De verborgen schuilkerk Museum Ons’ Lieve Heer op Solder uit Amsterdam krijgt een Europees Erfgoedlabel. Dat heeft de Europese Commissie op donderdag 11 april jl. bekendgemaakt.
>
1 min
De Dorpskerk in het oude hart van Amstelveen is waarschijnlijk al het vierde kerkgebouw op deze plek. De opeenvolgende godshuizen bepalen hier al acht eeuwen lang het aanzien van het Dorpsplein én het ritme van het leven. Hoewel het huidige gebouw na herbestemming niet meer als kerk in gebruik is, zijn er nog veel oude elementen intact gebleven. Deze vertellen ons over de geschiedenis van ‘Nieuwer-Amstel’, zoals Amstelveen tot 1964 heette.
>Je zou er bijna van gaan blozen: de erotische pelgrimsinsignes uit de late middeleeuwen. Menig archeoloog moet zich achter de oren hebben gekrabd als er een miniatuur vliegende fallus of vulva op stelten uit de modder tevoorschijn kwam. Het is lastig voor te stellen dat deze fantasierijke tinnen speldjes op de kleding werd gedragen van streng gelovige middeleeuwers. Wat betekenen deze profane insignes en hoe werden ze gemaakt?
>Bijna niemand kent nog de klopjes van Haarlem. De zestiende-eeuwse kloppengemeenschap en hun schuilkerk Sint-Bernardus bestaat al lang niet meer. Toch waren deze ongehuwde katholieke vrouwen in heel Nederland bekend vanwege hun prachtige borduurwerk op kerkelijke gewaden en ander kerkelijk textiel. Stille getuigen van de vele geduldige handen, die bidden door te borduren.
>Stiekem doen we het allemaal.. Als je op een LEGO blokje staat, je teen stoot, tijdens een ruzie met die vervelende buurman of in de auto tegen andere weggebruikers. Schelden en vloeken behoor je als nette burger natuurlijk niet te doen, maar het lucht zo op! Engelse onderzoekers hebben zelfs aangetoond dat je pijn beter kan verdragen als je er tegelijkertijd op los tiert. Uit verschillende bronnen blijkt dat onze voorouders ook niet vies waren van sterk taalgebruik; veelgebruikte scheldwoorden uit de geschiedenis zijn echter vergeten. Tijd om een aantal van deze historische ‘pareltjes’ uit te lichten.
>Hoe is het de Marokkaanse migranten en hun nakomelingen vergaan die begin jaren zestig in Alkmaar neerstreken? Joke Bol was er benieuwd naar en sprak zowel Marokkanen van de eerste, tweede als derde generatie.
>Het Evangeliarium van Egmond is een perkamenten boek uit de 9e eeuw. Het is beroemd omdat je er een afbeelding in vindt van graaf Dirk en gravin Hildegard van ‘Holland’. Zij lieten die afbeelding er rond het jaar 975 in zetten. Meer dan 1000 jaar later zijn Dirk en Hildegard de oudste Nederlanders van wie een afbeelding bestaat.
>Mogen vrouwen op de kansel staan? Honderd jaar geleden besloot de evangelisch-lutherse synode dat het reglement ook vrouwen toeliet tot het predikantschap. De lutherse kerk, een van oorsprong getolereerde minderheid, werd daarmee na de doopsgezinden en de remonstranten de derde kerk in Nederland waar vrouwen op de kansel konden staan, én de eerste lutherse kerk wereldwijd.
> 1 min
In de jaren ’70 waren ze daar plotseling. Met kale beschilderde hoofden, zingend door de Amsterdamse straten: de Hare Krishna’s. Wie waren deze aanhangers van Krishna en hoe raakten ze in Amsterdam verzeild?
>Museum Ons’ Lieve Heer op Solder in Amsterdam plaatst een werk uit de eigen collectie in de buitenruimte. Het kunstwerk van de Israëlische kunstenaar Eran Shakine komt te staan voor de kade, tegenover de museumentree.
