Noord-Holland is de bakermat van vele sporthelden. Van de Haarlemse Pim Mulier, die als vader van de Nederlandse sport wordt gezien, tot Amsterdams voetbalicoon Johan Cruijff. Hier lees je de verhalen over bijzondere talenten, prijswinnaars en pioniers, die nét iets verder durfden te gaan dan de rest. Maar ook over onwennige eerste pogingen en vergeten sportvrouwen, wiens ‘onmoederlijke’ successen destijds niet op waarde werden geschat. Dompel je onder in de legendarische wereld van de Hollandse sporthelden en houd de herinnering aan hun prestaties levend.
Het gevaarlijke karakter van de fiets werd in juni 1882 in de Nieuwe Haarlemsche Courant kracht bijgezet door ‘tweewielsnelloopendnekbrekersrijtuig’ tot de beste vertaling van vélocipède te dopen. Onveilig of niet, fietsen was hip. Niet voor niets werd in december 1882 de Haarlemsche Vélocipède-Club (HVC) opgericht.
>Dit is de oudst bekende opname van een voetbalelftal in Volendam. Het betreft een buurtclub uit de omgeving van de Sint Vincentiuskerk, waar zij speelden op een stukje land dat eigendom was van de beheerder van de Volendammer Meer, Siem Buijs, bijgenaamd ‘de Mereboer’. Ze voetbalden op sokken of op blote voeten, hun klompen liggen tegen één van de palen van het doel, dat geïmproviseerd in elkaar is gezet met behulp van drie zo recht mogelijke boomtakken. Deze foto van een elftal jongens, gekleed in Volendammer klederdracht, verscheen in het voormalige tijdschrift de ‘Katholieke Illustratie’ in de editie van 19 juni 1920. Het was heel kort na de officiele oprichtingsdatum van 1 juni 1920 van de voetbalvereniging in Volendam.
>Aan de Van Lennepweg in Aerdenhout stond op het landgoed Kareol een grote villa. De eigenaresse stemt er, bij het begin van de Tweede Wereldoorlog, mee in dat het Rode Kruis de villa in gebruik neemt als herstellingsoord voor gewond geraakte militairen. Later ook voor burger- en oorlogsslachtoffers die baat hebben bij de geleverde zorg.
>De voetbalvereniging in Volendam bestaat 100 jaar. Auteur Jan Schilder (Vik) blikt terug op het verleden van ‘zijn’ voetbalclub, waar hij al 62 jaar vaste supporter van is. De voetbalclub beleefde grote successen onder de joodse trainer Eddy Hamel, de populaire oud-voetballer van Ajax. Hij werd later bekend als het enige slachtoffer van de nazi’s, dat in het eerste elftal van Ajax heeft gespeeld.
>Potige kerels, allemaal keurig gekleed in dezelfde trui met vlinderdas. Het zijn deelnemers aan de Olympische Zomerspelen van 1928 en ze bevinden zich in het Stedelijk Museum Amsterdam. Kunst was tussen 1912 en 1948 namelijk vast onderdeel. Waar komt dit idee vandaan en waar is het vandaag de dag gebleven?
>Haarlem beschikt zo over haar sporthelden: sportpionier Pim Mulier, meervoudig wereldkampioen Jaap Eden en olympisch kampioene Yvonne van Gennip. Toch ontbrak daar tot sinds kort een belangrijke naam, Klaas Pander.
>De Olympische Spelen hebben tot nu toe één keer plaats gevonden in Nederland. Nadat Amsterdam al twee keer eerder in 1920 en 1924 probeerde de eer te verkrijgen, werd de stad uiteindelijk in 1928 het decor voor het grootste sportevenement ter wereld. Het Olympisch Stadion in Amsterdam-Zuid werd gebouwd en twee weken lang stonden Amsterdam en omgeving volledig in het teken van het indrukwekkende sportfestijn. Het liet een blijvende indruk achter. En niet alleen vanwege de zes gouden plakken die Nederland als gastland binnensleepte. Van vele primeurs en een trits eendjes tot sporters in scholen en een bijna-vliegramp; Lees hier de leukste 'wist je datjes' over de Olympische Spelen van 1928.
>Voetbal: de populairste sport van Nederland. Maar dat is lang niet altijd zo geweest. Waar komt dat voetbal eigenlijk vandaan? Het spel is niet heel oud, pas in de negentiende eeuw kwam het overwaaien uit Engeland.
>Misschien heb je ze wel gezien op een winterlandschap van de schilder Hendrick Avercamp: schoonrijders. Een rijtje schaatsende mensen, hand in hand of arm in arm, zweven in een sierlijke beweging over het ijs. Deze gracieuze manier van schaatsen wordt door de Engelsen ook wel 'the Dutch roll' genoemd en door de Duitsers 'Holländern'. Het is een nostalgisch beeld, maar wordt in georganiseerd verband nog steeds beoefend. Schoonrijden kent een lange geschiedenis en om het tegen uitsterven te beschermen, is het officieel erkend als 'immaterieel erfgoed'. De authentieke schoonrijslag ziet er gemakkelijk uit, maar schijn bedriegt. Heb jij de schoonrijslag al onder de knie?
