2 min

Oude Sinterklaas is van oudsher aan verandering onderhevig en elke generatie viert het op zijn eigen manier. Dat leidt tot opvallende verschillen in de beschrijving uit verschillende perioden. Hoewel algemeen wordt aangenomen dat de oorsprong van het feest teruggrijpt op een oud Germaans gebruik, is daarvoor nooit een plausibele verklaring gevonden. In oude bronnen die wel andere volksfeesten vermelden, komt het sinterklaasfeest niet voor.

Een van de oudste vermeldingen dateert uit 1816, als burgemeester Reinbach een verbod uitvaardigd. De burgemeester heeft het hierbij over de gewoonte die „sinds enige jaren” bestaat om op 12 december gemaskerd rond te lopen „en onherkenbaar toegetakeld”. Reinbach was sinds 1779 schout, maire en burgemeester op het eiland en heeft het in die periode niet eerder over het sinterklaasfeest. Het is dus aan te nemen dat het in de Franse tijd is ontstaan, dan wel in die periode ingrijpend is veranderd. Het verbod werd overigens aardig met voeten getreden, want in 1846 werden nog enkele gemaskerden opgepakt en werden bij de burgemeester de ramen ingegooid.

Ouwe Sunderklaas. Foto: Texelpedia.

Na ongeveer 1850 blijft het stil rond het feest, dat pas in 1900 weer wordt genoemd als wordt gemeld dat er zich mensen op straat begeven die zich met opgestoken kraag of muts onherkenbaar proberen te maken. Het duurde tot 1905 voor weer sprake is van een echte maskerade. Vanaf dat moment gaat het op en af met het feest, dat per generatie een andere invulling krijgt. Wat dat betreft kan een beschrijving van de geschiedenis van Ouwe Sunderklaas een goede afspiegeling zijn van de maatschappelijke veranderingen in de twintigste eeuw.

Vóór een oudere oorsprong pleiten vergelijkbare feesten die op andere eilanden worden gehouden, zoals Klozum op Schiermonnikoog en het Opkleden op Vlieland. Ook op Borkum in Duitsland en op de Shetland-eilanden wordt een vergelijkbaar feest gevierd. Net als de Meierblis is Ouwe Sunderklaas een belangrijk onderdeel van de Texelse identiteit. Hoewel het feest steeds vaker gasten van de overkant trekt, blijft het een feest voor en door Texelaars. Dat zou een van de redenen kunnen zijn dat de traditie hardnekkig stand houdt.

Oude Sunderklaas op Texel is vooral een verkleedfeest. Foto: Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed.

Het lijkt er de laatste jaren op dat het ‘speulen’ op de achtergrond raakt en dat het drinkgelag de overhand krijgt. En hoewel het verkleden in stand blijft, hebben de vermommingen steeds minder met de actualiteit te maken. Ook de naam verandert steeds meer in ‘Ouwe Sunder’. Het feest heeft de neiging zich uit te breiden naar de dag ervoor en de dag erna, in welk geval wordt gesproken over ‘voorklazen’ dan wel ‘naklazen’.

Bron: texelpedia

Publicatiedatum: 13/12/2012