> 2 min
Een begraafplaats die de naam draagt ‘Huis Te Vraag’: dat moet een bijzondere plek zijn. Dat is het ook, daar aan de Schinkel in Amsterdam-West. In het stuk bos aan de Rijnsburgstraat verwacht je geen dodenakker.
>De Groene man is een ornament in de vorm van een gezicht dat -deels- gemaakt is van bladeren, of een gezicht waar bladeren uit de mond (of soms oren, neus en ogen) stromen. Dit zeer intrigerende ornament is te vinden in middeleeuwse kerken, maar ook op gevels van oude huizen. Haarlem heeft maar liefst 69 Groene mannen in zijn binnenstad. Dit maakt Haarlem de stad met de – op Amsterdam na – meeste Groene mannen van Nederland! De Groene man wordt tegenwoordig onder andere gezien als het symbool voor de verbinding van de mens met de natuur. Maar werd hij altijd zo gezien? Lees verder over de speurtocht naar de betekenis van de Groene man.
>De geschiedenis van Het Huis van Oranje-Nassau is sterk verbonden met de vroegere Nederlands Hervormde Kerk, waarin het gedachtegoed van Johannes Calvijn de hoofdrol speelt. Toch moet de invloed van Maarten Luther niet onderschat worden. Al vanaf Willem van Oranje, zoon van lutherse ouders, zijn er lutheranen aan het hof te vinden.
> 1 min
Een priestergewaad waarvan de zijden stof al eerder over een dansvloer heeft gezwierd. In de achttiende eeuw kwam het voor dat galajaponnen (robes à la française) werden vermaakt tot priestergewaden. Maar hoe kon deze transformatie van wereldlijke kleding naar sacraal gewaad vorm krijgen? Of met andere woorden: hoe werd ‘aardse stof tot hemels lof’?
>Soms zijn ze klein, soms juist heel groot. Soms staan ze aan een plein in een drukke stad, soms in het midden van een klein dorpshart. En in uitzonderlijke gevallen beperkt het zich tot een zoldertje. Geen gebouw zo divers als de kerk.
>In Den Helder staan twee kerken uit de eerste helft van de negentiende eeuw die nogal op elkaar lijken, al is de ene protestants en de andere rooms-katholiek. Het zijn zogeheten waterstaatskerken en zij behoren tot de weinige bewaard gebleven historische bouwwerken van de stad. De protestantse kerk had korte tijd een voorganger die later een bekende dichter werd. Het heeft niet veel gescheeld of de beide gebouwen verdwenen tijdens de Tweede Wereldoorlog, zoals met een derde waterstaatskerk gebeurde.
>Aan het einde van de Zeedijk tussen Muiden en Muiderberg ligt de laatgotische Kerk aan Zee, die hier werd gebouwd rond 1350. De kerk heeft niet altijd zo dicht bij het water gestaan, maar door vele stormen kwam de zee steeds dichterbij, zoals in 1916, toen in één keer 100 meter van de kust werd afgeslagen. De aanleg van de dijk tussen de Zuiderzee en de kerk heeft erger kunnen voorkomen.
>Amsterdam, het gereformeerde ‘volksdeel’ en Abraham Kuyper horen onverbrekelijk bij elkaar. In deze stad speelde een groot deel van de orthodox-protestantse emancipatie, waarvan hij de leider was, zich af.
>Al meer dan zeshonderd jaar heeft het heiligdom ’Onze Lieve Vrouw ter Nood’ bij Heiloo een grote aantrekkingskracht op mensen. Jaarlijks komen nog steeds rond de 10.000 mannen, vrouwen, kinderen, katholieken en niet-katholieken, naar deze bijzondere plaats. Het heiligdom is aan Maria toegewijd en velen ervaren haar heilzame aanwezigheid op dit verborgen plekje in Noord-Holland.
>Op 1 mei 1429 mocht een zekere Folkert voor de eerste keer na zijn inwijding als priester de Heilige Mis opdragen. Alle voorbereidingen waren getroffen. Hij had een mooi kazuifel aan en kreeg assistentie van andere priesters. Toch was hij verschrikkelijk zenuwachtig. En dat had een reden.
>