>'De plank misslaan', 'paal en perk stellen' en 'een kolfje naar zijn hand' zijn slechts drie van de vele gezegdes die voortkomen uit het 'kolven'. Een authentiek Hollands spel en voorganger van het modernere golf. Eind achttiende eeuw waren er in Amsterdam alleen al ruim tweehonderd kolfbanen. Waarom is de sport nu nauwelijks meer bekend? En wanneer zijn we eigenlijk voor het eerst gaan kolven?
>De Hogeschool van Amsterdam krijgt een olympisch studiecentrum met boeken, fakkels, foto's en historische objecten. Het materiaal is afkomstig uit een schenking van de fanatieke verzamelaar Ton Bijkerk.
>Marianne Vos is na haar laatste wereldtitel onbetwist de beste wielrenster ter wereld – zo’n tien jaar nadat Leontien van Moorsel deze status bezat. Deze vrouwen zijn nationale helden, waar vooroorlogse wielrensters met de nek werden aangekeken. Vos en Van Moorsel zijn blijkbaar losgebroken uit de moederschapsideologie, zoals Jolande Withuis dat in 2000 omschreef.
>In 1932 werd de eerste voetbalclub van Egmond aan Zee opgericht. Ze noemden de club ‘Egmondsche Boys’. Omdat er in Egmond aan Zee geen terrein beschikbaar was, werd een stuk bollenland in Egmond-Binnen gehuurd. Het terrein lag vanaf Egmond aan den Hoef vlak voor het bos, aan de linkerkant van de Herenweg. Omkleden deden ze in een bollenschuur en water om zich te wassen haalde men uit de sloot.
>In 2012 was het Museumplein in Amsterdam de locatie van een bijzonder sportevenement. De Amsterdamse cricket club VRA vierde toen haar 130 jarig bestaan. Een korte demonstratiewedstrijd op het ‘heilige gras’ van het Museumplein in Amsterdam vormde het hoogtepunt van dit lustrumjaar. Met haar 130 jaar behoort de VRA tot de oudste sportclubs van Nederland. De festiviteiten werden bekroond met de uitgave van een echte glossy, de ‘Herman’. Uiteraard een knipoog naar de Linda en de Youp, maar ook een hommage aan erelid Herman Gorter. Deze bekende dichter en voorman van de Sociaal Democratische Partij was een van de grondleggers van VRA.
>Dat Ouderkerk al 140 jaar een ijsclub heeft, is te danken aan de notabelen. Tijdens een bespreking op 29 januari 1871 vroegen zij zich af of een ijsbaan werkloze dorpsgenoten in de wintermaanden aan de slag kon helpen. De vaart zat er meteen in, want al een dag later was de ijsclub Ouder en Nieuwer Amstel (ONA) een feit. Die oude club leeft nog voort in de actieve ijsclub ‘De Amstelbocht’. Historisch Museum Ouder-Amstel wijdt een expositie aan het 140 jarig bestaan van de ijsclub.
>Friesland wordt over het algemeen gezien als de enige echte schaatsprovincie van Nederland. Niet verwonderlijk aangezien Nederlanders meteen over een Elf stedentocht beginnen als het net aan een week vriest, de grote internationale en nationale schaatskampioenschappen altijd in ijsstadion Thialf in Heerenveen gehouden worden en misschien wel de belangrijkste reden: Nederlands succesvolste schaatser op dit moment, Sven Kramer, is Fries. Maar wie de geschiedenisboeken erop naslaat, kan vaststellen dat onze provincie Noord Holland ook een groot aandeel heeft in de Nederlandse schaatshistorie.
>Sinds de aanleg van een grasbaan in 1925 op het gemeentelijke sportpark groeide het aantal liefhebbers van de wielersport in Alkmaar zienderogen. De grasbaanwedstrijd, nog het best te vergelijken met een wedstrijd veldrijden, trok duizenden toeschouwers. Plannen om in Alkmaar een houten wielerbaan te bouwen ontstonden in een tijd dat Nederlandse renners als Piet Moeskops en Arie van Vliet internationale triomfen vierden.
>Op zondag 19 april 2009 vond er voor de voetbalclub AZ uit Alkmaar en de Zaanstreek een historische gebeurtenis plaats. AZ was na 28 jaar weer landskampioen. Uiteraard was er een groot feest in de stad. Maar hoe ging dat toen AZ voor het eerst kampioen werd in mei 1981?
>Het is 1928, het jaar van de Olympische Spelen in ons land. Bokser Bep van Klaveren wint goud. Niet alleen Amsterdam maar ook Hilversum verandert in een Olympisch dorp. Op 9, 10, 11 en 14 augustus vinden er dressuurwedstrijden, een springwedstrijd en een cross country met steeplechase in en om Hilversum plaats. Het ultramoderne Hilversumse Sportpark is het hippisch centrum. Architect W.M. Dudok had de fraaie houten tribune ontworpen in 1919.
>Als Koning Winter met strenge hand regeerde, werd tante onrustig. ‘Ja kien,’ zei ze dan op z’n Wierings, ‘toen vroor het ook zo hard.’ Tante haalde de doos met krantenknipsels van zolder en vervolgens kwam het hele verhaal op tafel. Zo werd ik, aandachtig luisterend en nog maar een kind, deelgenoot van haar familiedrama waarbij vader, broer en opa omkwamen.
>