Stuk van de maand: Een verzekering tegen kapers

Elke maand plaatst het Regionaal Archief Alkmaar een bijzonder archiefstuk uit de collectie in de schijnwerpers. Deze keer: een zeventiende-eeuws reglement van verzekeringskas de Zeevarende Buul uit Graft. De Zeevarende Buul (oftewel buidel) was een fonds waarbij vissers en zeevaarders uit Graft een verzekering konden afsluiten voor hun zeereis. In 1653 konden ze zich verzekeren tegen de belangrijkste gevaren van dat moment: Engelse kapers en ‘Turkse’ zeerovers, zo is te lezen in dit reglement. Het stuk laat ook mooi zien waar hun reizen zoal naartoe konden gaan.

> 2 min

GeschiedenisLokaal023 is vernieuwd!

Het gratis bronnenplatform GeschiedenisLokaal heeft een fris nieuw uiterlijk! Op GeschiedenisLokaal023 vind je primaire bronnen over de geschiedenis van regio Haarlem voor leerlingen en hun docenten in het voortgezet onderwijs.

> 1 min

Gekaapte brieven uit de 17de en 18de eeuw

Wat geeft een beter beeld van de zeventiende en achttiende eeuw dan persoonlijke brieven? De verhalen van gewone Hollanders die de geschiedenisboeken niet hebben gehaald. Hun brieven werden door de Engelsen in beslag genomen op gekaapte Nederlandse schepen. Ze hebben hun bestemming nooit bereikt, maar worden nog steeds bewaard in het archief van de High Court of Admiralty in Londen. In het boek ‘Zeepost’ krijgen sommigen van hun een stem.

>

Archief van iconisch kerkje Stompe Toren in Spaarnwoude geschonken aan Noord-Hollands Archief

Het archief van de Stichting Vrienden van de Stompe Toren in Spaarnwoude werd op 26 januari officieel geschonken aan het Noord-Hollands Archief. Het gaat om een van de oudste kerken in de regio. Door de schenking van het archief, dat van 1905-2020 loopt, blijft de ontwikkeling die dit kerkje van godshuis tot culturele ontmoetingsplek doormaakte, voor altijd bewaard.

> 1 min

Stuk van de maand: Nieuwe Niedorp koopt een kerkklok

Elke maand plaatst het Regionaal Archief Alkmaar een bijzonder archiefstuk uit de collectie in de schijnwerpers. Deze keer: een contract tussen Nieuwe Niedorp en de beroemde klokkengieter François Hemony. Op 30 augustus 1653 sloten de bestuurders en kerkmeesters van Nieuwe Niedorp een overeenkomst met François Hemony, de bekendste klokkengieter van die tijd. Hemony zou een nieuwe klok gaan leveren voor de kerktoren aan de Dorpsstraat. Daarmee wilden de kerkmeesters ook de mensen die buiten het dorp woonden tevreden stellen. Blijkbaar konden die de oude kerkklok niet goed horen.

> 3 min

Eeuwig in aanbouw: F. Stariks leven als museum

‘U moet mijn huis als een vergrote binnenkant van mijn schedel zien: het zichtbare archief van wat binnenin mij leeft…’ Dat schreef F. Starik (1958-2018), beeldend kunstenaar, auteur, initiatiefnemer van de Eenzame Uitvaart Amsterdam en gedurende enkele jaren Stadsdichter. Hij vatte zichzelf op als een museum, ‘een verzameling van curieuze indrukken’.

> 1 min

Razzia-expositie krijgt nieuwe kans

Wie de tentoonstelling over de eerste razzia’s aan het begin van de Tweede Wereldoorlog heeft gemist, krijgt van het Amsterdams Stadsarchief een nieuwe kans.

> 1 min

De historie van de historische vereniging

Veel steden en dorpen in Nederland hebben hun eigen historische vereniging. Alleen al in de provincie Noord-Holland zijn meer dan 100 historisch gerelateerde verenigingen te vinden. De eerste historische verenigingen werden vanaf het eind van de negentiende eeuw opgericht. Vaak ontstonden deze initiatieven uit de behoefte om de geschiedenis van een stad of dorp te onderzoeken en te behouden voor de toekomst.

>

Dwalen door Amsterdam

Gerrit Lamberts (1776-1850) is een van de bekendste onbekende tekenaars van Amsterdam. In elk boek over de geschiedenis van de stad staan een of meer van zijn tekeningen. Zijn tekenstijl is levensecht en onopgesmukt. Als in een wandeling neemt Lamberts je mee door het oude Amsterdam en toont het dagelijkse leven van de Amsterdammers in de vroege 19de eeuw. De tentoonstelling Dwalen door Amsterdam is extra interessant omdat zijn stadsgezichten uit een weinig bekende periode in de geschiedenis van de stad dateren, lang na de gloriedagen van de 17de eeuw. Het Stadsarchief bewaart de grootste verzameling tekeningen van Lamberts. Aangevuld met tekeningen uit de collecties van het Rijksmuseum, het Koninklijk Oudheid­kundig Genootschap en het Amsterdam Museum is Dwalen door Amsterdam een echte must-see voor elke Amsterdam-liefhebber.

> 1 min

60 jaar persfoto’s online bij het Noord-Hollands Archief

Het Noord-Hollands Archief heeft een schat in huis: de collectie Fotopersbureau De Boer met beeldmateriaal van 1945-2005 uit Noord-Holland. De grote wens van het archief om de in totaal twee miljoen persfoto’s voor iedereen beschikbaar te maken komt deze kerst uit. Via een speciale beeldbank zijn alle beelden vanaf 18 december 2021 voor iedereen doorzoekbaar en gratis te downloaden.

