3 min

Beeldbepalende, kleinschalige historische bebouwing uit het begin van de negentiende eeuw. De Kerklaan in Heemstede. Boven de voordeur een opvallende naam in fraai geschreven letters “ ’t Wolbers huys”. Waar verwijst die naam naar?

Julien Wolbers bestudeert destijds de Nederlandse koloniën. Hij raadpleegt veel verschillende bronnen en Engelse archiefstukken. Met deskundigen en mensen die er geweest zijn, spreekt hij over hun ervaringen. Zonder dat hij ooit in Suriname is geweest, schrijft hij het boek “Geschiedenis van Suriname”. Hiervoor krijgt hij de koninklijke onderscheiding in de Orde van de Nederlandse Leeuw.

Julien Wolbers (1819-1889). Beeld: Wikimedia Commons.

De Orde van de Nederlandse Leeuw

De Orde van de Nederlandse Leeuw is in 1815 bij wet ingesteld: “Strekkende ter vereerende onderscheiding van alle Nederlanders die bewijzen geven van beproefde vaderlandsliefde, bijzondere ijver en trouw in het volbrengen hunner burgerpligten of buitengewone bekwaamheid in wetenschappen en kunsten. Deze orde zal in bijzondere gevallen ook aan vreemdelingen kunnen gegeven worden”.

In de Gouden Eeuw is de handel in goederen naar Afrika en Amerika vanuit Nederland in handen van de West-Indische Compagnie. De WIC-schepen varen vanuit Nederland, met goederen naar de Afrikaanse kust. Vandaar worden tot slaaf gemaakte Afrikanen naar Amerika gebracht en daar verkocht aan de eigenaren van de plantages. Vol met suiker, koffie en tabak keren zij in ons land terug.

Nadat Engeland en Nederland New-York ruilen tegen Suriname groeit ook daar de slavenhandel snel. De grootschalige mensenhandel is voor Nederland een belangrijke bron van inkomsten. Maar voor de tot slaaf gemaakten is het leven op de plantages heel zwaar. Zij zijn hun vrijheid en familie kwijt, moeten zwaar werk doen in de hete zon en worden vaak mishandeld.

De misstanden op de plantages worden in Nederland, vanuit Heemstede aan de kaak gesteld door Wolbers. Hij is een voorstander van de afschaffing van de slavernij. In zijn woning aan de Kerklaan schrijft hij twee publicaties waarin hij aantoont dat slavernij in strijd is met de rechten van de mens. Later publiceert hij ook een ontwerpwet voor afschaffing. Zijn voorstel om een plantage aan te kopen en daar, vrijgemaakte slaven als normale werknemers in dienst te nemen wordt niet gerealiseerd.

’t Wolbers huys aan de Kerklaan 13-15 in Heemstede. Beeld: Haarlem105

Het leven van Julien Wolbers

Julien woont in dit huis aan de Zandvaart nu de Kerklaan. Zijn vader is schilderspatroon. Op aanraden van de predikant ontwikkelt Julien zich door zelfstudie. Hij verdiept zich in de problemen in de Nederlandse koloniën en de zending. Door hard werken en degelijke en grondige studie verwerft hij veel kennis en inzicht.

Wolbers is een eenvoudige, bescheiden man. Hij trekt zich het lot van sociaal zwakkeren aan. Nooit wordt er wat dat betreft tevergeefs een beroep op hem gedaan. Voor de economisch kwetsbare positie van de arbeiders spant hij zich buitengewoon in. Hij wordt beschreven als een goed en gemoedelijk mens, die het goede in anderen waardeert en wil samenwerken met andersdenkenden.

De slavernij wordt overal afgeschaft, in Suriname in 1863. Drieëndertigduizend slaven worden vrijgemaakt. Wolders is een belangrijk persoon geweest achter de afschaffing van de slavernij. Toch is hij niet erg bekend. Hij wordt beschreven als “een man in de schaduw”.

Wolbers’ boek ‘De slavernij in Suriname’. Via Historische Vereniging Heemstede-Bennebroek.

Auteur: Ton de Groot, Haarlem 105

Bronnen:

• Dr Reinsma / Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek (NNBW)
• NPO focus
• Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO)
• Historische Vereniging Heemstede-Bennebroek

 
Meer lezen?

Kijk dan ook eens naar het artikel ‘Julien Wolbers: voorvechter voor afschaffing slavernij kwam uit Heemstede’ van Marc de Bruijn in HeerlijkHeden (tijdschrift van de Historische Vereniging Heemstede-Bennebroek) nr. 183 uit 2020.

Publicatiedatum: 11/10/2021