Emotionele impact van roof Joods cultuurbezit

Met de tentoonstelling Beroofd, persoonlijke verhalen over de roof en restitutie van Joods cultuurbezit (31 mei – 27 oktober 2024), maken het Joods Cultureel Kwartier en het Rijksmuseum in Amsterdam de emotionele impact zichtbaar van de roof van persoonlijke bezittingen tijdens het naziregime. Centraal staan acht persoonlijke verhalen over de strijd die overlevenden en nabestaanden van vermoorde Joden na de oorlog moesten voeren om de bezittingen, en daarmee hun waardigheid, terug te krijgen.

> 4 min

Koning opent Nationaal Holocaustmuseum

Zijne Majesteit de Koning opent zondag 10 maart het Nationaal Holocaustmuseum in Amsterdam. De Koning houdt tijdens de openingsbijeenkomst in de nabijgelegen Portugese Synagoge een toespraak. Vervolgens krijgt hij een rondleiding door het museum. Bij de opening zijn minister-president Rutte, staatssecretaris Gräper voor Cultuur en Media en staatssecretaris Van Ooijen van Volksgezondheid, Welzijn en Sport aanwezig. Ook de Oostenrijkse bondspresident Van der Bellen en de Duitse bondsraadvoorzitter Schwesig wonen de opening bij en zij houden een korte toespraak. Duitsland en Oostenrijk hebben financieel bijgedragen aan de totstandkoming van het museum.

> 2 min

De geschiedenis van Amsterdam door de ogen van een augurk

Het boek ‘De Zure Stad’ is een biografie van een wijk, van haar bewoners, van een eetcultuur die de stadsgrenzen overschrijdt. Het boek was een groot succes, aan aandacht had het boek geen tekort. Het artikel over het boek was niet alleen het meest gelezen artikel op Oneindig Noord-Holland, maar kreeg nog een interessant staartje.

> 6 min

Joods Museum: Sol LeWitt

Vandaag opent in het Joods Museum in Amsterdam de tentoonstelling Sol LeWitt. Deze Amerikaans-Joodse kunstenaar (1928–2007) geldt als een van de grondleggers van de conceptuele kunst. Niet voor niets belandde hij in de jaren 60 in Nederland, toen Amsterdam zich ontwikkelde tot internationaal centrum voor conceptuele kunst. Het Joods Museum besteedt aandacht aan LeWitts band met Nederland en zijn Joodse achtergrond. Te zien zijn onder andere vier wall drawings (muurtekeningen) samen met werken op papier, structures (ruimtelijke objecten) en archiefmateriaal afkomstig uit Nederlandse museale en privécollecties. Voor het Joods Museum is het een van de grootste tentoonstellingen tot nu toe.

> 3 min

De charismatische handlezer ‘S.’

‘Nero moet er zo in z’n huiselijkste momenten uitgezien hebben’, schreef Etty Hillesum over Julius Spier. De charismatische therapeut maakte rond 1940 furore in joodse kringen in Amsterdam. Terwijl de Tweede Wereldoorlog om zich heen greep, kon de ‘Spierclub’ haar zorgen even vergeten tijdens avonden bij hem thuis.

>

Kennismiddag over Joods erfgoed in Noord-Holland

Op 15 mei 2023 organiseren het Joods Cultureel Kwartier, Waterlands Archief, Noord-Hollands Archief en Stadsarchief Amsterdam een kennismiddag over Joods erfgoed in Noord-Holland. Aan de hand van lezingen en parallelsessies kunnen bezoekers kennismaken met verschillende initiatieven rond Joods erfgoed in de provincie. De middag vindt plaats bij het Noord-Hollands Archief in Haarlem en is gratis te bezoeken.

> 1 min

Onderzoek rechtsherstel Joodse inwoners afgerond

Op 10 februari werden in het Regionaal Archief te Alkmaar de resultaten gepresenteerd van twee rapporten over de rol van acht Noord-Hollandse gemeentes tijdens en na de Tweede Wereldoorlog bij de onteigening van de Joods onroerend goed en de afhandeling van deze kwestie na afloop van de oorlog. Het betreft de gemeentes Alkmaar, Bergen, Castricum, Dijk en Waard, Heiloo, Hollands Kroon, Schagen en Texel. Ook de gemeente Den Helder liet een onderzoek naar de kwestie uitvoeren en bracht vandaag het rapport naar buiten.

> 5 min

Joodse immigranten brachten de augurk naar Amsterdam

Tot aan de Tweede Wereldoorlog, toen driekwart van de Joodse bevolking door de nazi’s werd uitgemoord, kende Amsterdam een levendige straathandel in zuur, zoals augurken en uitjes. Die merendeels Joodse straathandel, met zijn ‘augurkiesmannen’, is niet meer. Van de destijds tientallen Amsterdamse zuurinleggerijen is er nog maar één over.

>

Van Amsterdam naar Westerbork

Voor veel Joodse Amsterdammers was Kamp Westerbork op de Drentse hei hun laatste verblijfplaats in Nederland. Het doorgangskamp was door de nazi’s ingericht als een stad, waar het normale leven zoveel mogelijk door kon gaan. De gevangenen hoopten er zo lang mogelijk te blijven, want wie op het wekelijkse transport naar het oosten werd gezet, wachtte een inktzwarte toekomst.

