Zaterdag 30 september is er om 13.00 uur een dorpswandeling in Aalsmeer Centrum, met start op de Historische Tuin. De laatste dorpswandeling van het seizoen o.l.v. Jan van Veen voert langs bekende Aalsmeerse monumenten, maar ook langs minder bekende punten die historisch gezien interessant zijn.
>In het kader van het Jaar van de Sering vroeg museum Historische Tuin Aalsmeer aan de kunstfotografen Yvon van Haaften en Monic Persoon om de sering en de seringenteelt in beeld te brengen. Het prachtige resultaat is nu te zien in twintig grote foto’s die een scala aan emoties oproepen. Het is de sering zoals die nog niet eerder te zien was!
>Waar nu het hart van de Randstad driftig klopt, dommelde eeuwen geleden uitgestrekt waterland onder brede wolkenluchten. Dijkweggetjes doorsneden het Amstellandse meren- en plassengebied. Wie indertijd van Amsterdam naar Leiden reisde, keek uit over Legmeer en Haarlemmermeer. Water, alom water. Totdat midden negentiende eeuw het Haarlemmermeer werd leeg gepompt. Het Legmeer klotste en kabbelde nog als vanouds. Exact 150 jaar geleden maakte koning Willem III daar met een pennenstreek definitief een eind aan.
>Het water vormde al in de vroege Nederlanden een belangrijke partner bij het weerstaan van vijandelijke invallen. Zo ook het Haarlemmermeer. In het begin van de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648) vervulde het meer verschillende keren een belangrijke rol in de verdediging van steden tegen de Spanjaarden.
>Noord-Holland kent veel plaatsen met bijzondere namen. Van sommige is de oorsprong snel vast te stellen, bij andere is het nodig om wat dieper te graven in het verleden. In deze serie verhalen onderzoeken we elke maand een andere regio van onze provincie, om achter de herkomst van de lokale plaatsnamen én bijnamen van de inwoners te komen. Deze maand: Amstelland en Meerlanden.
>Een leeuw met een paling in zijn poten. Een landingsbaan in het water. Een predikant die zijn kerk in brand schiet. Het wordt een boeiend tochtje vandaag. De vraag is wat Vrouwentroost te maken heeft met Napoleon. En: Gooide een boze Wim Kan echt zijn lintje in de plas?
>‘De aarde lacht in bloemen’ toont kunstwerken die laten zien hoe de aarde opleeft als de mens een stapje terug doet. Een grauwe muur buiten is omgetoverd in een kleurige ‘Wall of Flowers’. Wie ontworteld is, moet weer ‘aarden’. De tentoonstelling in het Flower Art Museum is nog tot en met 10 januari 2021 te zien.
>Soms kan je er tijdelijk niet op uit trekken om een frisse neus te halen. Ga dan in gedachten even mee op een tochtje door diverse eeuwen – een tour voor thuis. Van het weilandje bij een torenfort naar de middeleeuwse heerlijkheid Calslagen. Dat doen we in twee etappes. Vandaag is de vraag: waarom doet de vlag van een bloemendorp denken aan een aardbei?
>Haarlemmermeer ademt dynamiek. Schiphol werkt dag en nacht. Treinen schichten door de polder. Automobilisten razen banenbreed voort. Hier pufte een eeuw geleden een stoomtreintje.
>Aalsmeer is bekend als watersportcentrum. Maar wist je dat in de plassen een meerval zwemt, een joekel van wel twee meter lengte. Deze vis schuilt in het rietland, ‘de Wildernis’.
>In het centrum van het relatief kleine Aalsmeer torent korenmolen De Leeuw boven de omringende gebouwen uit; een markant silhouet midden op straat. De kleurrijke wieken vangen alle wind die nodig is voor de productie van ambachtelijke meelproducten, waarmee onder andere bakkerij Vooges in de Zijdstraat de lekkere molenbol maakt. Het malen van graan met een door wind aangedreven korenmolen in Aalsmeer gaat meer dan vierhonderd jaar terug. Zo oud is De Leeuw echter niet.
>Al sinds het begin van de negentiende eeuw vormen watertorens een belangrijk onderdeel van het vlakke Nederlandse landschap. De meest markante watertorens zijn de drinkwatertorens, die vanaf 1856 werden gebouwd. Vanwege de forse afmetingen vallen deze het meest op en werden ze door de waterleidingbedrijven als een visitekaartje beschouwd. Zodanig dat er veel aandacht werd besteed aan het uiterlijk van de torens. Hieronder vind je de zeven meest bijzondere torens van Noord-Holland.
