In Medemblik lijkt de tijd stil te hebben gestaan. Tijdens de Gouden Eeuw was deze havenstad van onmisbaar belang voor de handel. Tegenwoordig kun je je hier nog steeds vergapen aan prachtige pakhuizen, schilderachtige straatjes en prominente poorten. Wandel in gedachten met ons mee door de kleinste en oudste stad van West-Friesland. Welkom aan de West-Friese kust: de Goudkust.
>De provincie Noord-Holland telt circa 500 provinciale monumenten. Afra Koomen-Arends (80) en haar vriend Huib Verleg (86) bewonen zo’n monument, in het oude centrum van Medemblik.
>Aan de Nieuwstraat 26 in Medemblik staat een bijzonder zeventiende-eeuws huis, dat ook wel bekend staat als het ‘Koggehuis’. De vroegere bewoner? Een welgestelde dijkgraaf.
>Het Weeshuis van Medemblik was van oudsher ondergebracht in het voormalige Sint-Catharijneklooster. Na de Reformatie werden de kerkelijke eigendommen namelijk overgenomen door de Staat.
>Op de hoek van de Kaasmarkt en de Oosterhaven bevindt zich hotel en restaurant Het Wapen van Medemblik. De naam is een verwijzing naar het eeuwenoude stadswapen van de West-Friese plaats.
>Maar liefst vijf stadsbrouwerijen telde Medemblik in de Gouden Eeuw. Dat is niet veel als je je bedenkt dat het gouden gerstenat vaak mee ging als proviand aan boord van grote handelsschepen.
>Het Stadhuis van Medemblik is klassiek en modern tegelijk. Gebouwd in 1940 heeft het de uitstraling van een zeventiende-eeuws grachtenpand. Het huidige stadhuis staat precies op de plek van het oude Raadhuis, dat stamde uit 1548.
>De welvaart van de Gouden Eeuw zorgde voor allerhande molens in het oude Medemblikse stadsgezicht. Er stonden onder andere fraaie watermolens en houtzaagmolens. Al sinds 1555 vond je de Wester- en Zuidermeelmolen in Medemblik, die de groeiende bevolking voorzagen in het dagelijks brood.
>De Landswerf ligt aan de haven van Medemblik en stamt uit 1798 en heeft in de afgelopen eeuwen vele verschillende functies gehad. Het is een langgerekt drielaags pand, gebouwd in sober neoclassisistische stijl naar een plan van Pieter Glavimans.
>Met een verleden als dwangburcht, kerk en ruïne vormt het kasteel een romantisch plaatje. Kasteel Radboud te Medemblik is de enige overgeleverde burcht van Floris V in Noord-Holland.
>De drie panden aan het Vooreiland nummer 10, 11 en 12 vormen samen ‘Het Scheve Huis’ van Medemblik. De gevels zijn doelbewust iets naar voren hellend gebouwd.
>De welvaart van Medemblik is door de eeuwen heen altijd gekoppeld geweest aan het water, handel en de zeevaart. De Oosterhaven werd niet alleen de economische spil van Medemblik, maar ook een onmisbaar stadsgezicht.
>In de Medemblikse Bonifaciuskerk komen heel wat eeuwen geschiedenis samen: een toren uit 1404, schilderingen uit 1602 en gebrandschilderde ramen uit 1671. Een van de meest waardevolle onderdelen van het godshuis is het orgel, dat werd voltooid in de Gouden Eeuw.
>Negentiende-eeuwse woonhuizen en oude stolpboerderijen die de lange Dorpsstraat markeren met hun piramidevormige daken: dat is het traditionele West-Friese dorp Twisk. Het is één van de plekken waar je nog veel stolpboerderijen kunt vinden.
>Zijn vader, graaf Willem, was niet ver van Medemblik vermoord. Om de koppige West-Friezen te temmen besloot graaf Floris V een dwangburcht te bouwen. Bij Medemblik aan de Zuiderzee.
>Aan het einde van de jaren dertig zullen over de hele wereld nogal wat museumdirecteuren in de rats hebben gezeten. In 1937 werden zij namelijk ruw bewust gemaakt van de mogelijke gevolgen van de moderne oorlogvoering.
>Medemblik mag dan een kleine havenstad zijn, het is wel de oudste stad van West-Friesland en het staat bol van de historische bezienswaardigheden. Van munten in een gekapte boom en kleurrijke gevelstenen tot zeventiende-eeuwse patriciërshuizen en een bijzondere grafsteen met Engelse tekst bij de Bonifaciuskerk. Door de smalle straten merk je dat je geleidelijk omhoog loopt over de oude zandrug, waarop ‘Medemelacha’, Medemblik in de vroege Middeleeuwen, werd gebouwd. De inwoners richtten zich op handel en scheepvaart, wat van de stad een echte handelsplaats maakte. In 1289 verkreeg de havenstad stadsrechten van graaf Floris V, die meteen de dwangburcht kasteel Radboud liet bouwen. Deze en andere elementen vind je terug in de onderstaande tekening. Herken jij ze allemaal?
>Door de dalende bodem van West-Friesland werd het noodzakelijk om het overtollige water uit te malen. Tot die tijd kon men volstaan met spuisluizen die bij laagwater werden opengezet. In 1547 was op deze plek één molenkolk bekend met twee poldermolens. De molenkolk loosde het water via een sluis in de dijk op de Zuiderzee. In 1552 werden er twee molens bijgeplaatst en in 1586 nog één. De uitbreidingen gingen door tot in 1638 het aantal van vijftien molens was bereikt. Omstreeks 1870 werd begonnen met de bouw van een gemaal. Het betrof een hulpstoomgemaal waarvan de capaciteit al snel te klein bleek om de lager gelegen delen van de polder droog te houden bij hoogwater. Desondanks werd pas na 1905 een uitbreiding gerealiseerd. De molens bleven dan ook werkzaam tot 1908 toen het vernieuwde stoomgemaal het werk definitief overnam en de molens werden gesloopt.
n
Toen in 2007 het plan ontstond om een groot terrein met vakantiehuisjes aan te leggen was archeologisch onderzoek noodzakelijk om vast te stellen of er belangrijke vindplaatsen waren waarmee rekening moest worden gehouden. Er werden enkele gemetselde funderingen blootgelegd. Tijdens graafwerkzaamheden voor het groengebied werd de complete vijzelkuip van molen nr. 11 blootgelegd. Deze is nog steeds te zien midden in het water van het recreatiegebied.
>De arbeiderswoning stamt vermoedelijk uit de tweede helft van de negentiende eeuw. De aangebouwde koestal werd in de eerste helft van de twintigste eeuw gebouwd. Het interieur van de arbeiderswoning verkeert nog in oorspronkelijke staat. Ook de koestal is inwendig nog vrijwel gaaf.
Adres: Gouwe 53 (Hoogwoud)
>