3 min

Hans Brinker is de hoofdpersoon in het boek ‘Hans Brinker or the silver skates’ van Mary Dodge, dat een ware bestseller was. De verhalen in Hans Brinker spelen zich af in Nederland, vooral in en om Haarlem. Op de achtergrond speelt een heroïsche voorstelling van het Nederlandse verleden een belangrijke rol. De avonturen die Hans beleeft worden toegelicht met behulp van andere verhalen, die de lezer de geschiedenis van Nederland vertellen. Dodge schreef dit boek namelijk voor Amerikaanse kinderen die maar weinig wisten van Nederland.

Het monument van Hans Brinker op de Woerdersluis in Spaarndam.

Persoonsverwisseling van de held uit het kinderboek

De heldendaad van het jongetje met zijn vinger in de dijk treffen we aan in een toelichtend verhaal. In het boek van Dodge was dat jongetje dus niet Hans Brinker. Dit jongetje in het verhaal woonde in de buurt van Haarlem. Op een dag werd hij op pad gestuurd om een vriend van de familie pannenkoeken te brengen. Op de terugweg barste een hevige regenbui los en die zorgde ervoor dat het water buiten de dijk snel deed wassen. Toen zag hij een gat in de dijk waar het water doorheen sijpelde. Doordat zijn vader sluiswachter was, wist hij dat een klein gat in de dijk snel groter kon worden en daarom hield hij het water tegen door er zijn vinger in te stoppen. Verkleumd door de kou en nat van de regen stond hij urenlang te wachten tot er iemand kwam om hem te helpen. In het boek van Dodge is de jongen met zijn vinger in de dijk een naamloze held uit het Nederlandse verleden. Pas later is ook dit avontuur toegeschreven aan de titelheld van het kinderboek. Het gaat dus eigenlijk om twee mythes. In de tekst onder het Spaarndamse beeld tref je om deze reden dan ook niet de naam Hans Brinker aan.

Hansje Brinker met zijn vinger in de dijk, in Madurodam.

Mary Mapes Dodge

De bewondering van Mary Mapes Dodge (1831-1905) voor de geschiedenis van Nederland ontstond na het lezen van het boek ‘The rise of the Dutch Republic’ van de Amerikaanse diplomaat en historicus John L. Motley uit 1856. Motley’s werk dwong bewondering af bij zijn tijdgenoten, maar hij nam regelmatig een loopje met de werkelijkheid. Dat laatste deed ook Dodge in haar kinderboek. Voor een kinderboek was dit echter niets geks. Dodge zegt in haar boek weliswaar dat alle verhalen op waarheid berusten, maar dat lijkt eerder bedoeld om het voor de kinderen extra spannend te maken.

Omslag van ‘Hans Brinker or The Silver Skates’, van Mary Mapes Dodge.

Nederlandse nuchterheid en Amerikaans enthousiasme

Het aan Hans Brinker toegeschreven avontuur is vooral in Amerika al snel het zinnebeeld geworden van de Nederlandse strijd tegen het water. In Nederland verscheen pas in 1880 een eerste, bewerkte vertaling en een volledige vertaling in 1983. Inmiddels was in Nederland het verhaal over het dappere jongetje doorgedrongen tot het publieke bewustzijn, maar het had nooit een dergelijke impact zoals in Amerika. Voor Nederlanders, die zelf achter de dijken woonden, was het al met al veel te mal en een echt kinderverhaal. Hans Brinker als symbool voor de Nederlandse strijd tegen het water heeft dan ook vooral toeristische waarde.

Auteur: Veronique Rap.

Publicatiedatum: 16/06/2011