2 min

Beleidsvoering

Tijdens de Tweede Wereldoorlog is gebleken dat kastelen, buitenplaatsen en landgoederen grote kans lopen te worden geconfisqueerd, vernield, geplunderd of zelfs verwoest; meer dan 400 Nederlandse kastelen en landgoederen werden in die oorlog gevorderd.

Uit het onderzoek van sKBL blijkt dat van de publiekstoegankelijke instellingen die tussen 1940-1945 aanzienlijke gevolgen heeft ondervonden van de oorlogsomstandigheden, heeft ruim twee derde de geleerde lessen niet geïmplementeerd in hun beleid, zelfs niet na concrete waarschuwingen vanuit de overheid over de actuele oorlogsdreiging. 90% houdt zelfs in calamiteitenplannen geen rekening met de gevolgen van een mogelijke oorlog in ons land.

Een zwaar beschadigd, half verwoest kasteel Dussen in Brabant; beschoten in najaar 1944. Foto: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, 1945.

Publieksprogrammering

Daarentegen komt uit het onderzoek naar voren dat er veel aandacht is voor het oorlogsverleden in de publieksprogrammeringen bij deze instellingen. Ruim 70% informeert het publiek over het eigen oorlogsverleden en het thema vrijheid in brede zin. Dat gebeurt in de vorm van thematische rondleidingen, lezingen, kleine tentoonstellingen zoals de expositie ‘Bommen op het kasteel’ op Kasteel Doornenburg of een jaarlijkse vrijheidsmaaltijd op de Fraeylemaborg. Museum (Borg) Nienoord trekt het thema dit najaar naar het heden met exposities over Afghaanse oorlogstapijten en werken van de cartoonist Hans Ohlschwanger.

KBL die ernstig hebben geleden tijdens WOII besteden permanent aandacht aan het eigen oorlogsverleden, zoals Kasteel Keukenhof, Kasteel Radboud en Villa Rams Woerthe. Villa Hartenstein, vanouds een historische buitenplaats en het voormalig hoofdkwartier van de Britse generaal-majoor Roy E. Urquhart, huisvest het Airbornemuseum.

De programmering wordt niet voor niets gemaakt, aangezien de museale instellingen gemiddeld 6 miljoen bezoekers hebben ontvangen in 2024. De boodschap wordt dus met een groot publiek gedeeld.

ijdens de bezetting werd de inventaris van Paleis Noordeinde geroofd en per vrachtwagen afgevoerd, 1940. Collectie Nederlands Instituut voor Militaire Historie, fotoafdrukken Koninklijke Landmacht.

Taskforce Veilig Erfgoed

Vanwege de actuele dreiging is in november 2024 door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap samen met de erfgoedsector de Taskforce Veilig Erfgoed opgericht. Dat is zeventig jaar na het Unesco Haags Verdrag (1954) en de invoering van de blauwwitte schildjes ter bescherming van cultureel erfgoed tegen militaire inkwartiering en als vijandelijk doelwit bij een gewapend conflict. De taskforce heeft als doel om de weerbaarheid van de erfgoedsector te vergroten.

Bron: De Erfgoedstem

Publicatiedatum: 13/04/2025