Toen de dijken van de Zuiderzee in januari 1916 na dagenlang stormweer op verschillende plaatsen doorbraken, overstroomde het water snel het laaggelegen Waterland, het oostelijke gedeelte van de Zaanstreek en de Anna Paulownapolder. De inwoners moesten in allerijl het vege lijf zien te redden.
>De folklore van een vissersdorp aan de Zuiderzee, dat was het uitgangspunt voor de oprichting van het Zuiderzeemuseum. Opdat we niet zouden vergeten hoe mooi en belangrijk de visserijcultuur was, want dát was precies waar men bang voor was na de aanleg van de afsluitdijk.
>De Gouden Eeuw betekende zowel een hoogtepunt voor de handel als voor de scheepsbouw. Schepen die zowel in Hoorn, Edam, Zaanstreek als in Amsterdam werden gebouwd.
>Een ‘kwakel’, ook wel kwakkel genoemd, is een hoge, smalle voetgangersbrug. Kenmerkend aan deze wankele (vandaar de naam) bruggen is dat ze hoog zijn om de scheepvaart te kunnen doorlaten. De Kwakelbrug vertelt hoe de bescheiden nederzetting Edam uitgroeide tot een belangrijke handelsstad.
>Oud Valkeveen is tegenwoordig een bekend attractiepark voor kinderen. Het speelpark ligt ten noordoosten van Naarden, dicht aan het Gooimeer. De plek is al heel oud; het ontstaan ervan gaat ongeveer vier eeuwen terug. Na de komst van de trein in de negentiende eeuw werd het een geliefde attractie.
>Het gezegde ‘voor Pampus liggen’ zegt je waarschijnlijk wel iets. De uitdrukking gaat terug tot de naam van een zandbank in het IJ voor Amsterdam. Deze zandbank, Pampus genaamd, bezorgde zwaarbeladen koopvaardijschepen in de VOC-tijd ooit veel last. Zo kwam het voor dat schepen voor Pampus lagen: ze moesten een tijd wachten voordat het vloed werd en zo konden passeren.
>‘Hele ritsen van zwarte zeeëenden dobberen op de baren, een zwarte streep op het vale zeetje en als ze opvliegen lijkt het, of er een groote zwarte slang over het water kruipt.’ De bioloog en natuurbeschermer Jacobus Pieter Thijsse schrijft deze observaties al in 1915 op terwijl hij aan de Diemerzeedijk bij Amsterdam staat. Thijsse is een van de grondleggers van ons bewustzijn van natuur- en landschapswaarden.
>Noord-Holland heeft geen officieel erkende streektaal, zoals het Fries of Limburgs, maar kent wel een tiental dialecten. De dialecten zijn weer onder te verdelen in dorpstalen en streektalen.
>Op Wieringen kende men, voor de oprichting van de Rouwkoetsvereniging Westerland rond 1920, de burenplicht. Hoe sober ook, het medeleven van de eilandbewoners bij teraardebestellingen was door de eeuwen heen een ontroerend schouwspel. Het waren allen rouwdragenden: de buurman, die met zijn boerenwagen en paard het lijk vervoerde en de buren die achter de wagen liepen. Zo volbrachten zij hun ‘burenplicht’ en bewezen hem of haar, die ze van nabij hadden gekend, diep bedroefd de laatste eer.
>Dagelijks razen duizenden automobilisten langs zijn standbeeld op de Afsluitdijk.
>In onze tijd denken we bij watersnood al snel aan de Zeeuwse eilanden en de vernietigende kracht van de Noordzee. De Noordzee is natuurlijk gevaarlijk en we moeten onze dijken zo stevig en hoog houden dat we vanuit het Westen niets te duchten hebben. Maar wist je dat de afsluiting van de Zuiderzee alleen maar was ingegeven door de belabberde kwaliteit van de dijken eromheen?
>Waterland en visserij zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Ging het vroeger alleen om vis in de letterlijke zin van het woord, nu staat Volendam ook bekend om haar ‘palingsound’.
>In september 2010 werd in het Westfries Archief het oudste aandeel van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) gevonden. Het was in 1606 uitgegeven door de VOC-kamer in Enkhuizen. De West-Friese havensteden speelden een grote rol in de (inter)nationale handelsvaart van die tijd.
>