Stuk van de maand: Brieven uit Amerika

Elke maand plaatst het Regionaal Archief Alkmaar een bijzonder archiefstuk uit de collectie in de schijnwerpers. Deze keer: de brieven uit Amerika van emigrant Jan Jonker uit Eenigenburg. Jan Jonker en zijn vrouw Trijntje Blom emigreerden in 1881 met hun vier jonge kinderen vanuit het dorpje Eenigenburg – tegenwoordig in de gemeente Schagen – naar de Verenigde Staten. Vijf brieven die Jan in de jaren daarna vanuit Amerika naar zijn familie in Nederland stuurde zijn bewaard gebleven. De brieven waren bedoeld om doorgegeven te worden binnen de familie, zodat iedereen ze kon lezen. Ze geven een mooi beeld van het leven van Nederlandse immigranten in Amerika.

> 3 min

Beethoven en presidenten schreven op Zaans papier

De Zaanstreek is niet alleen vermaard om zijn cacao, er stonden ook papiermolens die papier van onovertroffen kwaliteit maakten. De Amerikaanse onafhankelijkheidsverklaring is er op gedrukt en Beethoven schreef er zijn composities op. Een pas verschenen boek zet de Zaanse papiergeschiedenis op … papier.

>

Goed boeren met tabak van eigen bodem

Bij tabak denken we al snel aan plantages in Amerika, terwijl de plant vanaf het begin van de zeventiende eeuw ook gewoon in Nederland geteeld werd. Op de zandgronden van het Gooi en de Utrechtse Heuvelrug wilde het ‘soete cruydt’ goed groeien. Boeren vonden een grote afzetmarkt onder de eigen bevolking, waarvan zowel de mannen als vrouwen berucht waren om het vele pijproken.

>

I00 jaar IBM in Nederland

ICT-bedrijf International Business Machines (IBM) werd in 1911 in Amerika opgericht en is vanaf 1920 officieel vertegenwoordigd in ons land. Toen verwierf Maurice Boas een agentschap, dat in 1940 omgezet werd in een volle dochteronderneming. In eerste instantie onder de naam Watson Bedrijfsmachine Maatschappij N.V. en na de Tweede Wereldoorlog als Internationale Bedrijfsmachine Maatschappij N.V. Momenteel heet het bedrijf simpelweg IBM Nederland B.V. Het boek ‘100 jaar IBM in Nederland’ geeft, zonder technisch te worden, een mooi overzicht van de ontwikkeling van de ICT: van ponskaart en radiobuis tot USB-stick.

>

Een Alkmaarse koffiekoning in Amerika

De man die de wereld koffie leerde drinken. Wie was deze Alfred Peet, de persoon die in Amerika wordt gezien als een van de belangrijkste koffieondernemers allertijden? Dit is een verhaal voor koffieliefhebbers!

>

Halloween: iets van de laatste tijd?

Het lijkt erop dat het zoete Sint Maarten een concurrent heeft gekregen. Een kleine twee weken vóór kinderen met hun zelfgemaakte lampionnen langs de deuren gaan en een liedje zingen om snoep te halen, worden steeds vaker de verkleedkleren uit de kast getrokken voor Halloween. Het griezelfeest is lang niet zo groot als in Noord-Amerika maar wordt wel met veel enthousiasme, onder andere van bedrijven, omarmd. Sommigen noemen het feest een symptoom van de amerikanisering van Nederland. Maar waar komt dit feest eigenlijk vandaan?

>

Spijkerbroek in Alkmaar

In de jaren zestig verruilde een nieuwe generatie jongeren de kamgaren pantalon voor een spijkerbroek. Deze spijkerbroek of ‘jeans’, zoals de Amerikanen zeggen, werd het kenmerk van een nieuwe generatie en het symbool van protest tegen de gevestigde orde. Vets kledingbedrijf aan de Langestraat te Alkmaar haakte als een van de eersten in op dit verschijnsel en werd zelfs dé promotor van de spijkerbroek in Noord-Holland boven het IJ.

>

Indiaan tentoongesteld

Blaauw Jan had een menagerie aan de Kloveniersburgwal. Daar werden niet alleen dieren, maar ook opvallende mensen tentoongesteld. In 1764 was er een heuse Indiaan te zien, “Een Wilde, Sychnecta genaamt, van de Mohawk uyt Noord-America.” De Indiaan trok veel bekijks met zijn traditionele kostuum.

>

Hansje Brinker

Voor de Amerikaanse toeristen is hij een held, maar onder Nederlanders is hij veel minder bekend: Hansje Brinker, de jongen die zijn vinger in een dijk stopte en zo Nederland redde. Dat Hansje nooit bestaan heeft, is niet belangrijk. En wist je dat hij eigenlijk de creatie is van de Amerikaans kinderboekenschrijfster Mary Mapes Dodge? En dat al in 1865. In 1950 kreeg Hansje een welverdiend monument op de Woerdersluis in Spaarndam.

>

Hans Brinker: de beroemdste inwoner van Broek?

De persoon van Hans Brinker is ontsproten aan de fantasie van de Amerikaanse kinderboekenschrijfster Mary Mapes Dodge. Zoals in het verhaal van het Noordhollands Archief op deze website wordt uitgelegd, is Hans Brinker niet de jongen die zijn vinger in de dijk steekt. Dat is immers een anonieme jongen die in Haarlem woont. Maar waar komt Hans Brinker zèlf vandaan?

>

Het verhaal van Hans Brinker

In Amerika was hij een held, maar in Nederland, het land waar hij woonde, was hij veel minder bekend. Dat was lange tijd het lot van Hansje Brinker, de jongen die het land zou hebben gered door zijn vinger in een lekkende dijk te stoppen. In 1950 kreeg deze mythische held zijn welverdiende monument. Sindsdien is zijn beroemde daad in drie dimensies te bewonderen op de Woerdersluis in Spaarndam. Niemand minder dan Prinses Margriet onthulde dit beeld. Het is natuurlijk allemaal fictie. Dit schijnbaar o zo Hollandse verhaal kennen we alleen maar omdat het in 1865 opdook in een Amerikaans kinderboek van de schrijfster Mary Mapes Dodge.

>