2 min

Oorspronkelijk was het een nonnenklooster, maar in 985 zijn de nonnen vervangen door monniken. De abdij ontwikkelde zich in de middeleeuwen tot een belangrijk religieus en cultureel centrum in Holland, met een omvangrijke bibliotheek. Het adellijk geslacht Egmont is voortgekomen uit de advocatie (voogdij) van de abdij.

Bedevaartsoord

De Abdij van Egmond was een belangrijk bedevaartsoord, waarvan de hoogtepunten werden gevormd door de jaarlijkse feesten van Sint Adalbert, Sint Agatha en Sint Jeroen, wanneer de relieken van de betreffende heilige plechtig werden tentoongesteld. Er was markt en kermis op het feest van Sint Adalbert. De processie van de heilige die de jaarmarkt met zijn bovennatuurlijke krachten beschermde voerde van de abdijkerk direct langs De Krijt en door het versierde dorp naar de Sint Adalbertkapel, die men ten slotte zingend binnentrad. Al voor het jaar 1573 was de abdij in verval; in dat jaar vond de verwoesting plaats op last van de geuzenaanvoerder Sonoy tijdens het Beleg van Alkmaar.

Gezicht op de abdij van Egmond, Jan Frederik Christiaan Reckleben, naar Valentijn Bing, 1859. Beeld: Rijksmuseum

Middeleeuwse restanten

Lange tijd bleef de zuidelijke toren van de imposante westgevel nog overeind tot deze in 1789 instortte. De laatste resten van de abdij werden in 1800 voor sloop verkocht. Het 12e-eeuwse tympaan, dat zich boven de poort in de westgevel bevond, bleef bewaard en bevindt zich sinds 1842 in de collectie van het Rijksmuseum. Het is het oudst bewaarde beeldhouwwerk uit de Noordelijke Nederlanden. Het terrein van de middeleeuwse Adelbertabdij omvat de tuinen en landerijen (waaronder een tweetal weilanden) die direct rond de huidige abdijgebouwen en de bijbehorende kerken liggen. Dit gebied is aangewezen als provinciaal archeologisch monument. Van het gehele abdijterrein bezit alleen het terrein rondom het protestantse kerkje (uit 1836) nog de oorspronkelijke hoogte, de aangrenzende percelen zijn sterk afgegraven en liggen ruim 2 meter lager. Op de perceelgrens aan de noordzijde is een oude muur te zien, waarvan wordt verondersteld dat dit een 12e-eeuwse ringmuur van de abdij is. Ook aan de zuidzijde van het terrein is een dergelijke muur aanwezig. Ten westen van de huidige abdij ligt nog een aarden wal.

Abdij van Egmond, Abraham Rademaker, 1722 – 1733. Beeld: Rijksmuseum

De nieuwe abdij

De huidige abdij dateert van 1935. Het is een ontwerp van A. J Kropholler in een historiserende stijl. Na de Tweede Wereldoorlog werd het complex uitgebreid door B.J. Koldewey. In de abdijkerk is een monument voor enkele van de eerste graven van Holland die hier begraven zijn. Bij de Abdijwinkel is een kleine expositie over de geschiedenis van de abdij. Hier is informatie verkrijgbaar over het Monnikenpad, een wandelpad in de omgeving van de abdij. Aan dorstige passanten wordt Abdijbier verkocht.

Wandelpad in de omgeving van de abdij.

Publicatiedatum: 02/06/2014