Op 30 september tijdens de Zaanse Molendag zijn vrijwel alle molens van De Zaansche Molen voor publiek geopend. Een geweldige gelegenheid om, naast de bekende molens op de Zaanse Schans, ook eens een andere industriemolen te bezoeken.
>Noord-Holland kent veel plaatsen met bijzondere namen. Van sommige is de oorsprong snel vast te stellen, bij andere is het nodig om wat dieper te graven in het verleden. In deze serie verhalen onderzoeken we elke maand een andere regio van onze provincie, om achter de herkomst van de lokale plaatsnamen én bijnamen van de inwoners te komen. Deze maand: de Zaanstreek en Waterland.
>Stadsherstel Amsterdam beheert 750 historische panden, waar de Waakzaamheid een van is. De Waakzaamheid is het oudste nog bestaande houten horecapand in Nederland. Het staat bij veel Zaankanters en Amsterdammers bekend als legendarische poptempel. Maar de historie gaat veel verder terug, naar in ieder geval 1626. Toen was het pand een houten herberg waar handelsreizigers logeerden op weg naar Amsterdam en werd het ‘De Prins’ genoemd.
>Deze zomer neemt Jan Feith je mee op reis door onze provincie. Zijn historische teksten uit het album ‘Zwerftochten door ons land: Noord-Holland’ (1933) geven een beeld van zonnige duinen, drukke pleinen en pittoreske polders. Deze week: ‘Langs de Zaanstreek’.
>Cornelis Johan Honig (1905-1974, roepnaam Cees) staat bekend om zijn sociale bewogenheid. Tussen 1937 en 1957 is Cees een van de drie directeuren van stijfselfabriek De Bijenkorf in Koog aan de Zaan. De andere twee plekken aan de bestuurstafel worden bezet door zijn tweelingbroer George Nicolaas en hun neef Evert. Cees’ bewogenheid uit zich niet alleen in zijn ondernemingsfilosofie, maar ook tijdens de Tweede Wereldoorlog.
>De bloei van handel en industrie in de Zaanstreek is voor een niet onbelangrijk deel te danken aan een aantal succesvolle doopsgezinde koop- en ambachtsfamilies. Het bekende ondernemersgeslacht Honig was één van hen. De familie was op meerdere fronten actief, maar is vooral bekend geworden van het gelijknamige voedingsmiddelenbedrijf.
>Puddingfabriek ‘De Bij’ werd vier jaar na de N.V. Stijfselfabriek ‘De Bijenkorf’ door Honig opgericht voor het maken van maïsstijfsel en later pudding. Tegenwoordig is de voormalige Honigfabriek een beeldbepalend industrieel gebouw aan de Zaan. Sinds 2011 heeft ‘studio puddingfabriek’ zich in het fabrieksgebouw gevestigd.
>Ooit voorzien van duizenden draaiende molens, om vervolgens over te gaan op fabrieken aangedreven door stoom en pakhuizen. De Zaanstreek is het oudste industrielandschap van Europa.
>Ruim negen op de tien Nederlanders hebben een product van Honig in huis. Maar wat velen niet weten is dat het bedrijf ooit begonnen is in Koog aan de Zaan met een houten stijfselfabriekje de Bijenkorf. Hoewel anders doet vermoeden, heeft deze Bijenkorf niet van doen met het modeconcern, maar des te meer met de grote voedselproducent. Hoe ontwikkelde dit bedrijf zich en hoe boekte het zoveel succes?
>Aan de Schipperslaan in Koog aan de Zaan ligt, enigszins verscholen, het indrukwekkende bedrijf ‘Royal Duyvis Wiener’. De Koninklijke machinefabriek is met het maken van cacao- en chocolademachines een belangrijke speler op de wereldmarkt, maar heeft zich niet altijd met cacaoverwerking bezig gehouden en is ooit opgericht door de zoon van Teewis Duyvis, oprichter van de bekende Nederlandse borrelnootjesfabrikant ‘Duyvis’.
>Het woonhuis van ‘De Harenmakerij’ was het eerste pand dat in zijn geheel werd overgebracht naar de Zaanse Schans. Het spectaculaire transport vond plaats op 10 januari 1962. Zelfs de fraaie tegelschouw verhuisde op deze bijzondere manier mee. Het pand werd opgevijzeld en op een stalen frame geplaatst dat aan de ene kant rustte op een as met wielen terwijl aan de andere kant een kraanwagen het frame oplichtte, waarna het transport in gang werd gezet.
>Gé Sombroek wist niet wat-ie zag. Bij het slopen van de vloer van herberg De Waakzaamheid in Koog aan de Zaan voor het funderingsherstel stuitte hij op een berg van meer dan duizend eeuwenoude pijpenkoppen. Een zoektocht met een metaaldetector leverde nog eens tientallen koperen en zilveren munten op uit verschillende eeuwen.
>Op een voorjaarsdag in 1928 arriveerde prins Hendrik, gemaal van koningin Wilhelmina, in Koog aan de Zaan om persoonlijk het Molenmuseum aan de Museumlaan te openen. Na afloop schoof hij aan tafel bij de familie Duyvis om een vorkje mee te prikken.
>Voetbalclub KFC uit Koog aan de Zaan speelt doorgaans in de tweede klasse van de KNVB. De club, uitkomend in de zondagcompetitie, verkeert ook wel eens in degradatiezorgen. Het is bijna onvoorstelbaar te bedenken dat KFC in de jaren dertig tot de top van Nederland behoorde en de landstitel eenmaal op een haar na miste.
>‘Groeten uit de Zaanstreek’ is de titel van deze serie die voert langs schilderijen van typisch Zaanse landschappen met weiden, molens, fabrieken, sloten en vaarten en Zaanse houtbouw. De productie van Willem Jansen (1892-1969) was gigantisch. Vele duizenden schilderijen heeft hij gemaakt over alle mogelijke onderwerpen en thema’s. De Westzaner was dan ook een echte broodschilder.
>De Elfstedentocht mag dan een roemruchte geschiedenis kennen die teruggaat tot de achttiende eeuw, de eerste Friese pogingen waren maar kinderspel bij de uithoudingsproef die een viertal schaatsers uit de Zaanstreek in 1676 leverde. Zij maakten een 320 km-lange rit door heel Noord-Holland.
>