Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

De 22 leeuwen van het Amsterdamse Centraal Station

Ooit stonden er 22 grote stenen leeuwenbeelden op de spoorviaducten die deel uitmaken van het Amsterdamse Centraal Station. Als gevolg van verbreding van de spoorbanen, zijn ze allemaal van hun oorspronkelijke standplaats verdwenen. De eerste 4 leeuwen vertrokken in 1904 van de Westertoegang. De laatste beelden werden weggehaald omstreeks 1969 (Oostertoegang).

De omstreden bouw van het Centraal Station in de haven

Lange tijd waren de stations Willemspoort (bij het Haarlemmerplein) en Weesperpoort het eindpunt voor treinreizigers. Als Amsterdam niet de eindbestemming was, moest men per koets van het ene station naar het andere, om daar de reis voort te zetten. Om dat op te lossen moest de spoorlijn worden doorgetrokken. Bovendien moest er één centraal treinstation komen. Over de beste plaats van zo’n centraal station werd lang gediscussieerd. Het Rijk vond de haven de meest geschikte plek. Amsterdam was het daar niet mee eens. Dat zou de stad afsnijden van haar haven en welvaart.

Rijk en Amsterdam bereiken compromis

In 1869 besloot de regering Thorbecke toch tot aanleg midden in het toen nog open IJ. Er werden 3 kunstmatige eilanden aangeplempt. Daaroverheen kwam de spoorlijn. Het Centraal Station werd gebouwd op het middelste eiland (1881-1889). Om Amsterdam via het water bereikbaar te houden, werd op 3 plaatsen in de spoorlijn een doorgang voor de scheepvaart gemaakt. Zo ontstonden Oostertoegang, Westertoegang en de doorgang naar de Korte Prinsengracht ter hoogte van de Haarlemmer Houttuinen. Over die waterdoorgangen werden spoorviaducten gebouwd. Voor die tijd een technisch hoogstandje.

Betekenis leeuwenbeelden

De 3 spoorviaducten werden gebouwd in Oud Hollandse stijl en versierd met bordessen en vleugelgebouwen. Het ontwerp was van de architect Dolf van Gendt (1835-1901) die ook, samen met Pierre Cuypers, het Centraal Station ontwierp. Bovenop de vleugelgebouwen kwamen 22 levensgrote leeuwenbeelden. Het station was immers de moderne toegangspoort voor de reiziger tot stad en land, terwijl de spoorviaducten fungeerden als de toegangspoort voor de scheepvaart. Leeuwen met het stadswapen bewaakten de vrije doorgang voor de scheepvaart, leeuwen met het Rijkswapen bewaakten de doorgetrokken spoorlijn.

Waar zijn de leeuwen gebleven?

Geen van de leeuwen staat nog op de spoorviaducten bij het CS. De eerste 4 leeuwen verdwenen in 1904, toen de oude Westertoegang wegens ernstige verzakking werd afgebroken. Op die plaats staat sinds 1992 het Wagon-Lits gebouw (Ibis Hotel). Er kwam een nieuw viaduct 85 meter westelijker, bij de Droogbak. Daarop kwamen de leeuwen niet terug. De overige leeuwen vertrokken door modernisering van het spoor. De laatste 4 verhuisden ca 1969 van de Oostertoegang naar het Beatrixpark. Het “Genootschap Leeuwen van het CS” heeft de huidige verblijfplaats van 15 leeuwen gevonden. Er staan er 4 in het Amsterdamse Beatrixpark en 1 staat er aan de Schellingwouderdijk in Amsterdam Noord. Maar ook in Amstelveen (1), Elburg (2), Maarssen (2), Well (1), Vlissingen (2) en Den Haag (2) zijn ze terechtgekomen. Naar 7 leeuwen wordt nog gezocht. Weet u waar ze zijn? Laat het ons weten. Kijk op www.leeuwencs.nl

Leeuwen Oostertoegang CS

1894. Vier leeuwen op de Oostertoegang Centraal Station Amsterdam.

Leeuwen Oostertoegang CSLeeuwen Oostertoegang CS

Publicatiedatum: 10/10/2012

Aanvullingen

Vul deze informatie aan of geef een reactie.

Plaats een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Vereiste velden zijn gemarkeerd met *. Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.