Dit najaar staat de kunstenaar W.O.J. Nieuwenkamp (1874-1950) centraal bij het Waterlands Archief en deelnemende partners: Stichting W.O.J. Nieuwenkamp, Cultuurhuis Wherelant, Bibliotheek Waterland, Edams Museum en de beeldend kunstenaars Nynke van Zwol en Rob de Heer. De aanleiding is de viering van zijn 150e geboortejaar én het feit dat de Stichting W.O.J. Nieuwenkamp vorig jaar haar collectie in bruikleen heeft ondergebracht bij ons archief.
>Zondag 20 oktober staat (het werk van) kunstenaar W.O.J. Nieuwenkamp (1874-1950) centraal tijdens de jaarlijkse Open dag van het Waterlands Archief. Aanleiding is het feit dat de kunstenaar 150 jaar geleden werd geboren én de Stichting W.O.J. Nieuwenkamp in 2023 haar collectie in bruikleen heeft ondergebracht bij het archief.
>Dit jaar brengt het Purmerends Museum een eerbetoon aan het 100ste geboortejaar van Anton Heyboer. De tentoonstelling ‘Heyboer in Den Ilp’ biedt een inkijkje in het leven en werk van deze charismatische en productieve kunstenaar, die in 1961 naar het nabijgelegen Den Ilp verhuisde om daar te wonen en te werken. Parallel aan deze expositie zijn tot en met 27 oktober foto’s te zien die fotograaf Nico Koster eind jaren ’70 in Den Ilp maakte van Heyboer en zijn vrouwen.
>De VHP opent op de laatste zaterdag van de maand van 13.00 tot 16.00 uur de deuren van het VHP-huis en nodigt mensen met belangstelling voor de geschiedenis van Purmerend (leden en niet-leden) van harte uit om dan een kijkje te komen nemen.
>Om het jaar wordt de Historische Markt door de Vereniging Historisch Purmerend georganiseerd. Door corona liet een nieuwe editie van de markt drie jaar op zich wachten, maar op zondag 22 januari was het weer zover. Aan de grote opkomst viel te merken dat de markt veel betekent voor de inwoners van Purmerend en de Beemster. Voorzitter Gerard Schotsman en oud-voorzitter Tineke Abercrombie vertellen over het belang van de markt en de geschiedenis van de vereniging.
>Noord-Holland kent veel plaatsen met bijzondere namen. Van sommige is de oorsprong snel vast te stellen, bij andere is het nodig om wat dieper te graven in het verleden. In deze serie verhalen onderzoeken we elke maand een andere regio van onze provincie, om achter de herkomst van de lokale plaatsnamen én bijnamen van de inwoners te komen. Deze maand: de Zaanstreek en Waterland.
>Komend weekend is het weer Pinksteren, de vijftigste dag na Pasen waarop de verspreiding van het Christendom wordt gevierd. De een doet dat door naar de kerk te gaan, de ander door lokaal gebrouwen bockbiertjes te drinken. Tot aan het begin van de vorige eeuw kon je op straat nog Pinksterblommen tegenkomen. Jonge meisjes die werden rondgedragen om de vruchtbaarheid te vieren.
>Waaraan denk je bij Purmerend? ‘Eentonige buurten.’ ‘Saai uit de kluiten gegroeid dorp.’ Zo luiden de reacties gewoonlijk. Saai? Stap het Purmerends Museum binnen en kijk welk prachtig sieraardewerk hier is gemaakt. Hier groeiden creatieve architecten op. Trek die denkbeeldige grauwsluier over de stad weg en je ziet zowaar een kasteel.
>In het kader van 200 jaar Noordhollandsch Kanaal schreef historicus Maarten Hell voor ons een aantal verhalen over de geschiedenis van dit bijzondere kanaal. Dit derde verhaal gaat over de consequentie van het aanleggen van het kanaal voor de stad Alkmaar.
>In het kader van 200 jaar Noordhollandsch Kanaal schreef historicus Maarten Hell voor ons een aantal verhalen over de geschiedenis van dit bijzondere kanaal. Dit tweede verhaal gaat over de grondwerkers die het kanaal met de hand hebben uitgegraven.
