2 min

De eerste bewoners waren van het geslacht Van Haemstede Montigny (1285-1438), hierna volgden de families Van Borselen (1438-1507) en Van Brederode (1507-1568). Het herenhuis werd in 1574, tijdens de strijd tegen de Spanjaarden, in opdracht van de geuzenleider Diederick van Sonoy verwoest. Halverwege de zeventiende eeuw, Nederland beleeft de Gouden Eeuw, kwam de Heerlijkheid Bergen in het bezit van de rijke koopman Anthonis van Zurck (1607-1666). Van Zurck was niet van adel maar ambieerde dit wel. Met behulp van zijn vermogen en invloedrijke vrienden (waaronder de filosoof René Descartes die van 1643 tot 1649 in Egmond aan de Hoef verbleef), slaagde hij erin zich in de adelstand te laten verheffen. Eerder al had hij, om zijn naam meer distinctie te verlenen, zich een tweede naam ‘Studler’ aangemeten.

Volkshogeschool ’t Oude Hof, Bergen. Collectie Noord-Hollands Archief.

Buitenplaats

Kort nadat jonkheer Anthonis Studler van Zurck de Heerlijkheid Bergen in zijn bezit had gekregen ontwikkelde hij plannen om op ’t Oude Hof een buitenplaats te stichten. Met zijn vriend René Descartes wisselde Studler van Zurck ideeën uit over de aanleg van de buitenplaats. Deze zou gaan bestaan uit een hoofdgebouw in classicistische stijl, geflankeerd door twee bouwhuizen (bijgebouwen) die een vierkant voorplein omsluiten. De tuinen zouden naar voorbeeld van het Parijse Jardin du Luxembourg worden aangelegd.

Bouwhuizen

In 1660 werden de twee bouwhuizen voltooid, het hoofdgebouw is echter nooit gebouwd. Ook de tuinen zijn niet volgens het oorspronkelijke plan aangelegd, maar kwamen wat stijl betreft nog het meest overeen met de lusttuinen van stadhouder Frederik Hendrik bij Rijswijk en Honselaarsdijk. Na de dood van jonkheer Studler van Zurck in 1666 is de Heerlijkheid en ’t Oude Hof tot 1707 in bezit gebleven van de familie Studler van Zurck.

Het Oude Hof zoals het momenteel nog te bewonderen valt.

Neoclassicistische verbouwing

Na verschillende aanpassingen van het landgoed, voornamelijk de sloop van bijgebouwen, is in 1830 het westelijk bouwhuis afgebroken. Nadat de Heerlijkheid Bergen via vererving meerdere malen in andere handen was overgegaan (Nassau-Bergen 1707-1797, Mulert 1797-1815, Barnaart 1815-1851), kwam de hele Heerlijkheid in 1851 in veiling en werd gekocht door mr. Jan Jacob van Reenen. Kort hierna betrok Van Reenen ’t Oude Hof en liet hij in 1852 het oostelijk bouwhuis verbouwen tot het huidige neoclassicistische landhuis. Hoewel ’t Oude Hof niet het landgoed is geworden dat Anthonis Studler van Zurck in eerste instantie voor ogen had, is een wandeling door het Bergerbos en langs ’t Oude Hof nog steeds zeer de moeite waard.

Bronnen

• S.J. Schaper, Een classicistische tuin en zijn bouwheer. Doctoraalscriptie kunstgeschiedenis, Vrije Universiteit Amsterdam, 1994.
• Bergense Kroniek, november 1997, pp. 17/28. Uitgave van de Historische Vereniging Bergen.

Publicatiedatum: 03/08/2011