Ooit telde Noord-Holland zo’n tachtig kastelen, die vrijwel allemaal verdwenen zijn. Een handvol staat nog overeind en is doordrenkt van legenden over dappere ridders, rijke edelmannen en schone jonkvrouwen. Maar ook over de gruwelen die er de afgelopen eeuwen hebben plaatsgevonden en de merkwaardige verschijningen die er nog altijd rondwaren. Maak kennis met de vier spookachtigste kastelen van onze provincie.
>Veel kerkelijke gemeenten hebben in de afgelopen jaren hun historische kerkzegel van zolder gehaald om te gebruiken op brochures, websites en briefpapier. Dat verbindt kerken met hun geschiedenis. Wat Schagen betreft gaat die historie terug tot 1572. Het kerkzegel van de Protestantse Gemeente Schagen vertelt een bijzonder verhaal over de verbinding van kerk en staat in het Noord-Hollandse plaatsje.
>Noord-Holland kent veel plaatsen met bijzondere namen. Van sommige is de oorsprong snel vast te stellen, bij andere is het nodig om wat dieper te graven in het verleden. In deze serie verhalen onderzoeken we elke maand een andere regio van onze provincie, om achter de herkomst van de lokale plaatsnamen én bijnamen van de inwoners te komen. Deze maand: de Kop van Noord-Holland.
>Stolpboerderijen worden beschouwd als de piramides van het Noord-Hollandse landschap. Toch blijft het aantal stolpen teruglopen. Het Stolpenteam inventariseert en waardeert alle stolpen van Noord-Holland, om behoud in de toekomst te stimuleren. Oneindig Noord-Holland ging mee op stolpenjacht in Schagen.
>Jarenlang keken de bezoekers van de McDonald’s en de bioscoop in Schagen uit op een grote grijze steenklomp, die als een ufo op industrieterrein De Witte Paal leek te zijn neergedaald. De transformatorbunker is een van de 92 bunkers, die ooit in het kleine provincieplaatsje Schagen stonden. Sinds 2016 is in de bunker een kantoor gevestigd waardoor het grauwste gebouw van Schagen een van de opvallendste gebouwen van Schagen is geworden.
>Paasvee in Schagen. Sinds 1893 een jaarlijks officieel evenement waar mensen uit de wijde omtrek op af komen. Centraal staat de veekeuring van dikbillen: enorme runderen met veel en mals vlees. De slager met de beste dikbil verdient eeuwige roem, wat daarna op de Markt uitgebreid gevierd wordt. Waar komt dit vandaan en wat heeft het (nog) met Pasen te maken?
>Wij hebben het geluk te wonen in een ruime landelijke omgeving aan de Nes (het buurtschap Oostelijk van Schagen). Aan dit betrekkelijk korte stukje Nes tussen Provinciale weg en Snevert staan maar liefst 8 stolpen. Dat maakt onze woonomgeving tot een plaatje. Om anderen daarop attent te maken leek het me aardig een heel korte beschrijving met wat afbeeldingen op te sturen.
>In Schagen vindt veel woningbouw plaats. Zo is ten noorden van de oude Nesdijk een nieuwe wijk gebouwd die de praktische naam Nes-Noord heeft gekregen. Eerder is daar bij archeologisch vooronderzoek een aantal plekken gevonden waar sporen in de bodem te verwachten waren. Op een van die plekken werd een proefsleuvenonderzoek gedaan. Dit leverde zo veel archeologische structuren en vondstmateriaal op dat het noodzakelijk bleek het terrein in zijn geheel op te graven. Voorafgaand aan het bouwrijp maken van het gebied heeft in september 2011 de opgraving plaatsgevonden.
>De Westfriese Omringdijk krijgt veel belangstelling omdat hij zo lang is en getuigt van enorme doorzettingskracht van onze voorouders uit de dertiende eeuw. Maar het is niet de oudste dijk. Dijkenbouw in West-Friesland werd pas nodig toen het niveau van het zeewater steeg en het land begon te dalen; dan komt er een moment waarop het mis gaat. De zeespiegel steeg door een klimaatschommeling, zoals wij die nu ook meemaken, en het land daalde omdat dat bestond uit veen – plantenresten die aan de oppervlakte vergaan en uitdrogen. Welke dijken zijn wel het oudst?
>In de polder Burghorn ten westen van Schagen werd in 2011 een proefsleuvenonderzoek uitgevoerd. Het onderzoek was bedoeld om vast te stellen wat er nog aanwezig is aan sporen en materialen van een woonplaats uit de middeleeuwen.
>Het is een interessante vraag: hoe zou Cornelis Bok (1777 – 1836)  onze grote belangstelling voor zijn leven en werk ervaren? Zijn bewonderaars van nu schrijven artikelen en boeken over deze opmerkelijke West-Friese kunstschilder en romanschrijver, speuren naar nog onontdekte aquarellen, en maken een wandel- en fietsroute langs de plekken waar Bok zijn topografische prenten schilderde.
>Archeologen van Hollandia Archeologen hebben in 2011 onderzoek gedaan naar de aanwezigheid van middeleeuwse sporen op de markt in Schagen, vlak ten noorden van de kerk. Er was grote kans op waardevolle archeologische resten. Zo konden fundamenten worden verwacht van een ruim tweehonderd jaar geleden al verdwenen vishal, evenals de dertiende-eeuwse voormalige kerkhofmuur. Omdat er op veel plekken in en om Schagen in de Romeinse tijd nederzettingen zijn geweest, viel ook niet uit te sluiten dat daar sporen van zouden kunnen worden aangetroffen. Wat de archeologen echter aantroffen, waren de sporten van een ongekend grote waterramp.
>Nesdijken, zoals die in de twaalfde eeuw om kagen (stukken buitendijks land) werden gelegd, worden allang niet meer gemaakt. De ‘Nieuwe Nes’ in Schagen heeft dan ook niets met een dijk te maken, behalve dat hij dingen met elkaar verbindt. Het is het nieuwe onderkomen van een aantal samenwerkende organisaties op het gebied van natuur en cultuurgeschiedenis in de regio.
>