Eerebegraafplaats te Bloemendaal

De jaren 1940-1945 zetten naast de rest van het land, ook de Kennemerduinen op hun kop. Het werd Sperrgebiet. De Duitsers bouwden veel oorlogsbouwwerken en legden betonnen wegen aan. Al tijdens de oorlogsjaren was bekend dat de nazi’s zonder enige vorm van proces verzetsstrijders executeerden in de duinen. In de zomer van 1945 kon in de duinen van Bloemendaal de trieste balans worden opgemaakt. In 45 grafkuilen verdeeld over zes verschillende plaatsen, werden de stoffelijke overschotten van in totaal 422 mensen gevonden. Van hen zijn 313 herbegraven op de Eerebegraafplaats bij Overveen, waaronder de bekende verzetsstrijdster Hannie Schaft.

1 min

Vanaf 1941 tot in de maanden voor de bevrijding zijn in de Kennemerduinen ruim honderd verzetsstrijders gefusilleerd. In het duingebied zijn in totaal 422 lichamen teruggevonden op 45 plaatsen, sommige van mensen die elders ter dood waren gebracht. Een kaart van de gemeente Bloemendaal uit 1946 laat van veel lichamen de plek zien waar ze geborgen zijn, waaronder de lichamen van Johan Brouwer, Johannes Post en Gerrit-Jan van der Veen. In 1949 is op acht plaatsen een gedenksteen gezet, onder andere op de plek waar het lichaam van Hannie Schaft is gevonden, bij het Spartelmeer. In 2000 zijn de oorspronkelijke gedenkstenen vervangen door stenen van rood graniet. Drie kleine en vijf grote groepen oorlogsslachtoffers worden zo in het landschap herdacht.

De meeste slachtoffers werden gevonden in het duingedeelte van de erven Van der Vliet. De erven stelden bij Overveen een gebied van zes hectare beschikbaar voor een Eerebegraafplaats. Een grote opruimactie was nodig om munitie, waaronder bommen, uit het duin te verwijderen. In het Peperendel werden veel explosieven tot ontploffing gebracht.

De Eerebegraafplaats te Bloemendaal bij Overveen is nu een rijksmonument. Er staat een klokkenstoel met een klok uit 1647, afkomstig uit het voormalige Bloemendaalse raadhuis. Op 27 november 1945 vond de officiële opening plaats met de herbegrafenis van Hannie Schaft. De laatste herbegrafenis vond plaats op 9 december 1955.

Er liggen 372 (van de 422) slachtoffers begraven, zoveel mogelijk bij elkaar in de groepen waarin zij in het duin werden aangetroffen.
Één lichaam kon niet geïdentificeerd worden. Ook is er een steen zonder graf met de tekst: ‘Ter herinnering aan de vrienden van het verzet die na hun strijd voor de vrijheid niet gevonden zijn of elders rusten’. Achter de toegangspoort hangt aan de muur een lijst met de namen van alle gefusilleerden die op deze begraafplaats liggen.

Voor meer informatie: www.eerebegraafplaatsbloemendaal.eu

Publicatiedatum: 16/05/2012