Purmerend

Het belang van de Historische Markt in Purmerend Bijzondere (bij)namen: Zaanstreek en Waterland Purmerend saai? Stad toont creatief verleden Noordhollandsch kanaal - Alkmaar en Purmerend Noordhollandsch kanaal - Poldergasten Slot Purmersteijn Pinkster Drie, Bokkiesdag Archeologisch onderzoek naar Slot Purmersteijn Het verdwenen Sint Ursulaklooster op de Koemarkt in Purmerend De Beemster: de droogmaking en wat er aan vooraf ging Koningin Wilhelmina bezoekt door watersnood getroffen Purmerend De bokaal van de Overweersche Polder Dansen om de Vrijheidsboom De porseleinfabriek van Egbert Estié Verenigingsgebouw Vooruit in Purmerend Mart Stam: het Nieuwe Bouwen in Purmerend Hoornse Poort in Purmerend De oude verdedigingsbolwerken van Purmerend Slot Purmersteijn in Purmerend De Koemarkt in Purmerend Purmerends Museum Haarlemse bierbrouwers aan Purmerendse Bierkade Doelestallen De Drie Meren Wonen op stand aan de Herengracht van Purmerend De Kaasmarkt van Purmerend De Vismarkt van Purmerend Het Hoge Bruggetje over de Where Onderwijs in Purmerend De trekvaart tussen Amsterdam-Purmerend en Hoorn Werkmansvereniging Vooruit te Purmerend Het Weeshuis van Purmerend De Gesellighe Dampkring: al 60 jaar in nevelen gehuld Polders blank tijdens de invasie van 1799 Een tragische liefdesgeschiedenis op Slot Purmersteijn Tramlijn Kwadijk, Edam, Volendam Bernard Nieuwentijt (1654–1718): Purmerends grootste denker Purmerend ingekwartierd Handstand op de grote fabriekspijp van Purmerend De onderduik van de Waterlandse bevolkingsregisters Purmerender Veemarkt

Themamiddag: 80 jaar vrijheid

Op zondag 13 april organiseert het Waterlands Archief een speciale middag rond 80 jaar vrijheid.

1 min

Expositie: 80 Jaar vrijheid in Waterland

In het kader van de viering van 80 Jaar vrijheid heeft het Waterlands Archief een expositie ingericht in de studiezaal en Nieuwenhuijzenzaal. Veertien verschillende onderwerpen uit de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog worden in woord en beeld gepresenteerd. Onder andere de mobilisatie van 1939, de Duitse inval en eerste Waterlandse slachtoffers van de oorlog, waaronder Edammer Jacob Tromp die op de dag van de Duitse inval sneuvelde, de Jodenvervolging, invoering van het persoonsbewijs, de arbeidsinzet, het verzet, de hongerwinter en bevrijding. Ook is aandacht voor bevrijdingsfeesten en herdenken.

1 min

Het belang van de Historische Markt in Purmerend

Om het jaar wordt de Historische Markt door de Vereniging Historisch Purmerend georganiseerd. Door corona liet een nieuwe editie van de markt drie jaar op zich wachten, maar op zondag 22 januari was het weer zover. Aan de grote opkomst viel te merken dat de markt veel betekent voor de inwoners van Purmerend en de Beemster. Voorzitter Gerard Schotsman en oud-voorzitter Tineke Abercrombie vertellen over het belang van de markt en de geschiedenis van de vereniging.

4 min

Bijzondere (bij)namen: Zaanstreek en Waterland

Noord-Holland kent veel plaatsen met bijzondere namen. Van sommige is de oorsprong snel vast te stellen, bij andere is het nodig om wat dieper te graven in het verleden. In deze serie verhalen onderzoeken we elke maand een andere regio van onze provincie, om achter de herkomst van de lokale plaatsnamen én bijnamen van de inwoners te komen. Deze maand: de Zaanstreek en Waterland.

