Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

Stuk van de maand: Bloemen van anderhalve eeuw oud

Elke maand plaatst het Regionaal Archief Alkmaar een bijzonder archiefstuk uit de collectie in de schijnwerpers. Deze keer: een boekje met notities over de zeereizen van een negentiende-eeuwse kapitein, met daarin ook gedroogde bloemen en bladeren.

> Book 3 min

Stuk van de maand: brandspuitpenningen

Elke maand plaatst het Regionaal Archief Alkmaar een bijzonder archiefstuk uit de collectie in de schijnwerpers. Deze keer: een grote verzameling zogeheten brandspuitpenningen. In het archief van de Alkmaarse brandweer wordt een map bewaard met daarin meer dan 130 penningen. Het zijn metalen ‘muntjes’ in allerlei soorten en maten met daarop een nummer, tekst en soms ook een afbeelding. Met zulke penningen – brandspuitpenningen genoemd – kregen brandweermannen toegang tot een plek waar brand was én konden ze bewijzen dat ze waren komen opdagen om te blussen. Brandspuitpenningen waren vanaf de late zeventiende eeuw tot in de twintigste eeuw in gebruik.

> Book 3 min

Stuk van de maand: Brief van Descartes

Elke maand plaatst het Regionaal Archief Alkmaar een bijzonder archiefstuk uit de collectie in de schijnwerpers. Deze keer: een brief uit 1647 van de bekende Franse filosoof Descartes, die toen in Egmond-Binnen woonde.

> Book 5 min

Stuk van de maand: uniek 15de-eeuws handschrift met monsterachtige trekjes

Elke maand plaatst het Regionaal Archief Alkmaar een bijzonder archiefstuk uit de collectie in de schijnwerpers. Deze keer, speciaal voor Halloween: een bijzonder, monsterachtig exemplaar van de “Cronyke van Holland” uit het archief van de Familie Van Foreest. We kennen allemaal het monster van Frankenstein: het door Victor Frankenstein gecreëerde wezen uit Mary Shelley’s boek, een “prachtig monster” dat bestaat uit aan elkaar genaaide delen afkomstig van verschillende lichamen. In het archief van de Familie van Foreest, ondergebracht bij het Regionaal Archief, zit een bijzonder middeleeuws handschrift dat ons deed denken aan dat monster: de “Cronyke van Holland”.

> Book 3 min

Stuk van de maand: rijmdicht van de grote brand van Kolhorn

Elke maand plaatst het Regionaal Archief Alkmaar een bijzonder archiefstuk uit de collectie in de schijnwerpers. Deze keer: een gedicht van een ooggetuige van de grote brand van Kolhorn in 1788. Op 15 september 2023 was het precies 235 jaar geleden dat een groot deel van Kolhorn verwoest werd door een brand. De brand ontstond aan het eind van de middag in de bakkerij aan de Oude Streek, al is de oorzaak van het ontstaan van de brand nooit duidelijk geworden. In een paar uur tijd werden 24 huizen, een schoolgebouw, de gereformeerde kerk en de mennonietenkerk (doopsgezinde kerk) in de as gelegd.

> Book 2 min

Stuk van de maand: Regels voor de schoolmeester

Elke maand plaatst het Regionaal Archief Alkmaar een bijzonder archiefstuk uit de collectie in de schijnwerpers. Deze keer: een reglement voor de schoolmeester van Heiloo uit 1756, dat ook mooi laat zien wat de dorpskinderen toen allemaal leerden. Het reglement voor de schoolmeester van Heiloo en het bijbehorende buurtschap Oedsom (nu Kapel) werd in 1756 opgesteld door een speciale commissie, met instemming van de heer Jacob van Catz.

> Book 3 min

Stuk van de maand: Getekende kaart van de Zijpe

Elke maand plaatst het Regionaal Archief Alkmaar een bijzonder archiefstuk uit de collectie in de schijnwerpers. Deze keer: een met de hand getekende kaart van de nieuwe polder de Zijpe van rond 1600. Op de kaart staat genoteerd wie de eigenaren van het verkavelde land waren.

> Book 3 min

Stuk van de maand: Gasloze uren

Elke maand plaatst het Regionaal Archief Alkmaar een bijzonder archiefstuk uit de collectie in de schijnwerpers. Deze keer: een aankondiging van ‘gasloze uren’ uit 1954. Eind januari 1954 bleek er plots niet genoeg gas beschikbaar in de regio Alkmaar en de Kop van Noord-Holland. Het gasbedrijf stuurde daarover op 28 januari deze brief aan de verantwoordelijke Alkmaarse wethouder, A.J.M. Leesberg. Het gasverbruik was door ‘plotseling ingetreden abnormale strenge koude, gepaard met sterke Oostenwind’ enorm gestegen, staat in de brief.

