Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

Den Burg

Binnenkijker: stolpboerderij Rozenburg Het Texelse schaap verovert de wereld De goudschat van stolpboerderij De Strooppot Bijzondere (bij)namen: Kop van Noord-Holland Met Jan Feith op Texel (1933) De mysterieuze aquarel van 'Zwanenburg’ 5 dingen die je nog niet wist over Texel Zeemanspot en Nationaal Steunfonds Zeevaartschool Texel De Hoge Berg en het Doolhof op Texel Georgische Erebegraafplaats Loladse op Texel De ringwalburg van Den Burg Van kompas naar kansel Ouwe Sunderklaas: een echt Texels feest Gesprek met 'Zeevaarder' Wil Hamers Schoot-ân: Herinneringen aan de Zeevaartschool Texel Van Zeevaarder tot Gezagvoerder Geliefde leraren Requiem voor een Zeevaarder Op de bres voor waardevolle begraafcultuur op Texel Op ontdekkingstocht naar de Zandkuil Op de Hoge Berg vind je Zeven Pannekoeken Georgische krijgsgevangen komen in actie op Texel Jan Wolkers: Verliefd op Texel

Binnenkijker: stolpboerderij Rozenburg

Voor de serie ‘Binnenkijker’ van Boerderijenstichting Noord-Holland gaat agrarisch erfgoed specialist Anna Groentjes op bezoek bij bijzondere stolpboerderijen. Trotse eigenaren vertellen haar alles over de geschiedenis en het interieur van de stolp. De interieurs verschillen nog meer van elkaar dan de buitenkanten. Bij woonboerderijen zien we de zoektocht naar het toepassen van nieuwe functies, op basis van de oorspronkelijke indeling. Deze keer reist Anna af naar stolpboerderij Rozenburg op Texel.

>

Het Texelse schaap verovert de wereld

Op Texel wonen net zoveel schapen als mensen. Het Texelse schaap is vanwege haar fijne wol en smakelijke kaas zeer geliefd. De duizenden lammetjes trekken in het voorjaar veel bekijks van toeristen en Texelse rammen worden wereldwijd het meest als dekram gebruikt. Hoe komt het schapenras van dit kleine Noord-Hollandse eiland aan deze grootse reputatie?

>

De goudschat van stolpboerderij De Strooppot

Stolpboerderij De Strooppot op Texel dankt haar naam aan een zoet en rijk verleden. Volgens de legende zou de indrukwekkende boerderij namelijk gebouwd zijn door een arme jutter, die dankzij geluk en bluf tot grote rijkdom kwam. In het verhaal van De Strooppot ligt de wensdroom van elke arme Texelaar verborgen.

>

Bijzondere (bij)namen: Kop van Noord-Holland

Noord-Holland kent veel plaatsen met bijzondere namen. Van sommige is de oorsprong snel vast te stellen, bij andere is het nodig om wat dieper te graven in het verleden. In deze serie verhalen onderzoeken we elke maand een andere regio van onze provincie, om achter de herkomst van de lokale plaatsnamen én bijnamen van de inwoners te komen. Deze maand: de Kop van Noord-Holland.

>

Met Jan Feith op Texel (1933)

Deze zomer neemt Jan Feith je mee op reis door onze provincie. Zijn historische teksten uit het album ‘Zwerftochten door ons land: Noord-Holland’ (1933) geven een beeld van zonnige duinen, drukke pleinen en pittoreske polders. Deze week: ‘Tusschen het wad en de groote zee’.

>

De mysterieuze aquarel van ‘Zwanenburg’

In 1998 vindt Ed Vermeulen in een kringloopwinkel in Baarn een mysterieus aquarel. Hij herkent het tafereel meteen: het witte kerkje van Den Hoorn op zijn geliefde eiland Texel. Het kunstwerk is gesigneerd met ‘Zwanenburg’ en lijkt meer waard te zijn dan zes gulden vijftig.

>

5 dingen die je nog niet wist over Texel

Even met de veerboot op en neer naar het enige Noord-Hollandse waddeneiland is voor veel mensen een geliefd uitstapje. Dat het grootste waddeneiland van Nederland veel te bieden heeft, dat is wel bekend. Dit zijn vijf dingen die je nog niet wist over Texel.

>

Zeemanspot en Nationaal Steunfonds

Op een zonnige dag in juli 2004 was ik aanwezig bij een begrafenis op de fraai aangelegde en mooi onderhouden Nieuwe Algemene Begraafplaats in mijn woonplaats Baarn. Na afloop liep ik met een goede vriend langs het graf van zijn ouders. Daar aangekomen draaide hij zich om en zei ‘Kijk eens naar dit graf en vertel me wat je ziet en weet’  Ik zag een goed onderhouden graf, waarop in de steen het silhouet van een koopvaardijschip, een zogenaamd drie-eilanden schip, was gesneden. Nog opvallender was het daaronder vermelde woord ‘Zeemanspot’.

