Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

De 10 best gelezen verhalen van 2021

In het afgelopen jaar zijn op Oneindig Noord-Holland veel historische onderwerpen aan bod gekomen. Het ene verhaal was onvermijdelijk populairder dan het andere. Wij zetten de 10 best gelezen verhalen uit 2021 voor je op een rij.

1. Goudkustwandeling door Medemblik

In Medemblik lijkt de tijd stil te hebben gestaan. Tijdens de Gouden Eeuw was deze havenstad van onmisbaar belang voor de handel. Tegenwoordig kun je je hier nog steeds vergapen aan prachtige pakhuizen, schilderachtige straatjes en prominente poorten. Wandel in gedachten met ons mee door de kleinste en oudste stad van West-Friesland. Welkom aan de West-Friese kust: de Goudkust.

Lees het verhaal hier.

De Oosterhaven te Medemblik. Foto: Jan dijkstra, via Wikimedia (CC BY-SA 3.0).

2. Van pokken tot polio: het Rijksvaccinatieprogramma

Tegenwoordig kunnen we ons weinig voorstellen dat droeviger is dan ouders die hun kinderen overleven. Maar nog geen honderd jaar geleden hoorde kindersterfte onlosmakelijk bij het leven. Infectieziekten als polio, difterie en mazelen sloegen blijvende gaten in jonge gezinnen. Dankzij het in 1957 gestarte Rijksvaccinatieprogramma zijn dit soort epidemieën zeldzaam geworden.

Lees het verhaal hier.

Inenting tegen polio op Tholen, 1963. Fotocollectie Anefo, Nationaal Archief.

3. De ondergang van het dorp Rijk

Het dorp Rijk, op het kruispunt van de Aalsmeerderweg en de Vijfhuizerweg, moest wijken voor Schiphol. Eind april 1959 begonnen bulldozers de huizen van de kaart te vegen. Het dorpskerkje maakte plaats voor een nieuwe startbaan. In een interview met het Haarlems Dagblad van 24 april 1959 zei de zeer betrokken jonge dominee van het dorp: “’t Is gebeurd met onze buurtschap en in de kern staan nu nog negentig huizen. Op 15 september zullen zij alle zijn ontruimd, moeten ze zijn ontruimd.”

Lees het verhaal hier.

Aalsmeerderweg met spelende kinderen in Rijk, ca. 1930-1950. Beeldcollectie van het Historisch Archief Haarlemmermeer te Hoofddorp, Noord-Hollands Archief.

4. Mijn plek: Sloten – het oudste dorp van Amsterdam

Welke plaats vind jij het meest kenmerkend voor Noord-Holland? Fred van de Water neemt ons mee naar Sloten, inmiddels opgeslokt door Amsterdam. Vanuit gemeente Sloten stoomden in 1839 de eerste treinen in ons land. Tuinders uit Sloten bezorgden Amsterdammers hun verse groenten. Door Sloten liepen pelgrims over de ‘heilige weg’, vanwege het Mirakel. De keizer kwam in 1489 in dit dorp. Op naar dit onbekende Sloten!

Lees het verhaal hier.

Het Dorpsplein met de dorpspomp. Op de achtergrond het protestantse kerkje van Sloten. Foto: Jan Maarten Pekelharing.

5. Noord-Hollandse dialecten luisteren

Dialecten en streektalen zijn populair, zeker in de literatuur. Zo zijn er van Nijntje in de afgelopen jaren in diverse streektalen al meer dan 100.000 boeken verkocht. Van ‘Nijntje hep een feisie (op se Mokums)’ tot ‘opa en oma pluus’ (in ‘t Westfries). Uit onderzoek blijkt dat meeste mensen in wiens regio een streektaal wordt gesproken, het belangrijk vinden dat deze behouden blijft. Maar hoe klinken eigenlijk de diverse dialecten van Noord-Holland? Tom Wester van de werkgroep DINH (Dialecten In Noord Holland) presenteert hierbij een selectie van bijzondere korte verhalen.