> Book 2 min

Stuk van de maand: Geen gratis brood met kerst

Elke maand plaatst het Regionaal Archief Alkmaar een bijzonder archiefstuk uit de collectie in de schijnwerpers. Deze keer: een overeenkomst uit 1795 waarin de bakkers van Egmond aan Zee afspreken geen gratis broden meer weg te geven met kerst. De bakkers van Egmond aan Zee hadden het eind 1795 zwaar. Op 21 november van dat jaar stelden ze daarom dit contract op, waarin ze een paar afspraken vastlegden om hun ‘eigene ondergang te voorkoomen’.

> Book 2 min

Het Archief van Weesp verhuist naar Stadsarchief Amsterdam

Vandaag start de verhuizing van het Archief van Weesp naar Stadsarchief Amsterdam. De originele stukken zijn hierdoor tijdelijk niet beschikbaar. Vanaf 10 januari 2023 kan iedereen de documenten en andere bronnen opvragen in de studiezaal van het Stadsarchief.

> Book 1 min

Stuk van de maand: Castricummers willen telefoon

Elke maand plaatst het Regionaal Archief Alkmaar een bijzonder archiefstuk uit de collectie in de schijnwerpers. Deze keer: een brief uit 1898 waarin inwoners van Castricum vragen om aansluiting op het telefoonnet. Op 29 januari 1898 stuurden tien Castricumse prominenten dit verzoekschrift aan de gemeenteraad. Zij wilden dat Castricum werd aangesloten op het netwerk van telefoon en telegraaf. Snel berichten ontvangen en versturen via een telefoonverbinding was voor de handel van groot belang, schrijven ze. Maar ook bij ziekte of andere rampen kon het van doorslaggevende betekenis zijn. Bovendien was een gemakkelijke omgang met andere plaatsen – ‘niet alleen voor personen en goederen, maar ook voor gedachten’ – goed voor de bloei van de gemeente.

> Book 2 min

Stuk van de maand: een felicitatie uit een soes

Elke maand plaatst het Regionaal Archief Alkmaar een bijzonder archiefstuk uit de collectie in de schijnwerpers. Deze keer: een felicitatie die in 1802 gebakken zat in een soes. Op dit briefje van 12 november 1802 staat een versje met een felicitatie voor Aldert Boon uit De Rijp, ‘oud 80 jaar’. Het is maar een klein papiertje, van nog geen tien bij zeven centimeter. De reden voor het kleine formaat staat op de achterkant geschreven: ‘dit briefje is door Wessel Middelveld, bakker, in een soes gebakken’. Aan de vele vouwen in het papier is te zien dat het briefje inderdaad heel klein opgevouwen moet zijn geweest, zodat het verborgen kon worden in een soes.

> Book 2 min

Stuk van de maand: de buurtladder van Schoorl

Elke maand plaatst het Regionaal Archief Alkmaar een bijzonder archiefstuk uit de collectie in de schijnwerpers. Deze keer: afspraken uit 1746 over een gemeenschappelijke ladder in Schoorl. Op 22 maart 1746 lieten de buren van de buurt Straat in Schoorl in dit document samen optekenen dat voortaan niemand van buiten de buurt zomaar zonder bericht hun gemeenschappelijke ladder mocht meenemen. Daarop stond een boete, bepaalden ze. Het is een eenvoudig stuk van maar één bladzijde, maar het spreekt wel tot de verbeelding: je kunt je gemakkelijk voorstellen wat er zich allemaal had afgespeeld dat de buren het nodig vonden deze regel op te stellen.

> Book 2 min

Stuk van de maand: Nieuwe Niedorp koopt een kerkklok

Elke maand plaatst het Regionaal Archief Alkmaar een bijzonder archiefstuk uit de collectie in de schijnwerpers. Deze keer: een contract tussen Nieuwe Niedorp en de beroemde klokkengieter François Hemony. Op 30 augustus 1653 sloten de bestuurders en kerkmeesters van Nieuwe Niedorp een overeenkomst met François Hemony, de bekendste klokkengieter van die tijd. Hemony zou een nieuwe klok gaan leveren voor de kerktoren aan de Dorpsstraat. Daarmee wilden de kerkmeesters ook de mensen die buiten het dorp woonden tevreden stellen. Blijkbaar konden die de oude kerkklok niet goed horen.

> Book 3 min

Stuk van de maand: verzoening met een indrukwekkend zegel

Elke maand plaatst het Regionaal Archief Alkmaar een bijzonder archiefstuk uit de collectie in de schijnwerpers. Deze keer: een middeleeuwse verzoening – met een indrukwekkend zegel! Het grote zegel aan dit stuk uit 1481 is dat van Maria van Bourgondië en Maximiliaan van Oostenrijk, die toen over de Nederlanden heersten. Zij staan er ook op afgebeeld. Met het document verzoenden Maria en Maximiliaan zich met Alkmaar, nadat er in de stad een oproer was uitgebroken.

> Book 2 min

Podcasts uit het Noord-Hollands Archief

In iedere aflevering van Depotkast, de podcast van het Noord-Hollands Archief, staat een archief(stuk) uit de depots centraal. Wat kom je zoal tegen in het depot? Wat zijn de verhalen achter de archiefstukken? Luister mee!

> Book 1 min