Sinds de zeventiende eeuw zijn Suriname en Amsterdam nauw met elkaar verbonden. De gedeelde geschiedenis is getekend door ongelijke machtsverhoudingen, kolonisatie, gedwongen migratie, slavernij en andere vormen van uitbuiting. Veel families zijn door deze geschiedenis geraakt, veel Surinaamse en Amsterdams-Surinaamse families zijn door deze ervaringen gevormd.

Familieverhalen

Al bijna vier eeuwen spelen familieverhalen van Suriname en Amsterdam zich af op, of tussen, twee continenten. Dankzij brieven, cassettebandjes en smartphones is het contact tussen familieleden aan beide kanten van de oceaan altijd hecht geweest. Van zeventiende-eeuwse boodschappenlijstjes tot foto’s met lieve briefjes rond de Surinaamse onafhankelijkheid in 1975.

Vele Surinaamse families hebben een Amsterdamse geschiedenis. Zo ontstond de Surinaamse familie Frijmersum op het Museumplein, tijdens de koloniale Wereldtentoonstelling in 1883, waar twee voorouders tentoongesteld werden.

En leefde in de 19de eeuw Johannes Charles in vrijheid in Amsterdam, maar zijn zoon Gideon in slavernij in Suriname. De zusters Trowidjojo reisden in 1900 van Java naar Suriname. Hun reis liep via Amsterdam, belangrijke schakel in de geschiedenis van beide plaatsen. En ook in Amsterdam hebben veel families een belangrijke Surinaamse geschiedenis. Zoals Pilar, Minnie en Idriss Madimin, wiens grootouders uit Suriname naar Nederland verhuisden, terwijl hun verdere voorouders uit India, Java, China, Afrika en Europa naar Suriname kwamen.

Surinaams-Amsterdamse coproductie

De verhalen in deze tentoonstelling zijn opgespoord door onderzoekers van het Stadsarchief Amsterdam en het Nationaal Archief Suriname. Zij zochten hiervoor in de collecties van deze archieven, en in collecties van particulieren. Ook putten zij uit de orale traditie, waarin belangrijke gebeurtenissen van generatie op generatie worden doorverteld. Deze bundeling van krachten heeft gezorgd voor een meerzijdig vernieuwend perspectief op de eeuwenoude banden tussen Suriname en Amsterdam.

Famiri Familie – de tentoonstelling

De kleurrijke installatie bestaat uit zeven historische verhalen – in een context van slavenhandel en slavernij, kolonialisme, gedwongen migratie en uitbuiting gaan ze bovenal over vindingrijkheid, veerkracht, overleven en verzet, verhalen die zijn overgedragen van generatie op generatie. Meerdere nazaten van de families die voorkwamen in de historische bronnen, deelden hun persoonlijke verhaal. Door het perspectief van familie ontstaat ruimte voor nuance en complexiteit. Want wat betekent famiri, als de banden met je bloedverwanten en geboortegrond met geweld worden verbroken? Als je al dan niet vrijwillig aan boord gaat van een zeilschip of oceaanstomer, wie neem je dan in vertrouwen? Op deze manier geeft Famiri Familie een gezicht aan een grotere abstracte geschiedenis.

Publieksbegeleiding, educatie en programmering

De verhalen worden ondersteund door audiofragmenten van nazaten als Dimitri Madimin en Jörgen Raymann, en jonge makers, zoals spoken word artiesten Josh & Robs en Stefanie Sewotaroeno. Surinaamse en Nederlandse filmmakers – Kevin Headely, Idi Lemmers, Charisa Chotoe en Steven Elders – maakten een mini-documentaire over de Wereldtentoonstelling in Amsterdam in 1883 en de familiegeschiedenissen die daarmee verbonden zijn. De tentoonstellingsteksten zijn te beluisteren in het Nederlands en Sranantongo. Er worden workshops Surinaamse genealogie aangeboden en zijn er inloopmiddagen om bezoekers te stimuleren onderzoek te doen naar hun eigen band met deze gedeelde geschiedenis tussen Suriname en Amsterdam.

Drie locaties

De tentoonstelling Famiri Familie is tegelijkertijd in Amsterdam en Paramaribo te zien.

• Stadsarchief Amsterdam, Vijzelgracht 32: 29 juni t/m 14 januari 2024
• Nationaal Archief Suriname, Jaggernath Lachmonstraat 174, Paramaribo: 30 juni t/m 31 oktober 2023
• Cultureel Educatief Centrum, Bijlmerdreef 1289: 6 juli t/m 17 september 2023

 

Meer informatie

Meer informatie is te vinden op de website van het Stadsarchief Amsterdam.

Bron: Stadsarchief Amsterdam

Publicatiedatum: 29/06/2023