De geboorte van de stad. Op zoek naar middeleeuws Amsterdam

Van kwetsbare nederzetting tot internationale havenstad: de tentoonstelling ‘De geboorte van de stad. Op zoek naar middeleeuws Amsterdam’ brengt de fascinerende vroegste geschiedenis van Amsterdam en haar inwoners tot leven. Dit jaar viert Amsterdam haar 750-jarig bestaan, gebaseerd op het tolprivilege van 27 oktober 1275 – het eerste document waarin Amsterdam wordt genoemd. Maar de tentoonstelling ‘De geboorte van de stad’ gaat verder terug. Want archeologische vondsten laten zien dat er al duizenden jaren mensen actief waren langs de Amstel.

> 2 min

Het verhaal van Amsterdam in geuren en kleuren verteld

De populaire tv-serie ‘Het verhaal van Nederland’ wijdt vier afleveringen aan Amsterdam. En nu is er ook nog een boek, dat een rijk beeld geeft van de hoofdstad die in 2025 het 750-jarig bestaan viert.

>

Een langdurige buitenechtelijke affaire

Een jaar of tien nadat ze met Wijnand Verhaar getrouwd is, wordt Maria Christina van Rhijn hartstochtelijk verliefd op een andere man. Het was het begin van een langdurige buitenechtelijke relatie waar zelfs een kind uit zou voortkomen. Deze affaire bleef niet onopgemerkt zoals blijkt uit verklaringen bij de notaris door familieleden en bekenden.

>

De Amsterdamse Poentunnel ging voor heel even open

Je kon een schuilkelder onder een metrostation bezoeken of kijken hoe het staat met de verbouwing van het Artis-aquarium, maar knaller van de 38ste editie van de Open Monumentendagen in Amsterdam was toch wel de openstelling van de Poentunnel.

>

Jan Janszoon, piraat van de wereld

Vanaf 9 februari wordt de vierdelige serie Jan Janszoon, piraat van de wereld uitgezonden door de NTR. Stadsarchief Amsterdam neemt deel aan de vierde aflevering, te zien op 1 maart.

> 1 min

Boekentip! Winkeldochters

Afgelopen donderdag werd het nieuwe boek ‘Winkeldochters’ van uitgeverij Waanders gepresenteerd in het Stadsarchief Amsterdam. De ‘Groei en bloei van een Amsterdams modehuis in de negentiende eeuw’ is prachtig beschreven door onze eigen ONH-redacteur Marit Eisses. Zij gaf samen met medeauteur Jacoba de Jonge een toelichting over de aanleiding en het onderzoek van het boek.

> 1 min

Lezing Amsterdam, de roze geschiedenis

Het boek ‘Amsterdam, de roze geschiedenis’ schetst de historie van homoseksualiteit in de hoofdstad. Het verkent terreinen waarop de regenboogfamilie het meest zichtbaar is: cultuur, het nachtleven en activisme. Auteur Monique Doppert vertelt in deze lezing over haar onderzoek en de rol die de bronnen in het Stadsarchief daarbij gespeeld hebben.

> 1 min

Opening Famiri Familie: Surinaams-Amsterdamse verhalen vanaf 1611

Vanaf vandaag presenteren Stadsarchief Amsterdam (SAA) en het Nationaal Archief Suriname (NAS) de tentoonstelling Famiri Familie, met verhalen over trans-Atlantische families. Met Famiri Familie willen Stadsarchief Amsterdam en Nationaal Archief Suriname bijdragen aan de landelijke herdenking van de geschiedenis en de gevolgen van de slavernij, door nieuwe verhalen en andere geschiedenissen te vertellen.

> 3 min

Amsterdam in vuur en vlam. De uitvindingen van Jan van der Heyden (1637-1712)

Uitvinder, ondernemer en kunstenaar Jan van der Heyden (1637-1712) staat wereldwijd bekend als schilder van uitzonderlijke stadsgezichten. Maar deze getalenteerde 17de-eeuwer was ook een belangrijke uitvinder en ondernemer. Zijn vindingen, de verbeterde brandspuit en de moderne stadsverlichting, visualiseerde hij in prachtige gedetailleerde tekeningen en prenten, die het Stadsarchief Amsterdam presenteert in een bijzondere tentoonstelling voor een breed publiek van liefhebbers van geschiedenis, kunst en Amsterdam.

> 2 min

Stadsarchief Amsterdam 175 jaar!

Het Stadsarchief Amsterdam bestaat 175 jaar en viert dat met een open dag vol gratis activiteiten. Kom op zondag 16 april tussen 10.00 uur en 17.00 uur naar het archief voor interessante lezingen, workshops, rondleidingen, de Amsterdam Quiz en leuke (kinder)activiteiten.

