2 min

Markaland

Gedurende de 11de eeuw werd het veengebied ‘Waterland’ in het huidige Noord-Holland ontgonnen en op de hoogste veenbulten werden dorpen gesticht. In deze periode ontstond ook ‘Markaland’, de voorganger van Marken. Het was echter nog geen eiland, tot het tijdens de Sint-Julianavloed in 1164 van ‘Waterland’ werd gescheiden. Nog meer overstromingen, waaronder de Allerheiligenvloed, hebben de Zuider- en Waddenzee doen ontstaan.

De monniken van Mariëngaarde

Vanaf de twaalfde eeuw verdwijnen grote delen van het land in zee. De Zuiderzee breidt zich uit tot aan de zestiende eeuw. Marken viel echter niet ten prooi aan het oprukkende water, mede dankzij de Friese monniken afkomstig van Klooster Mariëngaarde bij Hallum. Ze brachten rond 1230 een winter op het eiland door en de vroegste geschreven bron over Marken is van deze Friese monniken afkomstig. Begin veertiende eeuw bezitten de monniken twee boerderijen op het eiland en hebben zij rondom dijkjes aangelegd. Toen de Hollandse graven ron 1345 hun macht uitbreidde naar Waterland en West-Friesland, werd het Friese bezit op Marken geconfisqueerd om een expeditie naar Friesland te financieren. De expeditie mislukte echter en Graaf Willem IV sneuvelde.

Marken. Bron: Cultuurcompagnie.

Werven

Op dat moment waren er twee grotere bewoningsgebieden aanwezig in de vorm van terpen, of werven zoals ze op Marken worden genoemd: de huidige Kerkbuurt en de Grote Kloosterwerf. Door afslag van de kust is deze laatste verdwenen. De resten liggen ten zuiden van het eiland in zee. Langs de verbindingsweg tussen de 14de eeuwse Kerkbuurt en de Kloosterwerf ontstonden andere werven zoals de Groote Werf, de Roosenwerf en de heuvel. Over de ouderdom van de werven is weinig bekend. In de loop der eeuwen duiken er 27 namen van werven op. Daarvan zijn er nu nog vijftien aanwezig. Veel werven dragen mansnamen. Dit duidt er mogelijk op dat ze als plek voor één woning zijn begonnen. In de loop van de tijd zijn ze uitgebreid en dichter bebouwd. Dit hing samen met de overgang van een agrarisch bestaan naar een toename van visserij als bestaansmiddel. Het ontstaan van nieuwe werven hangt samen met de toenemende dreiging van het water.

Verbonden met vasteland

Delen van het eiland verdwenen in de loop der eeuwen in zee. De meest recente watersnoodramp van 1916 kostte 16 inwoners van Marken het leven. Naar aanleiding van deze ramp werd besloten tot afsluiting en inpoldering van de Zuiderzee. Sinds 1957 is Marken met een dijk verbonden met het vasteland en dus een schiereiland.

Publicatiedatum: 25/08/2014