2 min

Geen olie, maar machines

Pieter Mattheus Duyvis werd in 1875 geboren als vierde zoon uit het huwelijk van Teewis Duyvis, oprichter van de Duyvis Stoomoliefabriek, met Debora Geertruida Verkade. Alleen Pieters oudste broer, Ericus Gerardus Duyvis, mocht het bedrijf van zijn vader voortzetten. Pieter ging daarom zijn eigen weg en studeerde werktuigbouwkunde in Delft. Op zijn 22ste studeerde hij hier af als werktuigbouwkundig ingenieur en begon hij in 1885 met Ir. D. W. Stork, zoon van machinefabrikant Stork, een machinefabriek aan het Heiligpad in Koog aan de Zaan.

Fairbairn Kraan P.M. Duyvis. Detail van de Fairbairn kraan op het terrein van Machinefabriek P.M. Duyvis (Duyvis Wiener BV, Schipperslaan 15) op Koger Hem in Koog aan de Zaan. Bron: Steamseeker, via flickr.com

Kranen, liften en bruggen

De fabriek, tegenwoordig ‘Royal Duyvis Wiener’, heeft de overgang van wind naar stoomtijdperk in de industrie volledig meegemaakt. De productie van krukassen, die een op en neer gaande beweging omzetten in een roterende beweging, voor molens maakten plaats voor krukassen voor stoommachines. Duyvis en Stork bouwden met het bedrijf veel kranen, liften en bruggen. Ze werden groot in de hijs- en transportsector en waren bij houtzagerijen ook niet onbekend. Bekende producten van toen waren onder andere de zeven portaalkranen voor de Amsterdamse Haven, de hefbrug in Barendrecht, de Noorderbrug, de Kogersluisbrug en het aandrijfwerk van de tweede Hembrug. Echter de cacaopers is vooral een bekende creatie van Duyvis.

Cacaoboterpers

Pieter Mattheus (P.M.) werd in 1929 opgevolgd door zijn zoon P. M. junior die tot in de jaren zestig van de 20ste eeuw de fabriek zou blijven besturen. Aanvankelijk wilde het bedrijf niet teveel afhankelijk zijn van een enkele tak in de industrie, zoals bijvoorbeeld de Cacaoverwerking. Tegenwoordig lijkt de machinefabriek dat echter los te hebben gelaten. De aandacht gaat vooral uit naar de cacao –en chocoladeverwerking, waar diens mondiale marktaandeel met de cacaoboterpers meer dan 80% is. Het bedrijf kreeg in 2011 het predicaat ‘Koninklijk’ en bestaat dan al meer dan 125 jaar.

Auteur: Liza Koppenrade

Bronnen

• Duyvis Wiener. Geraadpleegd op 25 maart 2015, via: http://duyviswiener.com/
• Elzenga, Henk. (Zaans Erfgoed 2010). Koninklijke Machinefabriek Duyvis Wiener. Geraadpleegd op 25 maart 2015, via: http://www.historischeverenigingkoogzaandijk.nl/hvkz/index.php/home/artikel/koninklijk_machinefabriek_duyvis_wiener
• P.M. Duyvisfonds. (z.d.). Historie. Geraadpleegd 25 maart 2015, via: http://www.pmduyvisfonds.nl/historie

Publicatiedatum: 01/04/2015