>

Zeevaartschool Texel

In de periode 1912-1913 tot 1933 werd op Texel zeevaartkundig onderwijs gegeven aan de Gemeentelijke Zeevaartschool te Den Burg. Deze school was eerst gevestigd in het zogeheten ‘Glazen Paleis’ aan de Nieuwstraat, nu Burgwal, en vanaf 16 februari 1915 in het nieuwgebouwde pand aan het Schilderend. Op deze dag namelijk werd het nieuwe gebouw feestelijk geopend.

>

De Hoge Berg en het Doolhof op Texel

Duidelijk zichtbaar in het landschap vormt de Hoge Berg een markant aandenken aan de ijstijd. Deze tot 15 meter hoge glooiing is geen zandduin, maar een stuwwal van keileem. De glooiing strekt van Oost tot Den Hoorn. Door ingrijpen van de mens is een bijzonder cultuurlandschap ontstaan: schapenweiden omzoomd door tuinwallen, schapenboeten en drinkkolken.

>

Georgische Erebegraafplaats Loladse op Texel

Op de Georgische Erebegraafplaats Loladse bij de Hoge Berg tussen Den Burg en Oude Schild liggen sinds 1945 militairen begraven die deel uitmaakten van het 822ste Georgische bataljon in de Wehrmacht. Het zijn in totaal 476 personen.

>

De ringwalburg van Den Burg

Den Burg is ontstaan als een ringwalburg in de vroege middeleeuwen. Deze versterking was waarschijnlijk de basis van een Friese koning of in ieder geval een krijgsheer. De archeoloog P. Woltering trok deze conclusie op basis van archeologische onderzoeksgegevens en eigen archeologisch onderzoek in Den Burg. Het ging volgens hem om een nederzetting met een wal en grachten die dateerden uit de tweede helft van de zevende eeuw en de eerste helft van de achtste eeuw. Naast een brede gracht zijn er nog twee smalle grachten gevonden. In 1346 werd rond het terrein van de ringwalburg, waar zich nog steeds de oude kerk van Den Burg bevindt, een gracht gegraven waarvan het beloop te herkennen is tussen de twee concentrische straten rond het centrum.

>

Van kompas naar kansel

De geschiedenis van de voormalige Gemeentelijke Zeevaartschool Texel, 1913-1933, vastgelegd in verhaalvorm. De levensloop van een bijzondere leerling, Piet Lugtigheid: van stuurman tot dominee.

>

Ouwe Sunderklaas: een echt Texels feest

Op Texel wordt op 12 december Oude Sinterklaas gevierd of, zoals het de laatste decennia in goed Tessels dialect wordt genoemd ‘Ouwe Sunderklaas’. In alle dorpen gaat men verkleed de straat op, om gebeurtenissen uit het afgelopen jaar op de hak te nemen. Wie dat het beste doet, kan rekenen op een prijs. Na dit zogeheten ‘speulen’ barst een drinkgelag los, dat tot de volgende morgen kan duren.

>

Van Zeevaarder tot Gezagvoerder

In de jaren 1912-1913 tot 1933 werd aan de Gemeentelijke Zeevaartschool Texel te Den Burg nautisch onderwijs gegeven. De leerlingen werden in de volksmond ’Zeevaarders’ genoemd. Enkele honderden van hen behaalden hier het diploma dat de mogelijkheid bood om als stuurmansleerling te gaan varen. Maar ook reeds zeevarende stuurlieden deden hier de benodigde kennis op, vereist om het diploma derde, tweede of eerste rang Grote Stoomvaart te behalen. Onder invloed van een aantal negatieve factoren, met daarbij de door de rijksoverheid opgelegde bezuinigingen, werd de Texelse Zeevaartschool gedwongen in de zomer van het crisisjaar 1933 haar poorten te sluiten. In min of meer dezelfde periode werden ook de zeevaartscholen van Harlingen en Schiermonnikoog gesloten.

>

Geliefde leraren

In het verhaal ’Requiem voor een Zeevaarder’ over het Texelse leven van Frans Tjallingii, de jong gestorven uit het Friese Harlingen afkomstige leerling van de Zeevaartschool wordt aangegeven dat leraar praktische zeevaartkunde Gerardus Schmidt zich bevond onder de aanwezigen bij zijn begrafenis op 16 april 1930.

>

Requiem voor een Zeevaarder

De geschiedenis van de voormalige Gemeentelijke Zeevaartschool Texel, 1913-1933, vastgelegd in verhaalvorm.

>

Op de bres voor waardevolle begraafcultuur op Texel

De overledene laat geen twijfel bestaan over zijn beroep:  Pieter M. de Waard was een zeeman, kijk maar naar de sloep op zijn grafsteen, te vinden op de begraafplaats van Oudeschild.  Op het kerkhof rond de Maartenskerk in Oosterend is een opengeslagen bijbel een aanwijzing dat hier een gelovig man begraven ligt. Wie de Texelse begraafplaatsen bezoekt, valt op dat er een rijke begraafcultuur bestaat, al eeuwen lang en nog steeds in ontwikkeling.  De Historische Vereniging staat op de bres voor het behoud van monumentale en waardevolle uitingen van begraafcultuur.

>