3 min

Wat een geluk voor de watersporters en de vissers dat van plannen om de Westeinderplassen droog te malen niets terecht is gekomen. De andere plassen rond Aalsmeer en Kudelstaart zijn allemaal wel drooggelegd. Alleen de Westeinder klotst nog.

Aalsmeer kon zich dankzij de Westeinder profileren als watersportcentrum. Deze foto van Theo Wenzel dateert uit 1965. Met op de achtergrond de stoere watertoren. Beeld: Beeldbank Noord-Hollands Archief.

Het water van dit plassengebied herinnert aan de tijd dat hier turf werd gestoken. De lucratieve veengrond groef men toen af tot onder het grondwaterpeil. De baggerbeugel moest er aan te pas komen om het veen boven water te halen. Op smalle akkers werd het kleddernatte veen te drogen gelegd en vervolgens in handzame turven gestoken.

Aan de westzijde van de plassen, langs de Ringvaart rond de Haarlemermeerpolder zie je nog dergelijke smalle eilandjes. Die kwamen de tuinders later goed van pas voor hun seringenteelt. Bagger uit de Westeinder werd ook gebruikt bij de teelt van aardbeien (was Aalsmeer ooit beroemd om!), sier- en snijbloemen.

Maar nu scheren zeilboten over de plas. En onder water jaagt een joekel van een vis.

Oude foto van de Ringvaart bij Leimuiderbrug met rechts het rietland, ‘de Wildernis’. Beeld: Beeldbank Noord-Hollands Archief.

Meerval

Het plassengebied, inclusief de tientallen eilandjes langs de Ringvaart, is namelijk het leefgebied van de meerval. Dat is een zeldzame kolossale vis, die wel tot een lengte van twee meter kan uitgroeien. De meerval gaat ’s nachts op zoek naar lekkere hapjes als brasem, snoekbaars, karper en paling. Maar een watervogel als een meerkoet smaakt de meerval ook goed.

De vis houdt zich overdag schuil in dicht begroeide delen van de Westeinderplas, zoals bijvoorbeeld ‘de Wildernis’. De Wildernis is een met riet begroeide hoek van de plas die zich uitstrekt van Leimuiden tot aan de Ringvaart van de Haarlemmermeer. Onderzoek heeft uitgewezen dat de meervallen in de Westeinder genetisch afwijken van soortgenoten elders in Europa.

Beroepsvisser Theo Rekelhof vangt wel eens een meerval in de Westeinderplassen, aldus NH Nieuws, maar in 2017 ving hij zijn grootste ooit: een joekel die 1.98 meter lang was en 55 kilo woog.

Een uitgestrekt rietveld in een hoek van de Westeinderplas. Hier schuilt de meerval, een vis met een lengte van wel twee meter. Heel in de verte, in het midden van de foto, schemert de watertoren van Aalsmeer. Beeld: Jan Maarten Pekelharing.

Watertoren

De watertoren van Aalsmeer is boven water het baken van de Westeinder. Het bakstenen gevaarte dat vijftig meter hoog reikt, dateert uit 1928. Het is een creatie van Hendrik Sangster (1892-1971). Deze Delftse ingenieur was destijds een expert op het gebied van watertorens. Naar zijn mening moesten drinkwaterbedrijven zich realiseren dat de torens die zij neerzetten zeker een eeuw lang het landschappelijk beeld zouden bepalen. Je behoorde er dus geld en energie in te steken. Met het koperen dak gaf hij de toren kleur en levendigheid.

Deze toren van ir. Sangster is inmiddels een Rijksmonument. En een officiële trouwlocatie. De creatie, in Art Deco-stijl, is volgens de kenners van de Nederlandse Watertoren Stichting een van de mooiste in ons land. Te zien aan de oever van de Westeinder en enkele keren per jaar ook te bezoeken. En de meerval? Die laat zich hier liever niet zien.

Auteur: Jan Maarten Pekelharing

Publicatiedatum: 12/02/2018