Haarlemsche Football ClubOp 14-jarige leeftijd richt Pim Mulier met enkele vrienden de Haarlemsche Football Club (HFC) op. Ze spelen op een ongelijk veldje in Haarlem, met een groepje bomen in het midden. Maar dat houdt de jonge voetballers niet tegen om de nieuwe sport uit Engeland te beoefenen. Op dat moment bestaan er verschillende varianten met afwijkende regels. De Football Association in Engeland is bezig met het standaardiseren van de regels. Football volgens regels van de Association is de eerste variant van het moderne voetbal en werd association football (of het daarvan afgeleide assoccer en soccer) genoemd, in tegenstelling tot het rugby football. HFC speelt in de eerste jaren volgens de regels van rugby.

Na een tijdje stapt HFC over op association football. Pim Mulier zegt hierover: “De eerste jaarrekeningen maakten aan ons rugbyspel een einde. De diverse papa’s en mama’s vroegen toelichtingen op die rekeningen. Vermoedelijk hebben we in goed Haarlemsch geantwoord: Ja pa, asse je grijpe, magge se je grijpe, waar se maar kenne. (…) Dies werd het rugby ten doode opgeschreven en gingen we in 1883 over tot association.” Zo begint de eerste voetbalclub van Haarlem, als een goedkopere variant van rugby.

Pim Mulier

Hij wordt wel de grondlegger van de Nederlandse sport genoemd. De in Haarlem woonachtige sportpionnier Pim Mulier heeft heel wat sporten die nu vanzelfsprekend zijn, geïntroduceerd in Nederland. Naast het moderne voetbal bracht hij uit Engeland onder meer atletiek, bandy en tennis mee naar Haarlem. Hij legde de grondslag voor de Elfstedentocht en de Nijmeegse vierdaagse en richtte de Nederlandse voetbalbond op. Deze indrukwekkende lijst met sportprestaties heeft alles te maken met de tijd waarin Mulier leefde. Het einde van de negentiende eeuw was een periode waarin sport in heel Europa steeds populairder werd. Sport en spel heeft altijd bestaan, maar in deze tijd worden sporten serieuzer genomen. Er ontstaan nieuwe teamsporten en er worden voor het eerst verenigingen en bonden opgericht.

Jeugdbeweging

De opkomst van de nieuwe sporten is in eerste instantie een echte jeugdbeweging, volwassenen moeten niets hebben van de ‘ruige’ en ‘onfatsoenlijke’ spellen. De eerste sportclubs, zoals die van Pim Mulier in Haarlem, worden opgericht door tieners, vaak niet ouder dan zestien jaar. Op scholen leidt dat al snel tot wrijving. Leraren vinden dat gymnastiek geen spel is, maar lichamelijke ontwikkeling. Naar Duits model wordt er aan turnen en lichamelijke oefeningen gedaan. Dat vinden veel kinderen maar niets, daarom richten ze hun eigen sportclubs op. Uiteindelijk gaan de scholen overstag. Rond de eeuwwisseling worden de Engelse sporten opgenomen in het gymnastiekprogramma van scholen. In 1905 wordt voor het eerst een voetbaltoernooi tussen scholieren georganiseerd.

Voetbalhelden

Ook in de andere steden worden voetbalclubs opgericht. Sparta Rotterdam in 1888, Vitesse in 1892, Willem II in 1896 en Ajax in 1900. De sporters verdienen nog geen geld omdat de Nederlandse Voetbal en Athletiek Bond, opgericht door Mulier, zich verzet tegen alle vormen van betaald voetbal. Mulier heeft sportiviteit hoog in het vaandel, volgens hem moeten sporters voetballen vanuit passie en niet voor het geld. Zijn visie heeft lang stand gehouden, pas in 1954 wordt het betaalde voetbal geïntroduceerd.

De eerste officiële interland van Nederland vindt in 1905 plaats in Antwerpen. Tijdens deze wedstrijd krijgt Nederland voor het eerst een grote voetbalheld. Eddy de Neve scoort namelijk maar liefst vier keer en bezorgt Nederland in de verlenging een ruime overwinning op België. Twee weken later volgt er nog een wedstrijd tegen België, ditmaal in Rotterdam. Nederland wint opnieuw met overtuiging: 4-0.

HFC

En hoe verging het de eerste voetbalclub van Haarlem? Die bestaat nu steeds, als Koninklijke HFC. In 1899 verhuisde de club van het grasveldje waar Mulier begon met football naar een veld aan de Spanjaardslaan. Nog steeds spelen de Haarlemse kinderen daar association football, bijna 150 jaar nadat Pim Mulier het voetbal in Haarlem introduceerde.

Auteur: Machiel Spruijt

Publicatiedatum: 29/06/2016