> 2 min

Christiaan Bastiaans benoemd tot Stadstekenaar Amsterdam 2023

Christiaan Bastiaans is door het Stadsarchief Amsterdam benoemd tot Stadstekenaar van 2023, als opvolger van Atousa Bandeh Ghiasabadi. De Commissie voor de Tekeningen, die jaarlijks de nieuwe Stadstekenaar van Amsterdam kiest, is onder de indruk van Bastiaans’ werk en voorstel. Als Stadstekenaar zal hij de theater en danswereld belichten aan de hand van tekeningen, portretten en persoonlijke verhalen. Bastiaans is de tiende Stadstekenaar van Amsterdam.

> 2 min

Expo Joodse werkkampen in het Amsterdamse Bos

Dat het Amsterdamse Bos in de jaren dertig door werklozen is aangelegd, is bij veel mensen bekend. Minder bekend is dat er tijdens de Tweede Wereldoorlog speciale werkkampen waren voor joodse mannen. Hun tragische geschiedenis wordt in deze tentoonstelling uitgebreid belicht.

> 2 min

Piet van Eeghen: de man die 19e eeuws Amsterdam veranderde

Er zijn maar weinig weldoeners in de negentiende eeuw die zoveel voor Amsterdam hebben gedaan als Piet van Eeghen. De stad heeft zowel het Vondelpark, het Prinsengrachtziekenhuis als het Stedelijk Museum – mede – aan hem te danken.

>

Amsterdam in 1923 versus 2023

Hoe stond Amsterdam er precies 100 jaar geleden voor? De gemeente Amsterdam pakte de O&S-rapportage van 1923 erbij en vergeleek die met de cijfers van nu.

> 8 min

Het Archief van Weesp verhuist naar Stadsarchief Amsterdam

Vandaag start de verhuizing van het Archief van Weesp naar Stadsarchief Amsterdam. De originele stukken zijn hierdoor tijdelijk niet beschikbaar. Vanaf 10 januari 2023 kan iedereen de documenten en andere bronnen opvragen in de studiezaal van het Stadsarchief.

> 1 min

Verjaardag van Amsterdam en publieksdag middeleeuws Amsterdam

Op 27 oktober 1275 gaf graaf Floris V aan de mensen bij de dam in de Amstel tolvrijheid. Het Tolprivilege uit 1275 is het oudste geschreven stuk waarin Amsterdam wordt genoemd. Van 27 t/m 30 oktober is dit unieke (747 jaar oude!) document voor iedereen te bewonderen in de Schatkamer. Net als een kleine presentatie van bijzondere documenten uit de archieven van de Amsterdamse middeleeuwse Gasthuizen.

> 1 min

100 jaar De Kring

Tentoonstelling in de Schatkamer van het Stadsarchief Amsterdam, van 23 september 2022 t/m 8 januari 2023. Gratis toegankelijk.

> 1 min

Verboden muziek in het Stadsarchief

De tentoonstelling ‘Verboden Muziek’ in de Schatkamer van het Stadsarchief Amsterdam belicht het leven en werk van veertien Nederlandse musici en componisten die tijdens de Tweede Wereldoorlog leden onder vervolging door de Duitse bezetter. Omdat ze Joods waren, in het verzet zaten, of in het openbaar hun fel anti-Duitse overtuigingen lieten klinken.
Het is een bijzondere presentatie over muziek die tijdens de Tweede Wereldoorlog niet gespeeld mocht worden. Dankzij de Leo Smit Stichting werd de afgelopen vijfentwintig jaar veel van deze muziek teruggevonden. Op zolders, in archieven, tuinschuurtjes of zelfs bij de vuilnisbak. In deze tentoonstelling luister je naar de muziek van meer dan tien componisten, terwijl je leest over hun levens: over de heimelijke concerten in kelders en huiskamers, onderduik, vervolging, verzet en gevangenschap. De tentoonstelling is van 15 april t/m 3 juli te zien en is gratis toegankelijk.

> 1 min

Dwaal met de tekeningen van Gerrit Lamberts door 19e-eeuws Amsterdam

Gerrit Lamberts (1776-1850) maakte levendige tekeningen van het Amsterdam in de eerste helft van de negentiende eeuw. Zijn tekeningen zijn er altijd al geweest en worden vaak in boeken afgedrukt, maar het Amsterdamse Stadsarchief vond het nu eens hoog tijd worden voor een overzichtstentoonstelling.

>

Hoe de eerste razzia-slachtoffers in de gaskamer belandden

Bij twee razzia’s, op 22 en 23 februari 1941, worden 400 willekeurige Joodse jongemannen in de toenmalige Amsterdamse Jodenbuurt opgepakt. Het vormt de directe aanleiding tot de Februaristaking, die een paar dagen later uitbreekt.

>