten van het Oude Hof zijn gebaseerd.

Kenmerkend voor de aanleg zijn de aarden wallen, die de Eeuwige- en de Sparrenlaan omzomen en die langs alle hoofdlanen, behalve de Sluislaan voorkomen. Deze wallen zijn nog duidelijk aanwezig. Op de kruising van de hoofdlanen (het Rondeel) vormen de aarden wallen een rozetvormige ruimte, die nu door begroeiing is overwoekerd.

Tussen de Sluislaan en de Eeuwigelaan is het vierkante deel met het huis gelegen. Aan de buitenzijde (oost en west) lopen twee grachten, die door duinwater worden gevoed. Op de noordwest- en noordoosthoek van het vierkant zijn kunstmatige heuvels opgeworpen die dienden als panoramapunten ‘kattebergen’. Deze zijn nu nog aanwezig. Het zuidelijke deel van het vierkant bestaat uit drie omgrachte eilanden met centraal het huis, op het westelijke eiland de boomgaard en op het oostelijke de moestuin.

Op het voorplein voor het huis staan twee lindebomen, daterend uit de beginfase van de aanleg. De boomgaard is nu een open weiland. In de moestuin ligt een zeventiende-eeuwse slangenmuur. Ook staan er een achttiende-eeuwse tuinmanswoning en een negentiende-eeuwse kas. De regelmatige padenpatronen uit de zeventiende eeuw zijn vervangen door slingerende paden in de negentiende eeuw. Ook de oprijlaan stamt uit deze periode.

Ten oosten van deze laan vinden we de restanten van een ijskelder dat herkenbaar is aan een aarden ophoging. Het rechthoekige deel bestaat uit vier rechthoekige vakken, die later werden beplant als bosgebied. In de negentiende eeuw zijn door het hakhout enige slingerpaden aangelegd. Hoewel de rechte lanen aan de westzijde van de Sparrenlaan nog herkenbaar zijn, is de laanbeplanting verdwenen.

Aan de oostzijde van de Sparrenlaan is een villapark gerealiseerd. De Eeuwigelaan en de Komlaan vormen tegenwoordig een drukke verkeersroute. Ten noorden van de Eeuwigelaan en min of meer parallel daaraan gelegen ligt een oud tramtracé van de stoomtram die in de periode 1909 en 1955 tussen Bergen en Bergen aan Zee liep.

Al met al is Het Oude Hof met zijn zeventiende-eeuwse structuur, en het verbinding met het dorp Bergen, een bijzondere plek.

Het Oude Hof is een rijksmonument. Het bosgebied van de buitenplaats is publiek toegankelijk. In het hoofdgebouw, de bijbehorende moestuin en de boerderij op het landgoed is de Blooming-groep gevestigd en in de Zwarte Schuur Cine Bergen. Deze onderdelen van de buitenplaats zijn slechts voor bezoekers van de betreffende organisaties toegankelijk.

Cultuur Compagnie

Literatuur:

• Bertram, Ch, Noord-Hollands Arcadia, Alphen aan den Rijn, Canaletto, 2005
• Oldenburger-Ebbers, Carla S., Anne Mieke Backer en Eric Blok. Gids voor de Nederlandse Tuin- en lndschapsarchitectuur, Deel West: Noord-Holland, Zuid-Holland Rotterdam: De Hef 1998
• Hylekema Consultants BV, Cultuurhistorische rapportage in opdracht Blooming Groep Bergen, Maart 2004

Publicatiedatum: 30/04/2012