Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

Het puffende treintje uit Hoofddorp

Haarlemmermeer ademt dynamiek. Schiphol werkt dag en nacht. Treinen schichten door de polder. Automobilisten razen banenbreed voort. Hier pufte een eeuw geleden een stoomtreintje.

‘Haarlemmermeertje puft en hijgt’,  schreef Het Volk. Dit dagblad doelde op de trein die toen dorpen in de Haarlemmermeer en omgeving verbond met de steden Amsterdam, Haarlem en Leiden. Met feestelijk vertoon tufte de eerste trein in augustus 1912 van Haarlem via Hoofddorp en Aalsmeer naar Leiden. De loc die uit Nieuw-Vennep naar Leiden reed, moest na station Leimuiden puffend de dijk van de Ringvaart op.  Om vervolgens op een draaibrug de Ringvaart over te steken. En dan op naar het eindstation Leiden-Heerensingel.

Met al de stationnetjes en haltes aan de spoorlijnen moeten reizigers de indruk hebben gekregen dat bij iedere zijweg een halte was – zo vaak bracht de machinist in de polder de trein sissend en puffend tot stilstand.

Alle notabelen hadden zich verzameld op het station Hoofddorp tijdens de feestelijke opening van de Haarlemmermeerspoorlijn in 1912. Collectie Noord-Hollands Archief.

Rookwolkjes

Het was een romantisch beeld dat dagblad Het Volk in 1932 schetste van het spoor in de Haarlemmermeerpolder: ‘Door de frissche, groene weilanden, langs de akkers waar onder de brandende zon de oogsters het graan hoog optasten, over kanalen met ruischende populieren aan weerszijden, rijdt luid kleppend een treintje. Een kleine locomotief, die traag rookwolkjes uitblaast trekt de wagentjes. Machinist en stoker hangen buiten de machine, genieten van het warme zomerweer, en groeten, met breeden armzwaai de fietsers die op den weg langs de spoorbaan, bijna even vlug als trein zelf voortpeddelen’.

Dat was het tempo van destijds.

Suikerbiet

Hoe is het mogelijk, aldus de verslaggever, dat deze spoorlijn die bij de start in 1912 nog als wonder van nieuwigheid werd beschouwd, ons nu zo belachelijk en verouderd voorkomt. Bij aankomst van de eerste trein in Hoofddorp had een kinderkoor nog gezongen dat zo verschrikkelijk lang naar de trein was uitgekeken: ‘Hoort, hoe hier allen thans jubelen en juichen. Alom de driekleur, ’t zal u overtuigen, Dat er is iets grootsch geschied, In het element der suikerbiet.’

Er was inderdaad hiermee een uitgebreid regionaal spoorwegnet gerealiseerd.  Met lijnen van Hoofddorp via Aalsmeer en Amstelveen naar Amsterdam (Haarlemmermeerstation), van Aalsmeer via Uithoorn naar Nieuwersluis, waar de passagier kon overstappen op het landelijke spoorwegnet. Van Uithoorn was ook een lijntje gelegd via Nieuwveen naar Alphen aan den Rijn.

Dat betekende dat er in het polderland tientallen fraaie stationsgebouwen waren verrezen en meer dan zestig spoorhuizen waren opgetrokken voor baan-, overweg-, sein- en brugwachters. Achttien stoomlocomotieven puften door de polders. Passagiers konden kiezen uit een rit per tweede of derde klas; het was allemaal nogal sober, want een eerste klas kende de Haarlemmermeerspoorlijn niet.

De spoorbrug over de Ringvaart rond de Haarlemmermeer bij Oude Wetering. Collectie Noord-Hollands Archief.

Laatste fluitsignaal

Oudejaarsavond 1935 trokken Hoofddorpers naar het station om het vertrek van de allerlaatste trein mee te maken. De conducteur had het rustig, want er waren deze avond helemaal geen passagiers. Een laatste fluitsignaal en daarmee was het met de spoorverbinding tussen Haarlem-Hoofddorp-Leiden (Heerensingel) gedaan.

De autobus had het Haarlemmermeerspoorlijntje wat snelheid en comfort betreft ingehaald. Er reden op enkele trajecten wel nog een tijdje goederentreinen. Een aantal stations, zoals dat van Leimuiden, is  intussen gesloopt. De spoorbruggen over de Ringvaart zijn alleen nog op oude foto’s en prentbriefkaarten te zien.

De rails is weggehaald. Behalve op het traject van Amsterdam-Haarlemmermeerstation naar Amstelveen en Bovenkerk, want daar rijdt nu de Museumtram.

Schiphollijn

Pas op 1 juni 1981 kreeg Haarlemmermeer weer verbinding via het spoor met de rest van de wereld. Toen openden koningin Beatrix en prins Claus namelijk de Schiphollijn. De gemeente Haarlemmermeer zag, constateerde dagblad NRC Handelsblad destijds, stations verrijzen ‘midden in de prairies bij Hoofddorp en Nieuw-Vennep’. Van ‘prairies’ bij Hoofddorp is geen sprake meer. Imposante kantoorgebouwen hebben zich rond het station Hoofddorp genesteld.  Van hier zoeft nu een snelle trein naar Amsterdam en Leiden.

Auteur: Jan Maarten Pekelharing

Publicatiedatum: 26/02/2018

Aanvullingen

Vul deze informatie aan of geef een reactie.

1 reactie
  • MJ Verstappen schreef:

    Het tegenwoordige station van Hoofddorp bevindt zich niet op de plaats van het oude station waar het stationsgebouw uit 1911-12 nog altijd staat.

Plaats een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Vereiste velden zijn gemarkeerd met *. Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.