>Op de halte Aalsmeer-Oosteinde was het juni 1916 een drukte van belang. Uit de hoofdstad kwamen extra treinen aan stomen om alle belangstellenden naar een rozententoonstelling te brengen. Koningin Wilhelmina en prins Hendrik waren met hun hofauto’s naar Aalsmeer-Oost gereden. In tenten van zeildoek was de grote rozenexpositie opgesteld, je kon er zo van het stationnetje heen wandelen.
>Hij staat daar stoer op de dijk, maar oogt wel wat verdwaald naast een woonwijk. Aan de andere kant van de dijk ligt een bedrijventerrein. De Stommeermolen herinnert aan de tijd dat het hard werken was om Aalsmeer droog te houden.
>Fiets of wandel de Mr. Jac. Takkade in Aalsmeer af en het voelt alsof je een eeuw terug gaat in de tijd. Hier staat molen De Zwarte Ruiter uit 1777. Je passeert een natuurzwembad uit 1928. Je ziet er het oeverland met eilandjes en watertjes zoals dat hier al lag in de jaren van het kolossale klotsende Haarlemmermeer.
>Je zou zeggen dat Aalsmeer sinds de grijze oudheid aan de Westeinderplassen ligt. Dat is echter niet zo. Het oorspronkelijke Aalsmeer is verdwenen in het Haarlemmermeer. De bewoners trokken iets naar het oosten, waar ze veiliger waren voor het water. Dat is het dorp Aalsmeer dat we nu kennen. En de Westeinderplassen? Die zijn ontstaan in vijftiende eeuw. Toen was er zo veel vraag naar turf, dat rond Aalsmeer verschillende grote plassen zijn ontstaan. Die meren en plassen zijn later droog gelegd, alleen de Westeinder klotst nog.
>Het gebied tussen Amsterdam, Haarlem en Leiden werd in de late middeleeuwen door een aantal grote overstromingen geteisterd. Deze sloegen grote stukken land weg tussen al bestaande meren, zoals het Leidsche Meer, Spieringmeer, het Oude Haarlemmermeer en Hellemeer. Hierdoor ontstond er een gigantische waterplas die door oeverafslag steeds groter werd. Rond 1500 kon men van Aalsmeer over land naar Hillegom lopen. Eind zestiende eeuw was dit door de vorming van het aaneengesloten Haarlemmermeer niet meer mogelijk. Door de overwegend zuidwestenwind hadden met name de noordoostelijke oevers last van landverlies. De venige en drassige oeverlanden waren een makkelijke prooi voor deze niet te temmen ‘waterwolf’, de naamgever van de nieuwe tunnel onder de ringvaart van de Haarlemmermeerpolder.
>De veengronden rondom Aalsmeer werden vanaf de vijftiende eeuw intensief gebruikt voor de winning van turf. Dit gebeurde door ‘natte vervening’ waardoor er veel veenplassen ontstonden. Vervolgens ging door oeverslag bij deze veenplassen veel cultuurgrond verloren en werden de uitdijende waterplassen een steeds groter gevaar voor de omgeving. In de zeventiende eeuw begon men met het droogmalen van het Stommeer (1650) en Hornmeer (1674). Het grotere Legmeer, ook een verveende polder, werd pas tussen 1877 en 1882 drooggemalen. Dit gebeurde dertig jaar na de droogmaking van het Haarlemmermeer. De nieuwe grond bleek uitermate geschikt voor intensieve teelt van gewassen, bomen en planten. De Aalsmeerder bevolking stapte massaal over van de palingvisserij naar het kweken van fruit, planten en bomen.
>Als trouwlocatie is de toren populair, maar ook zonder uitspreken van het jawoord houdt iedereen in het dorp van deze fraaie toren en zijn spectaculaire ligging aan de Westeinderplassen. Monumentale Art Déco architectuur in een robuuste uitvoering, dat is wat ingenieur Hendrik Sangster in 1926 voor ogen had. Dit baken van Aalsmeer is terecht aangemerkt als een van de mooiste watertorens in Nederland.
>Wat in 1908 begon als bijzaak voor Aalsmeerse kwekers groeide uit tot een wereldwijde business. In dat jaar presenteerden zij hun producten als collectief in het buitenland. In 1912 werd de eerste coöperatieve veilingverenging opgericht. Honderd jaar later is de Aalsmeerse bloemenveiling gehuisvest in het grootste veilinggebouw ter wereld. Dat is ook nodig want er passeren jaarlijks 12 miljard snijbloemen de veilingklok.
>