De hedendaagse reiziger kan op verschillende manieren door Noord-Holland reizen. De auto, trein of bus brengt ons snel en gemakkelijk naar de gewenste bestemming. Vroeger bestonden deze keuzemogelijkheden nog niet. Reis met ons mee door de verhalen over de transportmiddelen van weleer.
Piepend en knarsend draaide de Blauwe Tram de Raadhuisstraat in. De rit ging van hartje Amsterdam naar Zandvoort aan Zee. Dankzij deze tram knarste sinds 1904 het strandzand in de hoofdstad. Op de laatste rit was het alsof een vertrouwde vriend afscheid nam. Eind augustus 1957, middernacht, was er op straat geen doorkomen aan.
>
10 min
Een spoorwegstation zonder rails is als een molen zonder wieken. Een aardige herinnering, maar toch mis je iets. Zo’n station staat in Uithoorn. Je mag er het etiket rijksmonument op plakken, maar dat voelt als een troostprijs. De laatste trein met passagiers reed in 1950 hier uit beeld. Als een toverfee kust de Amsteltram dit station weer wakker. De rails ligt er al, de tram komt hier deze zomer.
> 6 min
Of het een ‘serieuze optie is of een luchtkasteel’, zoals het Haarlems Dagblad schreef, dat moet nog maar blijken, maar de projectgroep die in opdracht van het Rijk onderzoek gaat doen naar de Lely-spoorlijn (Lelystad-Emmeloord-Groningen/Leeuwarden), kijkt ook naar de mogelijkheid om Amsterdam via Alkmaar en de Afsluitdijk met het noorden van het land te verbinden.
> 7 min
‘Rammeldebammeldebammeldebam, Daar komt de Gooische stoomtram!’ klonk het in 1902. Deze tram kreeg al gauw de bijnaam ‘Gooische Moordenaar’. We volgen zijn spoor van Amsterdam via Diemen, Muiden en Naarden naar Laren.
> 9 min
Reizen was vroeger niet altijd even comfortabel. De wegen waren slecht en onverhard. Koetsen met vering waren nog niet uitgevonden. Maar in het waterrijke westen van Nederland werd daar iets op bedacht: de trekschuit. De trekschuit was het meest typerende vervoermiddel in het westelijk deel van Nederland. Comfortabel bovendien én punctueel. Buitenlandse bezoekers raakten er niet over uitgepraat.
> 3 min
Als op 15 juli 1895 een stoomtram tussen Amsterdam, Purmerend en Alkmaar gaat rijden, is dat een grote verbetering voor de bereikbaarheid van Waterland en de Beemster. Maar de tram laat óók een verwoestend spoor van gewonden en doden achter.
> 15 min
Scheepvaart over zee heeft altijd een grote rol gespeeld in de Nederlandse geschiedenis, vooral tijdens de Gouden Eeuw. Dit gold ook voor de binnenvaart via het Haarlemmermeer, die Amsterdam en Haarlem met de grote steden in Zuid-Holland verbond. De vaarroutes gingen dwars door rivieren en vaarten, en langs kolken en sluizen.
> 4 min
De trekschuit was ooit een belangrijk onderdeel van het openbaar vervoer in Haarlem. Vanuit Haarlem werden zogenaamde trekvaarten aangelegd naar Amsterdam en Leiden. Naast de trekvaart liep een pad, waar de schuit door een paard over werd voortgetrokken.
> 2 min
Hoewel het een van de grootste plaatsen van het Gooi is, telt Bussum slechts één provinciaal monument: het treinstation Naarden-Bussum. Het sierlijke gebouw uit 1912 verwelkomde vroeger rijke stedelingen in het Gooi. Tegenwoordig is het perrongebouw de thuisbasis van Het Marketing Station, dat onlangs een monumentenschildje in ontvangst mocht nemen.
> 7 min
In het jaar 1800 zijn er nog geen auto’s, fietsen of treinen. Buiten de steden zijn er zelfs nauwelijks verharde wegen. Toch wordt er heel wat afgereisd in het bedrijvige Noord-Holland. Hoe deed men dat? Dit is een reisadvies voor reizen met het openbaar vervoer in 1800 tussen Amsterdam – Haarlem, Haarlem – Alkmaar en Amsterdam – Texel.
> 4 min
Op het Meijslootpad wandel of fiets je over een rijksweg. Althans een rijksweg die al meer dan tachtig jaar geleden op papier is getekend. Volgens het officiële Rijkswegenplan zou rijksweg nummer 3 van Amsterdam langs Amstelveen via Gouda leiden naar Rotterdam. Er was zelfs sprake van deze weg door te trekken tot Dordrecht.