Lees het verhaal hier.

Illustratie door Iris Compiet. Beeld via André Kes.

6. Doggerland: Atlantis van de Noordzee

Het Noord-Hollandse landschap is een betrekkelijk jong gebied, opgebouwd uit zand, klei en veen. Wind en water legden de basis voor de vorm, de mens deed de rest. Eeuwenlang oefende de Noordzee grote invloed uit op het kustgebied van de provincie. Maar dat is niet altijd zo geweest. Honderdduizenden jaren geleden was het gebied tussen Nederland en Groot-Brittannië geen water maar land: Doggerland. Een rijk landschap, waar mammoeten en mensen naast elkaar leefden.

Lees het verhaal hier.

Wolharige mammoeten. Muurschildering van Charles R. Knight in het American Museum of Natural History, 1916.

7. Bijzondere (bij)namen: Kop van Noord-Holland

Noord-Holland kent veel plaatsen met bijzondere namen. Van sommige is de oorsprong snel vast te stellen, bij andere is het nodig om wat dieper te graven in het verleden. In deze serie verhalen onderzoeken we elke maand een andere regio van onze provincie, om achter de herkomst van de lokale plaatsnamen én bijnamen van de inwoners te komen. Deze maand: de Kop van Noord-Holland.

Lees het verhaal hier.

Detail van kaart van Noord-Holland, vanaf de Noordzee gezien, 1565-1575. Centraal ligt het eiland ‘Wieringe’. Collectie Provinciale Atlas Noord-Holland, Noord-Hollands Archief.

8. 6000 gasvlammetjes verlichtten het Paleis voor Volksvlijt

Het is ‘een enorme suikertaart van ijzer en glas’, maar ook een ‘ondeugdelijk tochtgat.’ En toch is het in 1864 geopende Paleis voor Volksvlijt 65 jaar lang een zeer geliefde plek van vermaak aan het Amsterdamse Frederiksplein. Tot een alles verzengende brand daar een eind aan maakt.

Lees het verhaal hier.

Cornelis de Bruin, Frederiksplein met Paleis voor Volksvlijt, ca. 1900-1929. Collectie Amsterdam Museum.

9. Amsterdamse witwerkers: de Ikea van de 18e eeuw

In menig Hollands interieur was in de zeventiende en achttiende eeuw een keur aan beschilderd meubilair in gebruik. Van kasten met gedetailleerde Bijbelse voorstellingen tot theeblaadjes met fleurige bloemmotieven, vervaardigd door Amsterdamse witwerkers. De meubels werden gemaakt van betaalbaar naaldhout en waren daarom zeer populair bij een groot deel van de bevolking.

Lees het verhaal hier.

De Amsterdamse Gravenstraat met links het Wijnroeierscomptoir en de kooromgang van de Nieuwe Kerk. Rechts is achter de lantaarnpaal op nummer 22 het Witwerkerspand zichtbaar, met beschilderde tafels in de etalage. Detail uit tekening van Herman Schouten, 1788. Collectie Stadsarchief Amsterdam.

10. Mijn plek: ‘Op De Woude stap je in een andere wereld’

Welke plaats vind jij het meest kenmerkend voor Noord-Holland? ‘Van de pont over de Markervaart stap je in De Woude bijna in een andere wereld,’ vertelt Erik Luik. Het dorpje De Woude is de plek waar hij ons graag mee heen neemt. Een dromerig eilandje aan de rand van het Alkmaardermeer. Met weidse vergezichten en een bijzonder natuurgebied. Alsof de tijd hier stil heeft gestaan.

Lees het verhaal hier.

Aan de overzijde van de Markervaart wacht het dorpje De Woude. Foto: Jan Maarten Pekelharing.

Samenstelling: Judith van Amelsvoort

Publicatiedatum: 31/12/2021

Aanvullingen

Vul deze informatie aan of geef een reactie.

Plaats een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Vereiste velden zijn gemarkeerd met *. Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.