In 1620 wordt de schatrijke Amsterdamse koopman Adriaan Pauw Heer van Heemstede. In het Gasthuis van Museum Haarlem wordt een kleine expositie aan deze vermogende man gewijd. Met onder andere bijzondere tekeningen van de Haarlemse kunstenaar Jan Martszen de Jonge van het bezoek van koningin Henriëtta Maria en prins Willem II aan het Huis te Heemstede op 8 september 1642. Nu te zien in Museum Haarlem, zodra het museum weer open mag.
>In 2020 staan Heemstede en Bennebroek in het teken van Adriaan Pauw, wellicht de grootste Heemstedenaar aller tijden. Het is dit jaar vierhonderd jaar geleden dat deze Amsterdamse koopman de heerlijkheid Heemstede kocht.
>Deze zomer neemt Jan Feith je mee op reis door onze provincie. Zijn historische teksten uit het album ‘Zwerftochten door ons land: Noord-Holland’ (1933) geven een beeld van zonnige duinen, drukke pleinen en pittoreske polders. Deze week: ‘Wandelen door Haarlem’s duinstreek’.
>Buitenplaats Leeuw en Hooft in Heemstede was in de 18de eeuw in gebruik als kamferstokerij. Een slimme zet van een Amsterdams koopmansechtpaar, in een tijd dat een ‘buiten’ toch vooral een statusobject was.
>Aan de rand van Bennebroek ligt een onopvallend slootje. Ziehier de grens van Kennemerland en van de Noord- en Zuid-Holland. Dit slootje van niks.
>Trekschuit, trein. Van alles kwam naar Vogelenzang. Zelfs tienduizenden scouts reisden hierheen. En nu? De trekvaart dommelt, de trein negeert het mooie station. Vogelenzang is een dromerig dorp vol met herinneringen aan vroeger.
>In een oorkonde uit 1284 komt al een gebouw voor op Berkenrode. De vroegste archeologische sporen van een gebouw mét slotgracht, dateren van eind vijftiende eeuw. De huidige buitenplaats laat vooral achttiende en negentiende-eeuwse structuren zien.
>De voormalige buitenplaats Bosbeek laat nog restanten zien van een negentiende-eeuwse landschapstuin en een neo-formele tuin van voor 1913. Hoewel het oude buitenhuis met zijn tuin en restanten van de landschapstuin nog aanwezig zijn, wordt het terrein gedomineerd door grootschalige nieuwbouw voor ouderenzorg.
>Huis te Manpad is een charmante, nog vrijwel complete buitenplaats zonder storende nieuwbouw. Het voorplein met de monumentale bijgebouwen ademt nog de sfeer van de vroege achttiende eeuw. Al in de zestiende eeuw is in akten een huis bij het Mannepad te vinden. Het huidige huis met de oprijlaan vanaf de Herenweg heeft zijn oorsprong in een aanleg uit 1634-’40.
>Meer en Berg is cultuurhistorisch gezien het meest interessante gedeelte van het huidige wandelbos Groenendaal. In de achttiende eeuw weten de eigenaren van de buitenplaats de beste Nederlandse tuinontwerpers van hun tijd in te huren: Daniel Marot en Jan David Zocher sr.
>“Hier zag men ook een mooie grot, een fontein, een menagerie en vroolijke wandelwegen, die naar de vaart leidden, waardoor de trekschuiten naar Leiden en Den Haag voeren.” De Hartekamp is vooral bekend vanwege de bekende personen die er gewerkt hebben. Wereldberoemd is De Hartekamp geworden door de Zweedse botanicus Carolus Linnaeus.
>Aan het Raadhuisplein 9 in Heemstede staat een laag en breed witgepleisterd pand met in de middenas een balkon gedragen door twee vrijstaande slanke zuilen. Het huis wordt doorgaans gedateerd in het begin van de negentiende eeuw, toen het de kern vormde van buitenplaats Overlaan. Het is echter ook mogelijk dat het veel ouder is en al rond 1700 ontstond.
>Na een bewogen bouw- en gebruiksgeschiedenis staan sinds 2007 op Kennemeroord in Heemstede vier luxe appartementengebouwen met uitzicht op het groen. Van de historische buitenplaats Kennemeroord zijn het achttiende-eeuwse toegangshek aan de Herenweg 138 en de dienstgebouwen, ijskelder en tuinkoepel aan de Koediefslaan overgebleven.
>In de lommerijke strook tussen de Herenweg en de Glipperdreef, ten zuiden van de Prinsenlaan, ligt de kleine buitenplaats Gliphoeve. Vanaf de Glipperdreef kan men over de oprijlaan het huis zien liggen. Het terrein waar nu de appartementengebouwen Hagenduin staan hoort er niet (meer) bij, maar het landgoed strekt zich daaromheen uit tot en met hoge duin aan de zuidwestzijde.
>De voormalige buitenplaats Meer en Bosch is nu een uitgestrekt terrein voor ziekenverpleging met voornamelijk laat negentiende- en twintigste-eeuwse bebouwing. Van het negentiende-eeuwse park resteren nog oude bomen en het herenhuis aan de Achterweg.
>Mede wegens het schitterende uitzicht werd begin twintigste eeuw op Mariënheuvel een nieuw herenhuis voor ‘Meer en Berg’ gebouwd. Huis en terrein hebben vanaf 1946 door een aantal nieuwe gebouwen veel van hun schoonheid verloren. Wat resteert van huis en park is echter nog steeds indrukwekkend.
>De voormalige buitenplaats Het Klooster in Heemstede valt nu vooral op door het enorme kloostergebouw met koepel uit de jaren 1920. Van de oude buitenplaats is weinig meer over. Op het terrein zijn nu een appartementencomplex en een school gevestigd en is daarom officieel niet openbaar toegankelijk.
>Van de oude buitenplaats/villaterrein Dennenheuvel zijn enkel nog het koetshuis met koetsierswoning en het oude boombestandover. Wat nu een gewilde woonomgeving is was twee keer in de geschiedenis de plek voor bijzondere tuinvormgeving.
>Het doen en laten van ‘grote mannen’ was eens het overheersende genre in de geschiedschrijving. Grote mannen waren staatslieden, veldheren of beroemde geleerden. De Zweedse plantkundige Linnaeus behoort zonder twijfel tot deze laatste groep. We weten daarom betrekkelijk veel over hem. Linnaeus bracht drie jaar van zijn leven door in Nederland, op de buitenplaats De Hartekamp.
>