Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

Historische scheldwoorden: van platbroeck tot hennetaster

Stiekem doen we het allemaal.. Als je op een LEGO blokje staat, je teen stoot, tijdens een ruzie met die vervelende buurman of in de auto tegen andere weggebruikers. Schelden en vloeken behoor je als nette burger natuurlijk niet te doen, maar het lucht zo op! Engelse onderzoekers hebben zelfs aangetoond dat je pijn beter kan verdragen als je er tegelijkertijd op los tiert. Uit verschillende bronnen blijkt dat onze voorouders ook niet vies waren van sterk taalgebruik; veelgebruikte scheldwoorden uit de geschiedenis zijn echter vergeten. Tijd om een aantal van deze historische ‘pareltjes’ uit te lichten.

>

De Kalkovens: haard van de Huizer haven

De Gooise havenstad Huizen telt één provinciaal monument: de Kalkovens. Als oudste industrie van Huizen vormen de vier torens nog altijd een karakteristiek gezicht aan de haven. Niet voor niets is de voormalige schelpkalkfabriek nu een gewilde evenementenlocatie. Maar wat werd hier vroeger precies gemaakt en waarom was deze industrie zo belangrijk voor Huizen?

>

Eeuwenoud beeld van krijger opgevist bij Texel

Vissers hebben op 1 augustus voor de kust van Texel een unieke vondst gedaan. Tijdens het vissen op garnalen kwam een stuk hout mee dat een eeuwenoud beeld blijkt te zijn. Volgens archeologen gaat het om een “zeldzaam topstuk” en “een juweel”.

> Book 2 min

Enkhuizen haringstad, hoezo?

De Hollandse Nieuwe is er weer! In juli vers aangevoerd op de afslag in Scheveningen. Een plaats die zich op Vlaggetjesdag met verve presenteert als dé haringhaven van ons land. En trots de vlag laat wapperen met drie gekroonde haringen. Maar het wapen met de drie haringen is heel oud. Het is al sinds 1356 het wapen van de stad Enkhuizen.

>

Geld stinkt, maar verse vis niet

Het haringseizoen is geopend! Vanaf juni, als de eerste vaatjes nieuwe haring binnenkomen, beginnen de liefhebbers al te watertanden. Wat was het innovatieve idee dat ervoor zorgde dat de Nederlandse haringhandel eeuwen geleden flink wat poen in het laatje bracht?

>

Het Derper Vraauwtje

Aan het strand in Egmond aan Zee is het in de zomer heerlijk vertoeven. Wandelend op de boulevard langs de viskramen zie je hoe het dorp al eeuwenlang verbonden is aan de visserij. Dagjesmensen klimmen bij de vuurtoren de trap omhoog om van het mooie uitzicht te genieten. Hier op de Vureboetsduin staat een bijzonder bronzen beeld van een vissersvrouw: Het Vraauwtje van Derper. Ze kijkt uit over de zee, die gaf en nam. In de Eerste Wereldoorlog verloren 95 vissers uit Egmond aan Zee door zeemijnen het leven. Het Derper Vraauwtje is een eerbetoon aan de vele weduwen die achterbleven.

>

Ommetje Marken in oude en nieuwe foto’s

Marken is als een bewoond openluchtmuseum. Op een zonnige dag wandel je er heerlijk langs de houten paalwoningen aan de haven naar de nauwe steegjes rondom de kerk. Elke buurtschap heeft er zijn eigen karakter en daarin proef je de unieke historie van het eiland.

>

Volendams Verleden: kunstschilder Georg Hering

De Duitse kunstschilder Georg Hering is vooral bekend van zijn groepsportretten en dan vooral van mannen. Er waren voldoende modellen beschikbaar, die voor een kopje koffie en een borreltje graag bereid waren om te poseren. Hering gold als specialist, want veel van zijn afgebeelde Volendammer mannen zijn goed herkenbaar. De portretten zijn zo levendig, dat je zo een praatje zou beginnen!

>

Een ontsnapping op klompen

Begin april vindt er jaarlijks vanuit de haven van Volendam de Pieperrace plaats. Door het corona-virus is de race dit jaar helaas afgelast. De Pieperrace is een herinnering aan de aardappeltochten die de Volendammer vissers tijdens de oorlog ondernamen naar Friesland en Overijssel, om daar aardappelen te halen voor de hongerige bevolking van de steden in het westen. Over één van deze tochten is een spannend verhaal, verteld door de 95-jarige Andries Steur. Hij maakte met zijn vader en broer enkele angstige dagen door op hun vissersschip.

>

‘Zout water geeft het zoetste brood’

In ‘Eens ging de zee hier tekeer’, het nieuwste boek van historica Eva Vriend, kan de lezer meeleven met het lot van de Zuiderzeevissers. We leren vier generaties van de Spakenburgse familie Hopman kennen, waarvan de gezinsleden elk op geheel eigen wijze omgingen met de afsluiting van hun geliefde Zuiderzee.

>

De kermis en andere Zuiderzeeverhalen

Zoals alle andere musea die vanwege het coronavirus de deuren dicht moeten houden, probeert ook het Zuiderzeemuseum belangstellenden naar hun digitale collectie te lokken. Dwaal vanuit je luie stoel door de uitgebreide verzameling objecten en verhalen over het Zuiderzeegebied en ontdek de mooiste klederdrachten en leukste herinneringen van kustbewoners. En heb je momenteel wat tijd over? Dan kan het museum jouw steun goed gebruiken bij het digitaliseren van het visserijregister!

> Book 2 min

Zuiderzeemuseum frist de boel op

Het heeft even geduurd, maar het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen gooit 14 februari de deuren weer wagenwijd open. Het binnenmuseum is volledig vernieuwd.

> Book 2 min

Visserijregister zoekt vrijwilligers

Visserijschepen werden tussen 1911 en 1975/1978 opgenomen in het Centraal Visserijregister. Dat register is een soort burgerlijke stand van visserijschepen. Dat leverde zo’n 40.000 kaarten op, die vorig jaar zijn gescand.

> Book 1 min

Met Jan Feith langs de Zuiderzee (1933)

Deze zomer neemt Jan Feith je mee op reis door onze provincie. Zijn historische teksten uit het album ‘Zwerftochten door ons land: Noord-Holland’ (1933) geven een beeld van zonnige duinen, drukke pleinen en pittoreske polders. Deze week: ‘Aan de boorden der Zuiderzee’.

>

Oud-Huizer gerechten

Wist je dat Huizen bekendstaat om zijn speculaas mannetjes? Dat er op Huizer bruiloften vroeger steevast boerenjongens werden gegeten? En heb je wel eens gehoord van een ‘broeder’? Lees hier de geschiedenis en recepten van deze smakelijke streekgerechten.

>

Zandvoort: van visafslag tot mondaine badplaats

Wat hebben keizerin Sisi en een oor op sterk water met elkaar te maken? Zandvoort! Kijk maar in het Zandvoorts Museum. Een verhaal van bomschuiten, zeebaden en een bonbonnière die koningin Victoria aan de kleine (84 cm) Paap schonk.

>

Egmond: ridders, monniken en de zee

Elk van de drie Egmonden toont een eigen gezicht: het slot in Den Hoef, de abdij in Egmond-Binnen, de badgasten aan zee. Egmond aan Zee kennen wij als een populaire badplaats, maar rond het dorp in de duinen is geschiedenis geschreven. Hier galoppeerde ooit de graaf, iets verderop werkten monniken.

>