Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

Marken

Bijzondere (bij)namen: Zaanstreek en Waterland Dreigend Water / De Golf van Damocles Het Noord-Hollandse landschap in beeld Bloemenpracht in Marker borduurwerk Ommetje Marken in oude en nieuwe foto’s Met Jan Feith langs de Zuiderzee (1933) Portret van een stad: Marken Het ontstaan van Marken en zijn werven Marken en Sijtje Boes Toerisme in Volendam en Marken Het Paard van Marken: vuurtoren met records Buurthuis van Marken: het kan raar lopen in het leven Marken in 1957 door een dijk met het vasteland verbonden werd bracht het wonen op het eiland de nodige ongemakken met zich mee. De jonge Hein Zeeman moest in 1954 acuut opgenomen worden in het ziekenhuis. De reis die de ">Ziekenvervoer toen Marken nog een eiland was Spookschepen in de Marker haven Gestrand suikerschip was in 1944 redding voor Marken 60 jaar Vrijwillige Brandweer op Marken Dracht op hoogtijdagen Waterland: watersnood

Girlpower! Vrouwen uit de Provinciale Atlas

In de collectie van de Provinciale Atlas Noord-Holland bevinden zich honderden prentbriefkaarten, tekeningen en foto’s van mensen in klederdracht. Als je goed kijkt, zie je dat de vrouw altijd druk bezig is: met het eten bereiden, de kinderen verzorgen, de dieren eten geven, het huishouden doen of met kleding maken. Opvallend is dat op veel huiselijke tafereeltjes de vrouwen en de meisjes aan het breien zijn. Helemaal stilzitten was er niet bij. Ter ere van Internationale Vrouwendag op 8 maart zoomen we in op deze hardwerkende vrouwen uit de geschiedenis.

>

Bijzondere (bij)namen: Zaanstreek en Waterland

Noord-Holland kent veel plaatsen met bijzondere namen. Van sommige is de oorsprong snel vast te stellen, bij andere is het nodig om wat dieper te graven in het verleden. In deze serie verhalen onderzoeken we elke maand een andere regio van onze provincie, om achter de herkomst van de lokale plaatsnamen én bijnamen van de inwoners te komen. Deze maand: de Zaanstreek en Waterland.

>

Dreigend Water / De Golf van Damocles

Leven met het water is één van de thema’s van het themajaar Ode aan het Landschap (2021). Als fotografiestudent was Koen van der Lee in de gelegenheid om hierop in te haken met een fotoserie over de dreiging van het water. Speciaal voor Oneindig Noord-Holland toont hij hier de fotoserie ‘Dreigend Water / De Golf van Damocles’, gemaakt op Marken in februari 2021.

>

Het Noord-Hollandse landschap in beeld

Op 8 mei 2021 begon het themajaar ‘Ode aan het Landschap’. Als fotografiestudent was Koen van der Lee in de gelegenheid om hierop in te haken met een fotoserie over het Noord-Hollandse landschap. Vanuit een schoolopdracht is dit verhaal voor Oneindig Noord-Holland ontstaan. Pak een kop thee en ga mee op reis!

>

Bloemenpracht in Marker borduurwerk

De liefde voor traditie en textiel is op Marken altijd groot geweest. In de kleurrijke streekdracht zijn veel onderdelen versierd met borduurwerk. Met name de rijglijfjes zijn prachtig geborduurd met bloemmotieven. In 2014 is Marker borduren opgenomen in de Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland.

>

Ommetje Marken in oude en nieuwe foto’s

Marken is als een bewoond openluchtmuseum. Op een zonnige dag wandel je er heerlijk langs de houten paalwoningen aan de haven naar de nauwe steegjes rondom de kerk. Elke buurtschap heeft er zijn eigen karakter en daarin proef je de unieke historie van het eiland.

>

Met Jan Feith langs de Zuiderzee (1933)

Deze zomer neemt Jan Feith je mee op reis door onze provincie. Zijn historische teksten uit het album ‘Zwerftochten door ons land: Noord-Holland’ (1933) geven een beeld van zonnige duinen, drukke pleinen en pittoreske polders. Deze week: ‘Aan de boorden der Zuiderzee’.

>

Portret van een stad: Marken

Op onderstaande tekening is het oude voormalige vissersdorp Marken afgebeeld, ‘Mèreke’ in het Markens dialect. Op het groene schiereilandje, voorheen eiland, vormen verschillende buurtschappen één idyllische leef- en woonplaats. In het beschermde stadsgezicht met karakteristieke houten huizen op palen, waant menig toerist zich in dé ansichtkaart van Noord-Holland. Marken is een kleine plek met een bijzondere geschiedenis. Van de eeuwenoude strijd met het water en kleurrijke klederdracht tot een nooit afgemaakt kanaal en een legendarische souvenirverkoopster. Herken jij alle ‘Mèrekerse’ kenmerken in het portret van Marken?