> 2 min

Stuk van de maand: Aflaat voor een bezoek aan Warmenhuizen

Elke maand plaatst het Regionaal Archief Alkmaar een bijzonder archiefstuk uit de collectie in de schijnwerpers. Deze keer: 40 dagen minder vagevuur na een bezoek aan Warmenhuizen. In 1508 werd de pas verbouwde kerk van Warmenhuizen geopend. De bisschop die de kerk wijdde, verleende ook een aflaat: als je naar het St. Anna-altaar kwam en daar “godvruchtige werken” verrichte, verdiende je daarmee een ‘strafvermindering’ van 40 dagen op de boete die je moest doen voor je zonden.

> 3 min

Vrouwen in Verzet: Trijntje van Keulen

Trijntje (Truus) van Keulen groeit op in de Jordaan. De overvolle arbeidersbuurt is een links bolwerk waar de communisten veel aanhangers hebben. Dit geldt ook voor de familie van Truus, die sterk antifascistisch is. Omdat de communisten ideologisch gezien de grote vijand zijn van de fascisten, vormen ze een gemakkelijk doelwit voor de nazi’s als Nederland in mei 1940 wordt bezet. Veel communisten gaan vrijwel meteen in het verzet.

>

Verzetsvrouwen krijgen een gezicht

Tijdens WOII kwamen duizenden mensen in verzet, onder wie ook veel vrouwen. Maar tot op heden is voor hun rol hierin weinig aandacht geweest. Met de nieuwe tentoonstelling ‘De vele gezichten van Vrouwen in Verzet’ van het Noord-Hollands Archief komt hier verandering in. Zij krijgen een naam en een gezicht. Vanaf 29 november 2021 kan iedereen hun verhalen ontdekken in de Janskerk, het publiekscentrum van het Noord-Hollands Archief, en online.

> 2 min

Stuk van de maand: verzoekschrift voor de vroedvrouw

Het stuk van de maand van Regionaal Archief Alkmaar is deze keer: een verzoekschrift van vrouwen voor het behoud van de vroedvrouw. Zestien vrouwen uit de Zijpe- en Hazepolder ondertekenden in 1798 dit verzoekschrift. Ze wilden dat Trijntje Jacobs van der Oort aanbleef als vroedvrouw. Trijntje werkte intussen elf jaar als vroedvrouw in de polder. Ze was geboren in Sint Maarten, net buiten de polder, en was in mei 1787 in de Zijpe komen wonen. Waarschijnlijk was ze door het polderbestuur aangesteld als vroedvrouw. Trijntje was weduwe, maar in mei 1798 trouwde ze opnieuw. Zou dat de reden kunnen zijn waarom ze haar baan dreigde te verliezen?

> 2 min

Archief Janny Brilleslijper naar Verzetsmuseum

Op woensdag 17 november 2021 verwerft het Verzetsmuseum Amsterdam het archief van de Joodse verzetsvrouw Janny Brandes-Brilleslijper (1916-2003). Rob Brandes komt het archief van zijn moeder persoonlijk overdragen.

> 1 min

Noord-Hollands Archief laat mooiste stukken zien

In de nieuwste tentoonstelling van het Noord-Hollands Archief wordt groots uitgepakt. De mooiste, oudste en betekenisvolste objecten uit de verschillende collecties van negen eeuwen worden uit de depots gehaald en zijn van 15 november t/m 18 december 2021 in de Janskerk in Haarlem in de tentoonstelling ‘Kroonjuwelen. Oog in oog met negen eeuwen geschiedenis’ te zien.

> 2 min

Fris Springlevend! 75 jaar Fris Edam

Het Edams Museum organiseert een grote tentoonstelling van het toonaangevende, moderne aardewerk dat de firma Fris in Edam in de jaren ’50 en ’60 produceerde. Het Waterlands Archief, dat het archief van de firma beheert, werkte mee aan het deze tentoonstelling en toont in de studiezaal nu ook enkele vitrines, gevuld met serviesgoed en bijbehorende ontwerptekeningen.

> 3 min

Multatuli Online

Op deze nieuwe site worden Multatuli’s volledige werk en archief (documenten, brieven, handschriften) digitaal gepubliceerd. Voor onderzoekers, liefhebbers en nieuwsgierigen.

> 1 min

Oorlogsboeven

Waarom stalen mensen tijdens de Tweede Wereldoorlog massaal fietsen, kleding, kippen en schapen? Hoe spraken deze ‘oorlogsboeven’ tijdens hun berechting zelf over hun misdrijven en hoe beoordeelden hun rechters deze in de context van de oorlogsomstandigheden? Dit zijn vragen die ze in het onderzoeksproject ‘Criminaliteit in oorlogstijd’ willen beantwoorden. Het project is een samenwerking tussen het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC), Noord-Hollands Archief en de Radboud Universiteit. Op de nieuwe website ‘Oorlogsboeven’ vind je interessante verhalen en updates over het onderzoeksproject.

> 1 min

Thuis in de Stad: 100 jaar Tuindorp Oostzaan

100 jaar geleden kregen de eerste bewoners de sleutel van hun gloednieuwe huis in Tuindorp Oostzaan. Het eerste echte tuindorp van Amsterdam, gebouwd om arbeidersgezinnen licht, lucht en ruimte te bieden en een fatsoenlijke woning. Vlakbij de scheepswerven, ver van de binnenstad, middenin een polder aan de noordkant van het IJ.

> 2 min