>Een enorm kasteel met forse donjons op de hoeken en grote zalen: dat was het middeleeuwse Slot Purmersteijn, dat in 1410 werd gebouwd. Het was een belangrijk bestuurlijk en militair centrum. Toch wist het grote bouwwerk de tand des tijds niet te doorstaan. Inmiddels zijn de overblijfselen van Purmersteijn blootgelegd door archeologen en uitgebreid geanalyseerd. Wat zijn de onderzoekers allemaal te weten gekomen over het kasteel bij Purmerend?
>De dinsdag na Pinksteren is in de Zaanstreek en Purmerend traditioneel de dag waarop derde pinksterdag of Pinkster Drie wordt gevierd; ook wel ‘Bokkiesdag’. Mensen uit verschillende plaatsen in de provincie trokken sinds oudsher op deze dag naar Purmerend om een bokje (geit) te kopen.
>Willem Eggert, heer van Purmerend, Purmerland en Ilpendam, bouwde tussen 1410 en 1413 Slot Purmersteijn ter plaatse van het huidige Slotplein in Purmerend. Het werd als een vierkant opgetrokken met vier achthoekige torens op de hoeken. De relatief dunne muren van het slot, slechts één meter dik, waren niet bestand tegen kanonschoten.
>Bij de herinrichting van de Koemarkt in 2009 werden muurresten gevonden waarvan men aannam dat het ging om het Sint Ursulaklooster, een nonnenklooster dat in 1392 was gesticht. Op de eerste kaart van Purmerend van Jacob van Deventer (circa 1560) staat het klooster nog vermeld.
>Extra werkgelegenheid, nieuwe landbouwgrond en veel meer veiligheid tegen het water. Dat was wat de Beemster moest opleveren. Maar de droogmaking ging niet zonder slag of stoot.
>In de nacht van 13 op 14 januari 1916 beukte een zware storm op de kusten van de Zuiderzee. In combinatie met een extreem hoge waterstand zorgde dit voor hoge golven die de kwetsbare Waterlandse Zeedijk teisterden. Op een aantal plekken braken de dijken door met als gevolg dat heel Waterland en de oostkant van de Zaanstreek onder water kwamen te staan. Ook Purmerend stond blank. Op 17 februari bracht koningin Wilhelmina een bezoek aan de marktstad. Na de watersnoodramp besloot de regering werkelijk vaart te zetten achter de ambitieuze Zuiderzeewerken. In 1932 reed de eerste auto over de Afsluitdijk. De woeste Zuiderzee was eindelijk getemd tot IJsselmeer.
>Noord-Holland is een land van polders, honderden polders. Ze waren nog niet zo lang geleden stuk voor stuk onafhankelijke waterschappen met een eigen bestuur en een eigen belasting. En niet te vergeten: eigen tradities. De Overweersche polder tussen Purmerend en Kwadijk is een goed voorbeeld. Tegenwoordig is die bijna helemaal volgebouwd en ligt hier de grote Purmerendse stadswijk Overwhere.
>Direct na de Franse inval op 24 januari 1795 werd een vrijheidsboom geplant voor de deur van de secretarie van het stadhuis op de Steenenbrug (de huidige Kaasmarkt) te Purmerend. Het centrale thema bij dergelijke ‘revolutiefeesten’ was de viering van de eenheid van de nieuwe Bataafse Republiek.
>In de laatste klas van de basisschool was het verplicht om het Purmerends Museum te bezoeken. In een van de glazen vitrinekasten stond een porseleinen vaasje gemaakt door E. Estié. “Wat grappig, deze meneer heeft dezelfde naam als mijn oma”, dacht ik toen en liep door naar de volgende vitrinekast. Nu tien jaar later ben ik er nog steeds niet achter wie de meneer Estié van de porseleinen vaas is. Ergens diep van binnen blijft het nieuwsgierige gevoel aan mij knagen en ik besluit een voorzichtig begin te maken aan mijn zoektocht.
>In 1869 werd door een aantal welgestelde Purmerenders de Werkmansvereniging Vooruit opgericht. De vereniging hield zich bezig met de ‘zorg’ voor de arbeiders in Purmerend. De afdeling ‘Woningbouw’ nam ook als eerste het initiatief om buiten de grachtengordel van Purmerend arbeiderswoningen te gaan bouwen. Om aan geld te komen verkocht de vereniging in 1906 grond aan particuliere aannemers. Met het geld kon een verenigingsgebouw worden gebouwd aan het eind van de Vooruitstraat. De zoon van voorzitter H.C. Oud, architect J.J.P. Oud (1890-1963), ontwierp een verenigingsgebouw met vier arbeiderswoningen.
>