Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

Letterlijk voor Pampus liggen

Het gezegde ‘voor Pampus liggen' zegt je waarschijnlijk wel iets. De uitdrukking gaat terug tot de naam van een zandbank in het IJ voor Amsterdam. Deze zandbank, Pampus genaamd, bezorgde zwaarbeladen koopvaardijschepen in de VOC-tijd ooit veel last. Zo kwam het voor dat schepen voor Pampus lagen: ze moesten een tijd wachten voordat het vloed werd en zo konden passeren.

Fort Pampus

Om een aanval vanaf het IJ af te kunnen weren besloot men in 1887 een fort in het IJmeer te bouwen, ter hoogte van de zandbank Pampus. Het materiaal werd met schepen vanuit Amsterdam aangeleverd. Het fort werd op 4000 heipalen gebouwd van elk 11 meter lang. De twee stalen geschutskoepels werden vervolgens op een ondergronds gebouw geplaatst, omgeven door een droge gracht en een aarden wal.

In 1895 was de bouw voltooid en droeg de toenmalige Minister van Oorlog het over aan de artillerie. Het fort is nooit voor oorlogshandeling gebruikt en werd in 1933 gesloten. In vredestijd woont alleen de fortwachter op het eiland.

Fort Pampus, plattegrond begane grond en tussenverdieping/plattegrond linkertoren geschutverdieping met renvooi, 1889. Beeld: Stadsarchief Amsterdam

Plundering en ‘bezetting’

Tijdens de winter van 1944-1945 vroor het zo hard dat het eiland over het ijs bereikbaar was. De Duitsers hadden eerder al het metaal van het eiland verwijderd voor hun industrie en in 1944 haalt de Amsterdamse bevolking het hout uit het fort om zich warm te kunnen stoken. Het fort raakte hierdoor in ernstig verval. In 1962 werd het fort ‘bezet’ door honderden Amsterdamse studenten. Ze vierden er hun Lustrumfeest met een groot feestmaal en een feest.

Fort Pampus. Beeld: Wikimedia Commons

Beleef Pampus

Sinds Fort Pampus van Stichting Pampus is, hebben zij zich ingezet voor het conserveren van het fort. Dagelijks wordt Pampus beheerd door fortwachters. Sinds de openstelling van het forteiland op 8 juni 1991 zijn al vele dagjesmensen op bezoek geweest. Ook is het mogelijk een huwelijk, feest of evenement te organiseren. Forteiland Pampus opende in de zomer van 2011 haar deuren als eerste Nationale Bezoekerscentrum van de Stelling van Amsterdam. U kunt nu zelf de Pampus Xperience beleven.

 

Publicatiedatum: 30/05/2012

Aanvullingen

Vul deze informatie aan of geef een reactie.

2 reacties

Plaats een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Vereiste velden zijn gemarkeerd met *. Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.