Van 12 t/m 18 oktober wordt de Week van de Erfgooier georganiseerd door de Stichting Stad en Lande van Gooiland. Hierin besteden diverse organisaties in het Gooi aandacht aan de Erfgooiers. In een variëteit aan activiteiten en evenementen komt de geschiedenis naar voren van de voormalige Gooise boeren die lange tijd gebruiksrechten genoten op de gemeenschappelijke gronden in het Gooi.
>Dirk Frederik Tersteeg (1876-1942) maakte een eeuw geleden naam als een pionier van wat men toen de Nieuwe Architectonische Tuinstijl noemde. Hij verfoeide parken met slingerpaden en rustieke bruggetjes. Wandel even mee door parken in Bussum en Amstelveen die Tersteeg heeft ontworpen. En geniet van de mooie zichtlijnen.
>De Helderse architect K.P.C. de Bazel is vooral bekend van zijn ontwerp voor het monumentale hoofdkantoor van de Nederlandsche Handel-Maatschappij in Amsterdam, een gebouw dat zijn naam draagt. Maar weinig mensen weten dat hij ook in het Gooi actief is geweest. In zijn woonplaats Bussum ontwierp hij woningen, parken en zelfs een heuse modelmelkerij.
>Noord-Holland kent veel plaatsen met bijzondere namen. Van sommige is de oorsprong snel vast te stellen, bij andere is het nodig om wat dieper te graven in het verleden. In deze serie verhalen onderzoeken we elke maand een andere regio van onze provincie, om achter de herkomst van de lokale plaatsnamen én bijnamen van de inwoners te komen. Deze maand: Gooi en Vechtstreek.
>In de dood is iedereen gelijk. Op de Oude Begraafplaats van Naarden liggen burgemeesters, muzikanten en erfgooiers dan ook dwars door elkaar heen. De grafmonumenten lopen uiteen van vorstelijke familiekapellen tot simpele houten bordjes. Deze groene omgeving is niet alleen een laatste rustplaats, maar ook een plek van stilte en inkeer voor de inwoners van Naarden en Bussum.
>Aan de drukke Brinklaan in Bussum ligt een groot smeedijzeren toegangshek tussen het groen verscholen. Achter het hek strekt zich een weids plantsoen uit, met aan weerszijden twee paden. De paden leiden naar een groot neogotisch gebouw, dat vanaf de straat haast geheel aan het zicht onttrokken wordt door bomen. Maar iedere Bussumer weet dat het er ligt: Mariënburg, voormalig meisjespensionaat en verzorgingshuis van de Congregatie van de Zusters van Onze Lieve Vrouw van Amersfoort. Klooster, kapel en tuin vormen een oase van rust in het kloppende hart van Bussum.
>In het najaar van 1936 toonde de Bussumse bioscoop Flora Bio de sensatiefilm ‘De weerwolf van Londen’. Een filmbespreking in de Nieuwe Bussumsche Courant stelde de lezer gerust: ‘de “weerwolfziekte” (…) is een filmziekte, ze bestaat gelukkig niet’. Voor ons tegenwoordig een overbodige opmerking, maar in die tijd dachten inwoners van het bijgelovige Gooi daar soms nog heel anders over.
>Hoewel het een van de grootste plaatsen van het Gooi is, telt Bussum slechts één provinciaal monument: het treinstation Naarden-Bussum. Het sierlijke gebouw uit 1912 verwelkomde vroeger rijke stedelingen in het Gooi. Tegenwoordig is het perrongebouw de thuisbasis van Het Marketing Station, dat onlangs een monumentenschildje in ontvangst mocht nemen.
>Deze zomer neemt Jan Feith je mee op reis door onze provincie. Zijn historische teksten uit het album ‘Zwerftochten door ons land: Noord-Holland’ (1933) geven een beeld van zonnige duinen, drukke pleinen en pittoreske polders. Deze week: ‘Door Gooiland op stap!’
>In de Bensdorpfabriek, waar nog niet zo lang geleden Brosrepen werden geproduceerd, verrijst een nieuwe stadswijk. In 2018 nemen de eerste bewoners er hun intrek.
>Het mag dan vrede zijn in mei 1945, vredig is de situatie zeker niet. Nederland verkeert in totale chaos. Een uitbarsting van volkswoede richt zich op iedereen die maar van collaboratie wordt verdacht. Alle verdachten moeten worden opgepakt, met gezin en al. Als eind juni 1945 het eerste naoorlogse kabinet aantreedt, zijn al meer dan 100.000 mensen geïnterneerd. Ze worden hard aangepakt en de situatie in de ‘kampen’ waarin ze terecht komen is tergend. Een historicus schrijft later: ‘Het lijkt erop alsof de bewakers de methodes van de voormalige bezetters willen evenaren.’
>Op 14 november 1957 werd Bussum door een vliegramp getroffen. Een Amerikaanse straaljager van de vliegbasis Soesterberg stortte vroeg in de middag neer op de Kolonel Palmkazerne aan de zuidoostkant van het dorp. Bij het ongeluk vielen vijf doden en zestien gewonden, de materiële schade was enorm. Maar als het vliegtuig een kwartier later was neergekomen, zou het aantal slachtoffers nog veel groter zijn geweest.