8 min

Daar komt de fiere Pinksterblom

Komend weekend is het weer Pinksteren, de vijftigste dag na Pasen waarop de verspreiding van het Christendom wordt gevierd. De een doet dat door naar de kerk te gaan, de ander door lokaal gebrouwen bockbiertjes te drinken. Tot aan het begin van de vorige eeuw kon je op straat nog Pinksterblommen tegenkomen. Jonge meisjes die werden rondgedragen om de vruchtbaarheid te vieren.

4 min

Purmerend saai? Stad toont creatief verleden

Waaraan denk je bij Purmerend? ‘Eentonige buurten.’ ‘Saai uit de kluiten gegroeid dorp.’ Zo luiden de reacties gewoonlijk. Saai? Stap het Purmerends Museum binnen en kijk welk prachtig sieraardewerk hier is gemaakt. Hier groeiden creatieve architecten op. Trek die denkbeeldige grauwsluier over de stad weg en je ziet zowaar een kasteel.

6 min

Noordhollandsch kanaal – Alkmaar en Purmerend

In het kader van 200 jaar Noordhollandsch Kanaal schreef historicus Maarten Hell voor ons een aantal verhalen over de geschiedenis van dit bijzondere kanaal. Dit derde verhaal gaat over de consequentie van het aanleggen van het kanaal voor de stad Alkmaar.

5 min

Noordhollandsch kanaal – Poldergasten

In het kader van 200 jaar Noordhollandsch Kanaal schreef historicus Maarten Hell voor ons een aantal verhalen over de geschiedenis van dit bijzondere kanaal. Dit tweede verhaal gaat over de grondwerkers die het kanaal met de hand hebben uitgegraven.

5 min

Slot Purmersteijn

Een enorm kasteel met forse donjons op de hoeken en grote zalen: dat was het middeleeuwse Slot Purmersteijn, dat in 1410 werd gebouwd. Het was een belangrijk bestuurlijk en militair centrum. Toch wist het grote bouwwerk de tand des tijds niet te doorstaan. Inmiddels zijn de overblijfselen van Purmersteijn blootgelegd door archeologen en uitgebreid geanalyseerd. Wat zijn de onderzoekers allemaal te weten gekomen over het kasteel bij Purmerend?

4 min

Pinkster Drie, Bokkiesdag

De dinsdag na Pinksteren is in de Zaanstreek en Purmerend traditioneel de dag waarop derde pinksterdag of Pinkster Drie wordt gevierd; ook wel ‘Bokkiesdag’. Mensen uit verschillende plaatsen in de provincie trokken sinds oudsher op deze dag naar Purmerend om een bokje (geit) te kopen.

3 min

Archeologisch onderzoek naar Slot Purmersteijn

Willem Eggert, heer van Purmerend, Purmerland en Ilpendam, bouwde tussen 1410 en 1413 Slot Purmersteijn ter plaatse van het huidige Slotplein in Purmerend. Het werd als een vierkant opgetrokken met vier achthoekige torens op de hoeken. De relatief dunne muren van het slot, slechts één meter dik, waren niet bestand tegen kanonschoten.

2 min

Het verdwenen Sint Ursulaklooster op de Koemarkt in Purmerend

Bij de herinrichting van de Koemarkt in 2009 werden muurresten gevonden waarvan men aannam dat het ging om het Sint Ursulaklooster, een nonnenklooster dat in 1392 was gesticht. Op de eerste kaart van Purmerend van Jacob van Deventer (circa 1560) staat het klooster nog vermeld.

1 min

De Beemster: de droogmaking en wat er aan vooraf ging

Extra werkgelegenheid, nieuwe landbouwgrond en veel meer veiligheid tegen het water. Dat was wat de Beemster moest opleveren. Maar de droogmaking ging niet zonder slag of stoot.

