Zeldzame foto’s uit de oorlogsperiode van wijken in Haarlem, de bevrijdingsfeesten en de dodenherdenking. Voormalig gemeentearchivaris Gerda Kurtz (1899-1989) legde het allemaal stiekem vast. Het album is nu te zien in een webexpositie bij het Noord-Hollands Archief.
>
2 min
Tot en met 19 mei 2019 is in het Nederlands Vestingmuseum in Naarden de tentoonstelling ‘De VOC in Sri Lanka’ te zien. Een historie van forten, kaneel en olifanten.
> 3 min
Een bloeddorstige vergelding voor de opstandigheid van de West-Friezen.
>In de herfst van 1944 voegde de regering vanuit Londen verschillende verzetsorganisaties samen tot één militaire organisatie: de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten. De NBS (of BS) stond onder bevel van prins Bernhard. Op 12 september, de eerste dag van de bevrijding van Zuid-Nederland, besloot Klaas Groeneveld om een plaatselijke BS-groep op te richten in het dorp Opperdoes. Dick Huis was er lid en vertelt over zijn belevenissen.
>Het gebied rond de Oud-Bussummerweg en de Langerhuizenweg in Huizen is vol natuur en de heide schiet er wortel. Bijna niets op deze plek doet denken aan een opvangkamp met barakken.
>Zestien en veertien jaar zijn ze als Duitsland Nederland binnenvalt. De zusjes Truus (1923-2016) en Freddie Oversteegen (1925) kunnen niet zwijgzaam toekijken en raken al snel betrokken bij het gewapend verzet. Daar leren ze Hannie Schaft (1920-1945) kennen en samen vormen ze voor de rest van de Tweede Wereldoorlog een drie-eenheid. Ze voeren verschillende acties uit, waaronder sabotages en zelfs liquidaties. Na de oorlog worden ze alleen niet als helden ontvangen…
>Domineesdochter, theologe en schrijfster van een kinderbijbel en andere kinderboeken. Op het eerste gezicht is Johanna Kuiper (1896-1956) naar de standaarden van de eerste helft van de 21ste eeuw een prototype voor de vrouw. Johanna heeft echter ook een heel andere kant. Ze is socialiste, feministe, voorvechtster van de vrije liefde en een bewust ongetrouwde moeder van twee kinderen van verschillende mannen. Maar daarnaast is ze, zeker niet in de laatste plaats, ook een verzetsheldin.
>De jaren 1940-1945 zetten naast de rest van het land, ook de Kennemerduinen op hun kop. Het werd Sperrgebiet. De Duitsers bouwden veel oorlogsbouwwerken en legden betonnen wegen aan. Al tijdens de oorlogsjaren was bekend dat de nazi’s zonder enige vorm van proces verzetsstrijders executeerden in de duinen. In de zomer van 1945 kon in de duinen van Bloemendaal de trieste balans worden opgemaakt. In 45 grafkuilen verdeeld over zes verschillende plaatsen, werden de stoffelijke overschotten van in totaal 422 mensen gevonden. Van hen zijn 313 herbegraven op de Eerebegraafplaats bij Overveen, waaronder de bekende verzetsstrijdster Hannie Schaft.
>Op het Jonas Daniël Meijerplein in Amsterdam staat sinds 1952 een beeld en monument ter herdenking van de Februaristaking, het eerste grote protest van de Nederlandse bevolking tegen het antisemitisme en de deportatie van de joden. Het beeld stelt een staker voor: een robuuste onverschrokken havenarbeider, met opgestroopte mouwen en een trotse houding. De Dokwerker staat symbool voor het verzet van ‘de kleine man’ tegen een grote macht.
>Tijdens de oorlogsjaren verdween de Beemster tot twee keer toe voor een belangrijk deel onder water. Na de Duitse inval op 10 mei 1940 begon het Nederlandse leger direct met het uitvoeren van de geplande inundaties rond de forten van de Stelling van Amsterdam in de polder. In het vroege voorjaar van 1944 verdween de hele zuid- en zuidoostkant van de Beemster opnieuw onder water. Nu gebeurde dat op last van de Duitse bezetter. Deze inundatie duurde ruim een jaar tot begin mei 1945.
>Al ruim vijf eeuwen lang speelt Grote Kerk Naarden een belangrijke rol in het leven van de vestingbewoners. Ze vonden hier hoop, geloof en liefde en deelden er intieme momenten zoals doop, huwelijk en overlijden. De gotische basiliek is tussen 1380 en 1479 gebouwd en heeft de afgelopen eeuwen nogal wat meegemaakt. Oorlogen, revoluties en verbouwingen zijn de revue gepasseerd. Het kerkgebouw is een vat vol bewogen geschiedenis en een bron van boeiende verhalen.
>Jan II van Egmont, ook wel Jan met de bellen genoemd, strijdt wat af gedurende zijn leven. Zijn bijnaam krijgt Jan tijdens de Hoekse en Kabeljauwse twisten. En de vergroting van de Slotkapel van Egmond is te danken aan een ruzie waar Jan bij betrokken is. Ruim 500 jaar na zijn dood krijgt zijn grafzerk toch een ereplaats in de kapel.
>Het is louter geluk dat de Ruïnekerk heden ten dage nog te bewonderen is. Sinds de bouw van de huidige kerk in 1450 heeft het gebouw, dat in de middeleeuwen een bedevaartsplaats was, heel wat te verduren gehad. Zo werd de kerk in 1574 in brand gestoken door de Geuzen om te voorkomen dat de Spanjaarden zich er legerden om het Beleg van Alkmaar te hervatten. De stenen van de omgevallen toren werden in 1594 gebruikt om het koor – het deel waar zich het hoofdaltaar bevindt – dicht te metselen. Er kon weer gekerkt worden in dit kleine stukje van het oorspronkelijke gebouw.
>Vandaag hoorde ze de stem van de koningin op de radio. Ze heeft de koningin nog nooit gezien. Dat kan ook niet, omdat zij in Engeland woont. De kleine prinsesjes wonen al bijna vijf jaar met hun moeder in Canada. Zo lang duurt de oorlog nu al. “Landgenoten,” zei de koningin. Het klonk raar en ze heeft haar verder niet meer zo goed gehoord. Papa wel. Die is altijd heel blij als Radio Oranje er is. De Duitsers mogen er niets van merken. Die willen niet dat ernaar geluisterd wordt. Ze zeggen op de radio vreemde dingen. Vandaag zeiden ze: “De duif kan nog niet landen. De duif kan nog niet landen.” Dat zijn geheime boodschappen voor de Ondergrondse.
>25 februari 1941. Nog voor zonsopgang komen de eerste reizigers het Amsterdamse Centraal Station binnenlopen. Het zijn werkverschaffingarbeiders, die op weg zijn naar Baarn en Amersfoort. Voor de ingang van het station hebben zij een stakingsmanifest gekregen.
>In de bezettingstijd werden steeds meer artikelen schaars en voor de burgers slechts verkrijgbaar met bonkaarten van het distributiestelsel. Onderduikers waren aangewezen op hulp van het verzet om de bonnen te bemachtigen. In Haarlem ging dat soms mis.
>Een lang lint van bunkers, kanonnen en mijnenvelden. Grote en kleine betonnen verdedigingswerken wisselden elkaar af. Aan de kust zijn overal nog resten terug te vinden van de Atlantikwall. Deze meer dan 5000 kilometer lange verdedigingslinie liep van Noorwegen, via Denemarken, Duitsland, Nederland en België tot aan de grens met Spanje, en werd tijdens de Tweede Wereldoorlog door de Duitse bezetters gebouwd.
>