‘Graaf Willem II’ opent droomfiliaal HEMA

Behalve met Vroom & Dreesmann en KOFA Spruyt zijn veel mensen in Alkmaar zeker bekend met het warenhuis dat de tand des tijds wél heeft doorstaan: de HEMA. Oftewel de ‘Hollandsche Eenheidsprijzen Maatschappij Amsterdam’. Volgens de website van de HEMA was de winkelformule vanaf het begin bedoeld voor de ‘gewone man’. Het bedrijf werd opgericht door directieleden van de Bijenkorf met de succesvolle Woolworth-winkels in Amerika als voorbeeld. Hoewel de eerste HEMA al in 1926 in Amsterdam opende, duurde het nog tot 1959 voordat Alkmaar een vestiging kreeg. Dit had er voornamelijk mee te maken dat Alkmaar als een te kleine stad voor een vestiging werd gezien.

>

Stuk van de maand: Drenkeling reanimeren? Tabaksrook in de anus!

Elke maand plaatst het Regionaal Archief Alkmaar een bijzonder archiefstuk uit de collectie in de schijnwerpers. Deze keer: achttiende-eeuwse methoden om drenkelingen te reanimeren, onder meer via tabaksrook in het achterwerk. Op 28 januari 1769 wees het Alkmaarse stadsbestuur de Alkmaarders op de modernste methoden om drenkelingen te reanimeren die niet meer in leven leken te zijn. Dit stuk bevat een afschrift van de bekendmaking. Die was volgens de stadsbestuurders nodig omdat veel Alkmaarders achterhaalde ideeën hadden over reanimatie. Dat had een drenkeling al bijna het leven gekost.

> 2 min

Stuk van de maand: de buurtladder van Schoorl

Elke maand plaatst het Regionaal Archief Alkmaar een bijzonder archiefstuk uit de collectie in de schijnwerpers. Deze keer: afspraken uit 1746 over een gemeenschappelijke ladder in Schoorl. Op 22 maart 1746 lieten de buren van de buurt Straat in Schoorl in dit document samen optekenen dat voortaan niemand van buiten de buurt zomaar zonder bericht hun gemeenschappelijke ladder mocht meenemen. Daarop stond een boete, bepaalden ze. Het is een eenvoudig stuk van maar één bladzijde, maar het spreekt wel tot de verbeelding: je kunt je gemakkelijk voorstellen wat er zich allemaal had afgespeeld dat de buren het nodig vonden deze regel op te stellen.

> 2 min

Stuk van de maand: De plunderingen van twee zwagers

Elke maand plaatst het Regionaal Archief Alkmaar een bijzonder archiefstuk uit de collectie in de schijnwerpers. Deze keer: het Alkmaarse vonnis van twee plunderende zwagers uit 1689. De zwagers Aelbert Klaassen en Koenraet Koenen plunderden op meerdere avonden in 1689 vele schuren en opslagplaatsen.

> 2 min

Stuk van de maand: Een verzekering tegen kapers

Elke maand plaatst het Regionaal Archief Alkmaar een bijzonder archiefstuk uit de collectie in de schijnwerpers. Deze keer: een zeventiende-eeuws reglement van verzekeringskas de Zeevarende Buul uit Graft. De Zeevarende Buul (oftewel buidel) was een fonds waarbij vissers en zeevaarders uit Graft een verzekering konden afsluiten voor hun zeereis. In 1653 konden ze zich verzekeren tegen de belangrijkste gevaren van dat moment: Engelse kapers en ‘Turkse’ zeerovers, zo is te lezen in dit reglement. Het stuk laat ook mooi zien waar hun reizen zoal naartoe konden gaan.

> 2 min

Stuk van de maand: Nieuwe Niedorp koopt een kerkklok

Elke maand plaatst het Regionaal Archief Alkmaar een bijzonder archiefstuk uit de collectie in de schijnwerpers. Deze keer: een contract tussen Nieuwe Niedorp en de beroemde klokkengieter François Hemony. Op 30 augustus 1653 sloten de bestuurders en kerkmeesters van Nieuwe Niedorp een overeenkomst met François Hemony, de bekendste klokkengieter van die tijd. Hemony zou een nieuwe klok gaan leveren voor de kerktoren aan de Dorpsstraat. Daarmee wilden de kerkmeesters ook de mensen die buiten het dorp woonden tevreden stellen. Blijkbaar konden die de oude kerkklok niet goed horen.

> 3 min

Stuk van de maand: Aflaat voor een bezoek aan Warmenhuizen

Elke maand plaatst het Regionaal Archief Alkmaar een bijzonder archiefstuk uit de collectie in de schijnwerpers. Deze keer: 40 dagen minder vagevuur na een bezoek aan Warmenhuizen. In 1508 werd de pas verbouwde kerk van Warmenhuizen geopend. De bisschop die de kerk wijdde, verleende ook een aflaat: als je naar het St. Anna-altaar kwam en daar “godvruchtige werken” verrichte, verdiende je daarmee een ‘strafvermindering’ van 40 dagen op de boete die je moest doen voor je zonden.

> 3 min

Stuk van de maand: verzoekschrift voor de vroedvrouw

Het stuk van de maand van Regionaal Archief Alkmaar is deze keer: een verzoekschrift van vrouwen voor het behoud van de vroedvrouw. Zestien vrouwen uit de Zijpe- en Hazepolder ondertekenden in 1798 dit verzoekschrift. Ze wilden dat Trijntje Jacobs van der Oort aanbleef als vroedvrouw. Trijntje werkte intussen elf jaar als vroedvrouw in de polder. Ze was geboren in Sint Maarten, net buiten de polder, en was in mei 1787 in de Zijpe komen wonen. Waarschijnlijk was ze door het polderbestuur aangesteld als vroedvrouw. Trijntje was weduwe, maar in mei 1798 trouwde ze opnieuw. Zou dat de reden kunnen zijn waarom ze haar baan dreigde te verliezen?