4 min

Koningin Wilhelmina bezoekt door watersnood getroffen Purmerend

In de nacht van 13 op 14 januari 1916 beukte een zware storm op de kusten van de Zuiderzee. In combinatie met een extreem hoge waterstand zorgde dit voor hoge golven die de kwetsbare Waterlandse Zeedijk teisterden. Op een aantal plekken braken de dijken door met als gevolg dat heel Waterland en de oostkant van de Zaanstreek onder water kwamen te staan. Ook Purmerend stond blank. Op 17 februari bracht koningin Wilhelmina een bezoek aan de marktstad. Na de watersnoodramp besloot de regering werkelijk vaart te zetten achter de ambitieuze Zuiderzeewerken. In 1932 reed de eerste auto over de Afsluitdijk. De woeste Zuiderzee was eindelijk getemd tot IJsselmeer.

3 min

De bokaal van de Overweersche Polder

Noord-Holland is een land van polders, honderden polders. Ze waren nog niet zo lang geleden stuk voor stuk onafhankelijke waterschappen met een eigen bestuur en een eigen belasting. En niet te vergeten: eigen tradities. De Overweersche polder tussen Purmerend en Kwadijk is een goed voorbeeld. Tegenwoordig is die bijna helemaal volgebouwd en ligt hier de grote Purmerendse stadswijk Overwhere.

3 min

Dansen om de Vrijheidsboom

Direct na de Franse inval op 24 januari 1795 werd een vrijheidsboom geplant voor de deur van de secretarie van het stadhuis op de Steenenbrug (de huidige Kaasmarkt) te Purmerend. Het centrale thema bij dergelijke ‘revolutiefeesten’ was de viering van de eenheid van de nieuwe Bataafse Republiek.

4 min

De porseleinfabriek van Egbert Estié

In de laatste klas van de basisschool was het verplicht om het Purmerends Museum te bezoeken. In een van de glazen vitrinekasten stond een porseleinen vaasje gemaakt door E. Estié. “Wat grappig, deze meneer heeft dezelfde naam als mijn oma”, dacht ik toen en liep door naar de volgende vitrinekast. Nu tien jaar later ben ik er nog steeds niet achter wie de meneer Estié van de porseleinen vaas is. Ergens diep van binnen blijft het nieuwsgierige gevoel aan mij knagen en ik besluit een voorzichtig begin te maken aan mijn zoektocht.

2 min

Verenigingsgebouw Vooruit in Purmerend

In 1869 werd door een aantal welgestelde Purmerenders de Werkmansvereniging Vooruit opgericht. De vereniging hield zich bezig met de ‘zorg’ voor de arbeiders in Purmerend. De afdeling ‘Woningbouw’ nam ook als eerste het initiatief om buiten de grachtengordel van Purmerend arbeiderswoningen te gaan bouwen. Om aan geld te komen verkocht de vereniging in 1906 grond aan particuliere aannemers. Met het geld kon een verenigingsgebouw worden gebouwd aan het eind van de Vooruitstraat. De zoon van voorzitter H.C. Oud, architect J.J.P. Oud (1890-1963), ontwierp een verenigingsgebouw met vier arbeiderswoningen.

2 min

Mart Stam: het Nieuwe Bouwen in Purmerend

Oorspronkelijk werden er kazen gewogen in het neorenaissance pand aan de Kaasmarkt. Op de bovenverdieping was vanaf 1884 de Stadsteekenschool gevestigd. Een natuursteen inscriptie in de rechterzijgevel boven de voormalige deuropening herinnert nog aan de ‘teekenschool’. Tot de sluiting in 1957 heeft de Stadsteekenschool een belangrijke functie gehad in Purmerend. Op deze school werden bekwame kunstenaars en ontwerpers opgeleid die later (inter)nationale naam zouden maken. Een van hen was de architect Mart Stam, die hier zijn opleiding begon als meubelmaker.

3 min

Hoornse Poort in Purmerend

Toen Purmerend in 1410 stadsrechten kreeg, werden er wallen rondom de stad aangelegd en vier poorten gebouwd op de toegangswegen. Deze poorten werden ’s nachts gesloten, waardoor het wonen binnen de stad een stuk veiliger werd. Ieder die de stad binnen wilde, moest zich bij de stadspoort melden. Zo kon men ongure types, zwervers en bannelingen (misdadigers die verbanning als straf hadden gekregen) buiten de stad houden.

3 min