>

Joods Cultureel Kwartier en Rijksmuseum werken samen aan tentoonstelling

In 2024 is in het Joods Cultureel Kwartier in Amsterdam een grote tentoonstelling te zien over door de nazi’s geroofd cultuurgoed van Joodse eigenaren. De tentoonstelling wordt gemaakt in samenwerking met het Rijksmuseum en is te zien op twee locaties: het Joods Museum en het nieuwe Nationaal Holocaustmuseum.

> 3 min

Noord-Hollands Archief coördineert onderzoek naar onteigend Joods vastgoed

Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn duizenden panden van Joodse burgers door de bezetter onteigend en doorverkocht. Na de oorlog zagen de teruggekeerde eigenaren of hun nabestaanden zich bij de restitutie in een aantal steden met langdurige procedures en soms hoge kosten geconfronteerd. Ons beeld van deze bijna vergeten onteigeningen en het proces van rechtsherstel is onvolledig en kent aanzienlijke verschillen per gemeente. Daarom coördineert het Noord-Hollands Archief (NHA) voor de bij het archief aangesloten gemeenten het onderzoek naar de onteigening van Joods vastgoed dat door onderzoekers van de Radboud Universiteit Nijmegen wordt uitgevoerd.

> 2 min

Ongewenst. De wereldkampioen wielrennen en zijn joodse coach

OP 20 mei verschijnt het boek ‘Ongewenst. De wereldkampioen wielrennen en zijn joodse coach’ over de Duitse wielrenner Albert Richter en zijn coach Ernst Berliner, die elk op hun eigen manier slachtoffer werden van het nazi-regime.

> 1 min

‘Verboden muziek’ waar je blij van wordt

Stadsarchief Amsterdam besteedt aandacht aan veertien componisten die in de Tweede Wereldoorlog werden vervolgd of vermoord. ‘Die componisten krijgen we niet meer terug, maar hun muziek moet klinken,’ vindt samensteller Eleonore Pameijer.

>

Tentoonstelling: Every Picture Tells A Story

Vanaf de jaren ’30 van de vorige eeuw tot nu, heeft het Joods Museum veel werk van professionele fotografen gekocht en gekregen. De nog steeds groeiende verzameling vertelt een bijzonder verhaal van bijna een eeuw over de Joodse gemeenschap, cultuur en geschiedenis in Nederland. Wanneer de tentoonstelling opent op 25 april, zijn er veel verschillende foto’s te bewonderen van minstens 40 fotografen!

> 1 min

Hoe de eerste razzia-slachtoffers in de gaskamer belandden

Bij twee razzia’s, op 22 en 23 februari 1941, worden 400 willekeurige Joodse jongemannen in de toenmalige Amsterdamse Jodenbuurt opgepakt. Het vormt de directe aanleiding tot de Februaristaking, die een paar dagen later uitbreekt.

>

Grootste herstel- en restauratieoperatie van Joods erfgoed ooit

Minister Ingrid van Engelshoven van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) heeft 2,5 miljoen euro beschikbaar gesteld voor het herstel en de restauratie van Joodse begraafplaatsen. Het gaat om de grootste herstel- en restauratieoperatie van Joods erfgoed ooit. Nooit eerder werden zoveel historische Joodse objecten in het kader van één besluit gerestaureerd.

> 2 min

Komkommer, Komtebedde en Seldenthuis: een rondgang langs opmerkelijke familienamen

Aan sommige familienamen kun je aflezen waar de voorvaderen hun brood mee verdienden: Groenteman, Turfkruier of Goudsmit. Tenzij je voorvaderen een olijke bui hadden toen ze hun achternaam opgaven bij de burgerlijke stand, want dan zit het nageslacht opgescheept met koddige namen als Zondergeld of Seldenthuis.

>

Het noodlot van de joodse Belhamel van Ajax

De voetbalvereniging in Volendam bestaat 100 jaar. Auteur Jan Schilder (Vik) blikt terug op het verleden van ‘zijn’ voetbalclub, waar hij al 62 jaar vaste supporter van is. De voetbalclub beleefde grote successen onder de joodse trainer Eddy Hamel, de populaire oud-voetballer van Ajax. Hij werd later bekend als het enige slachtoffer van de nazi’s, dat in het eerste elftal van Ajax heeft gespeeld.

>

Objecten uit de oorlog: vervolging

In het kader van 75 jaar bevrijding geeft Oneindig Noord-Holland dit voorjaar een overzicht van de meest spraakmakende oorlogsobjecten uit Noord-Hollandse collecties. De voorwerpen hebben elke maand een ander thema. Van de knikkers van Anne Frank tot een laatste groet uit de trein, deze maand staat de jodenvervolging centraal.

>

400 jaar Amsterdamse diamantindustrie

Naar aanleiding van de 125ste verjaardag van de Algemene Nederlandse Diamantbewerkersbond (ANDB) presenteert het Joods Historisch Museum van 27 september 2019 tot en met 1 maart 2020 Amsterdam Diamantstad. De tentoonstelling vertelt het verhaal van de Amsterdamse diamantindustrie.

> 3 min