> 2 min

Stuk van de maand: een culinair onderlegde landmeter

Elke maand plaatst het Regionaal Archief Alkmaar een bijzonder archiefstuk uit de collectie in de schijnwerpers. Deze keer: een notitieboekje van een culinair onderlegde landmeter.
Aspirant-landmeter Gerrit Hengeveld (overleden in 1719) gebruikte dit boekje met leren omslag om zijn notities in op te schrijven. Hij noteerde van alles: van berekeningen en kladtekeningen tot recepten voor kalfsgehaktballetjes en rozensiroop.

> 4 min

Stuk van de maand: verzoening met een indrukwekkend zegel

Elke maand plaatst het Regionaal Archief Alkmaar een bijzonder archiefstuk uit de collectie in de schijnwerpers. Deze keer: een middeleeuwse verzoening – met een indrukwekkend zegel! Het grote zegel aan dit stuk uit 1481 is dat van Maria van Bourgondië en Maximiliaan van Oostenrijk, die toen over de Nederlanden heersten. Zij staan er ook op afgebeeld. Met het document verzoenden Maria en Maximiliaan zich met Alkmaar, nadat er in de stad een oproer was uitgebroken.

> 2 min

Stuk van de maand: regels tegen konijnen

Het stuk van de maand van Regionaal Archief Alkmaar is een verordening over de ‘konijnheining’ bij Bakkum. Konijnen waren voor veel mensen in de buurt van de duinen een ware plaag. Daarom legden de bestuurders van Bakkum in 1777 regels vast voor het onderhoud van de ‘conynheyningh’ (konijnheining), een afscheiding die de konijnen uit de duinen moest tegenhouden. Ze lieten de keur of verordening drukken in Amsterdam.

> 2 min

Stuk van de maand: niet poepen op het kerkhof

Niet poepen op het kerkhof, geen baldadigheden rondom de school en niemand op straat beledigen of bespotten. In 1639 lieten de schout en schepenen van Schagen keuren oftewel verordeningen voor het leven in de stad optekenen in een boek. Dat oudste bewaarde keurboek van Schagen, dat later in de zeventiende eeuw nog is aangevuld, is het stuk van de maand van Regionaal Archief Alkmaar.

> 2 min

Stuk van de maand: schelden, schandalen en scheepsrampen

Het stuk van de maand van Regionaal Archief Alkmaar is een dik pak papier vol scheldpartijen, schandalen en scheepsrampen. De verzameling aktes van notaris Adriaan Wentel geeft een inkijkje in het leven op en om Texel in het midden van de achttiende eeuw. Het archief van de notarissen van Texel bevat een schat aan belangrijke historische gegevens en allerlei verhalen over dagelijkse voorvallen. Daarom hebben zij dit archief uitgekozen voor een proef om handgeschreven stukken via het platform Transkribus met de computer doorzoekbaar te maken.

> 6 min

Online-introductiecursus Regionaal Archief Alkmaar

Vanwege de huidige coronamaatregelen gaan al de cursussen en workshops van het Regionaal Archief Alkmaar niet door. Daarvoor hebben ze nu een oplossing gevonden: de livestream op YouTube. De eerste live-cursus was op 16 oktober. Nadat mensen zich hadden aangemeld ontvingen ze een link om op YouTube deel te nemen aan de cursus. De uitzending verliep goed en ze zullen in de toekomst zeker meer van dit soort live-uitzendingen gaan maken.

> 0 min

Unieke prentbriefkaarten online

Vanaf 1900 verschenen er prentbriefkaarten van De Rijp en Graft. En vanaf die tijd werden prentbriefkaarten ook op grote schaal verzameld. Bijzondere exemplaren zijn nu te zien in de beeldbank van het Regionaal Archief Alkmaar.

> 1 min

Regionaal Archief Alkmaar ontdekt oudste geluidsopname

De oudste geluidsopname van Alkmaar en misschien wel van heel Nederland is voor het eerste online te beluisteren. Het Regionaal Archief in Alkmaar trof bij het inventariseren van de geluidscollectie een kopie van de oude opname aan. Die staat op een magneetband uit de jaren zeventig.

> 1 min

Archieven houden dienstverlening op peil

De meeste Noord-Hollandse archieven hebben hun studiezalen gesloten en hun evenementen voor de komende periode afgelast. Ook cursussen, lezingen en andere activiteiten gaan voorlopig niet door.

> 4 min

Noord-Hollandse archieven werken aan corona-archief

Terwijl heel Nederland zijn best doet om het coronavirus buiten de deur te houden, wordt er intussen wél geschiedenis geschreven, zo blijkt uit een rondgang langs Noord-Hollandse archieven.

>

Interview Paul Post van Archief Alkmaar

Van beroemde voorouders tot oude stadskaarten, in het Regionaal Archief Alkmaar is van alles te ontdekken. Directeur Paul Post vertelt over de kerntaken van het archief, van behoud tot educatie.

>

Alkmaar op een haar na universiteitsstad

Het had niet veel gescheeld of Alkmaar was nu een universiteitsstad. In de jaren zestig bestonden er serieuze plannen om in de Schermer een vierde technische hogeschool te vestigen, na die van Delft, Eindhoven en Twente. Als de plannen waren gerealiseerd zou de uitbreiding van Alkmaar zich veel meer in oostelijke richting hebben voltrokken en was er van het polderlandschap van de Schermer weinig overgebleven.

>