>

Het ontstaan van Marken en zijn werven

Marken is een voormalig eiland, nu schiereiland in het Markermeer. Het dorpje lag omstreeks het begin van de jaartelling in het Oosten van Waterland, waar het veengebied overging in het water van het Flevomeer, binnenzee op de plek waar nu het IJsselmeer is. Waarschijnlijk komt de naam ‘Marken’ ook van de term ‘mark’, in de betekenis van een grens. De vorming van Marken als eiland hangt nauw samen met het ontstaan van de Zuiderzee.

>

Marken en Sijtje Boes

Tot 1957, toen het eiland Marken door een kade met het vasteland werd verbonden, kwam iedere bezoeker met de bootin het haventje van het vissersdorp aan. De kleine houten huizen aan de kade waren groen geschilderd, net zoals dat nu nog het geval is. Een dergelijke aankomst zal, toen Marken nog een grote vissersvloot bezat, een spectaculaire aanblik hebben geboden.

>

Toerisme in Volendam en Marken

Maakte je als toerist in de jaren ’30 een reisje langs de Noord-Hollandse dorpen, dan had je grote kans in Marken Sijtje Boes tegen het lijf te lopen.

>

Het Paard van Marken: vuurtoren met records

De vuurtoren van Marken is er een van records. Onder de naam ‘het Paard van Marken’ is deze markante verschijning bekend en beroemd tot ver over de landsgrens. Waarschijnlijk is ‘Het Paard’ de meest gefotografeerde vuurtoren van ons land. In zijn lange bestaan is het torencomplex keer op keer bedreigd door storm en ijs.

>

Buurthuis van Marken: het kan raar lopen in het leven

Een van de grootste gebouwen op Marken is het Buurthuis aan de Buurterstraat. Het van rode bakstenen opgetrokken pand uit 1931 valt op door zijn grote ramen. Dat heeft te maken met de oorspronkelijke functie als behandelcentrum voor TBC-patiënten. In de lighal kuurden zij om van de ziekte te genezen. Het Buurthuis speelt nog steeds een belangrijke rol in de gezondheidszorg op het voormalige eiland.

>

Ziekenvervoer toen Marken nog een eiland was

Voordat Marken in 1957 door een dijk met het vasteland verbonden werd bracht het wonen op het eiland de nodige ongemakken met zich mee. De jonge Hein Zeeman moest in 1954 acuut opgenomen worden in het ziekenhuis. De reis die de Marker naar het Purmerendse stadsziekenhuis maakte, een afstand van nauwelijks twintig kilometer, staat in zijn geheugen gegrifd.

>

Spookschepen in de Marker haven

Onderstaand omschrijving van het vertrek van de botters uit de haven van Marken is geschreven door iemand die het heeft meegemaakt. En het maakte indruk, daar op het kleine eiland in het Markermeer.

>

Gestrand suikerschip was in 1944 redding voor Marken

Een zegen voor het welzijn van de Marker inwoners was het stranden van een konvooi Duitse schepen nabij de vuurtoren, waaronder een suikerschip. Het is nooit goed duidelijk geworden of het schip met suiker is gestrand ten gevolge van een noodsituatie of door een moedwillige actie van de Marker loods aan boord van het konvooi schepen dat onder de Duitse vlag voer: Jaap Erf. Na vrijgave door de Duitsers werd het schip met natte suiker leeg geroofd door de Markers die toen genoeg materiaal hadden om te ruilen tegen andere grondstoffen die nodig waren om te blijven leven en te kunnen eten.

>

60 jaar Vrijwillige Brandweer op Marken

Voor 1950 was de brandweer van Marken een plichtbrandweer die bestond uit weerbare mannen die niet in militaire dienst waren en daarom op het eiland moesten werken. Wie geen interesse had kon zich afkopen door storting van van 25 gulden in de gemeentekas. Wanneer deze plicht werd ingesteld kon men in de stukken niet meer terug vinden. Deze brandweer kwam eenmaal per jaar bijeen en ontving daar kwartje per uur voor. Een brand kan ik mij nog wel herinneren, in 1946 tijdens het bevrijdingsfeest op het kerkplein. Een vuurpijl was terecht gekomen in een hooistolp en dat was brand. Dit alles tijdens het gemaskerd bal dat plaatsvond naast de hooistolp. Even later liepen alle deelnemers met een masker op emmertjes water door te geven om de brand te blussen.

>

Dracht op hoogtijdagen

Maki Zeeman (1940) woont met haar man in een huisje op Marken, dat al een eeuw in de familie is. Vroeger stelde haar moeder het huisje open voor toeristen, gewoon om wat bij te verdienen.

>

Waterland: watersnood

Om het land te beschermen tegen overstromingen wordt de Markermeerdijk tussen Edam en Amsterdam momenteel versterkt. De planning is dat de werkzaamheden in 2016 klaar zijn. Dit is precies 100 jaar na de watersnood van 1916. Toen braken op allerlei plaatsen de dijken in Waterland. Met desastreuze gevolgen.

>