> 3 min
De koninklijke trein was in luttele seconden voorbij. Schoolkinderen zongen uit volle borst. De burgemeester stond in vol ornaat op het perron. Honderden, zo niet duizenden, belangstellenden juichten. Sirenes van fabrieken en boten op de Amstel loeiden. Uithoorn beleefde op 5 september 1938 een hoogtepunt in de lokale historie: koningin Wilhelmina reed door het dorp.
> 3 min
De opening van de eerste spoorlijn van Amsterdam naar Haarlem op vrijdag 20 september 1839 was niet vanzelfsprekend: bedorven melk, ademhalingsproblemen voor de passagiers en molens die niet meer wilden draaien omdat het stationsgebouw te hoog zou zijn. Het waren een paar van de argumenten die tegenstanders van de spoorlijn in de strijd gooiden. Het mocht allemaal niet baten. Door de voortvarende aanpak van Koning Willem I, kwam er een spoorlijn tussen Haarlem en Amsterdam. Zelfs voor Europese begrippen behoorde het ingedutte Holland tot een van de koplopers met de opening van een spoorlijn in 1839. Het België van Koning Leopold I had reeds in 1835 voor het Europese vaste continent het unicum met de aanleg van de lijn Brussel-Mechelen.
> 3 min
Het Centraal Station van Amsterdam heeft een ‘Koninklijke Wachtkamer’, een ruimte die uitsluitend bestemd is voor leden van de koninklijke familie en hun gasten.
> 5 min
Het oude station van Uithoorn herinnert aan de Haarlemmermeerlijnen. Vanaf 1915 tot 1950 was Uithoorn met dit spoorwegnet verbonden. Het gebouw in de stijl van Berlage huisvest tegenwoordig een café-restaurant.
> 2 min
De provinciale weg N247 deelt polder de Zeevang in tweeën. De kaarsrechte weg tussen Edam en Oosthuizen volgt het traject van de oude Vijfstedentrekvaart. In 1660 besloten de stadsbesturen van Amsterdam, Purmerend, Monnickendam, Edam en Hoorn tot het gezamenlijk aanleggen van een trekvaartverbinding tussen deze steden. Aan het begin van de 19e eeuw werd het jaagpad naast de trekvaart verbreed tot straatweg. Ook het traject Hoorn-Enkhuizen werd toegevoegd aan het tracé van de weg. Sindsdien staat deze verbinding bekend als de ‘Zesstedenweg’. Tot aan het eind van de 19e eeuw waren de zes steden verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud aan de weg. Dit ging gepaard met veel gesteggel en daarom werd besloten de weg in 1920 over te dragen aan de provincie.
> 4 min
Ooit stonden er 22 grote stenen leeuwenbeelden op de spoorviaducten die deel uitmaken van het Amsterdamse Centraal Station. Als gevolg van verbreding van de spoorbanen, zijn ze allemaal van hun oorspronkelijke standplaats verdwenen. De eerste 4 leeuwen vertrokken in 1904 van de Westertoegang. De laatste beelden werden weggehaald omstreeks 1969 (Oostertoegang).
> 2 min
20 september 1839 is een gedenkwaardige dag in de Nederlandse treingeschiedenis. Vanaf station d’Eenhonderd Roe reed de eerste publiekstrein vanuit Amsterdam via Halfweg naar Haarlem.
> 3 min
Het is nu groot nieuws wanneer een planbureau becijferd dat de helft van de Nederlanders in een stedelijke omgeving woont. Maar in de zeventiende eeuw was dat ook zo! Het inwonertal van Amsterdam verdubbelde zelfs bijna tussen 1622 en 1660, van 105.000 inwoners naar 200.000. Tussen de steden was sprake van een enorme hoeveelheid goederen- en personenvervoer en er was voortdurend behoefte aan verbetering van de verbinding tussen de steden.
> 2 min
Het witte gebouw met zijn opvallende gevelbelettering ‘Gooische Stoomtram Anno1881’ was vroeger remise met werkplaats en hoofdkantoor van de eerste (en laatste) tramlijn naar het Gooi. Jarenlang zijn met dit vervoermiddel talloze Amsterdammers, veelal dagjesmensen, heen en weer naar het Gooi gebracht. Populaire bestemmingen waren Muiderberg, dat vóór de afsluiting van de Zuiderzee een belangrijke badplaats voor gezinnen uit de hoofdstad was, en de Brink in Laren waar men poffertjes kon eten.
> 1 min