>Al sinds het begin van de negentiende eeuw vormen watertorens een belangrijk onderdeel van het vlakke Nederlandse landschap. De meest markante watertorens zijn de drinkwatertorens, die vanaf 1856 werden gebouwd. Vanwege de forse afmetingen vallen deze het meest op en werden ze door de waterleidingbedrijven als een visitekaartje beschouwd. Zodanig dat er veel aandacht werd besteed aan het uiterlijk van de torens. Hieronder vind je de zeven meest bijzondere torens van Noord-Holland.
>Vanaf het laatste decennium van de negentiende eeuw tot en met de Eerste Wereldoorlog veranderde er veel in de maatschappij; deze periode kan dan ook met recht worden beschreven als een overgangstijd. Er werden bijvoorbeeld veel ontdekkingen gedaan (telefonie, elektriciteit, massaproductie) en de industrialisatie groeide snel. In de kunsten veranderde er in die periode ook veel. Er ontstonden destijds dan ook diverse nieuwe kunststromingen. Het werk van Vincent van Gogh heeft vanaf het begin van de twintigste eeuw tal van kunstenaars beïnvloed en hun oeuvre bepaald. Bijvoorbeeld het werk van van de in Bussum wonende Adri en Gretha Pieck.
>Het stationscomplex ligt aan de spoorlijn de ‘Oosterspoorweg’ van Amsterdam naar Utrecht/Amersfoort. Omdat het station aan de noordgrens van Bussum ligt, wordt het station ook door Naarden gebruikt. Het complex bestaat uit het hoofdgebouw, een eilandperron met wacht- en dienstruimten, een perronoverkapping en een transformatorhuisje.
>Een bijzonder gebouw en dat is het: de watertoren Bussum in zijn nieuwe functie van kantorencomplex. Sinds de bouw van de oorspronkelijke toren in 1897 is hij twee keer van gedaante verwisseld. Maar altijd is de toren een herkenbaar en markant baken voor Bussum gebleven. Water speelt nog altijd een bijzondere rol in dit meest duurzame kantoorgebouw van Nederland.
>De geschiedenis van herberg Jan Tabak begint al in 1687, het jaar waarin Jan Toebacxsman toestemming krijgt zijn herberg te bouwen. Dat was niet op de plek waar nu Hotel Jan Tabak staat maar enkele honderden meters verderop net buiten de Utrechtse Poort bij Naarden-Vesting. Om precies te zijn op de plaats waar nu de verzorgingsflats van Zandbergen staan. Jan Tabak was een belangrijke pleisterplaats voor reizigers. De welgestelde Amsterdammers bezochten maar wat graag het logement om op de kolfbaan te spelen. De herberg lag heel strategisch aan de doorgaande weg Amsterdam-Amersfoort.
>Begin jaren zestig had de NTS een enorm tekort aan televisiestudio’s voor grote shows en toneelstukken met veel ruimte voor publiek. De NTS kende Concordia goed omdat daar in het verleden al heel wat televisieopnames waren gemaakt (de eerste in 1954). In 1961 huurde de NTS Concordia voor twee dagen in de week en begon meteen met een verbouwing. Concordia heeft nooit de beschikking gehad over een eigen regieruimte. Regie en techniek werden altijd uitgevoerd vanuit een reportagetrein van de NTS en ook de camera’s kwamen uit deze mobiele faciliteit. Later is er zelfs een overkapping gemaakt zodat de reportagetrein droog stond.
>In 1957 kocht de NTS een villa aan de Koningslaan in de woonwijk Het Spiegel in Bussum. Villa Concordia was vlak na WO II in gebruik als dependance van de Brandsmaschool en later als toneelschool ‘Ons Lekenspel’. De snel groeiende NTS vestigde op de Koningslaan haar financieel-economische dienst en algemeen secretariaat.
>Wij vinden het nu doodgewoon dat we iedere dag naar het journaal kunnen kijken. Maar dat was bijna 60 jaar geleden wel anders. In 1955 kocht de NTS een vrijstaande villa aan de Beerensteinerlaan nr. 24 in de Bussumse wijk Het Spiegel. In het pand (‘Frisia’) werd in oktober 1955 de redactie van het nieuw op te richten NTS-Journaal gevestigd. Ook nam de afdeling Filmzaken hier haar intrek. Het journaal begon met vijf medewerkers in twee kamers met een paar stalen bureaus en wat stoelen. Het was in het midden van de jaren vijftig voor het eerst dat de kijkers met vaste regelmaat, drie keer per week (dinsdag, donderdag en zaterdag), binnen- en buitenlandse nieuws in de huiskamer konden ontvangen. Daarvoor kon je het nieuws alleen bekijken als Polygoonjournaal in de bioscoop. Het journaal van acht uur in de avond werd geheel gemonteerd op de Beerensteinerlaan.
>