3 min

Toen er weer eentje tegen de Schipholdijk was geklapt, viel het besluit in het Amsterdamse Bos (toen nog Boschplan geheten) voor de zekerheid twee noodlandingsbanen vrij te houden. Een van die banen dient sinds de zomer van 2011 voor festivals en grote evenementen. Dit was ooit het land waar boer Bosse zijn schapen en koeien liet weiden.

Tentenkamp op landingsbaan. Al enkele weken na de opening door de wethouders van Amstelveen en Amsterdam verrezen in juli 2011 de eerste tenten voor een groot evenement op het ‘land van boer Bosse’. Deze vroegere noodlandingsbaan kan wel 20.000 feestgangers aan.

Polderland

Het feestterrein ligt in het zuidelijk deel van het Bos, nabij Bovenkerk. Iets ten noorden van de rijksweg (nu snelweg A9) kwam de andere noodlandingsbaan, in de hoek waar je nu de geitenboerderij vindt. Aanvankelijk lag hier open polderland. De aanleg van het Bos heeft vrijwel alle herinneringen aan die agrarische periode ondergeschoffeld. Hoewel, boerderij Meerzicht (bekend van de pannenkoeken) dateert nog uit de oude tijd.

Wit schitterlicht

Ten behoeve van de luchthaven Schiphol kwam er aan de Bleekerskade in 1931 een lichtbaken. De Bleekerskade ligt aan de oostrand van het Bos, pal tegen de bebouwing van Amstelveen aan. De naam van die kade herinnert aan de bleekvelden die je hier kon aantreffen. Om het vliegen bij nacht mogelijk te maken was besloten hier zo’n verkenningslicht te plaatsen. Een landelijk dagblad vertelde in 1931 dat voortaan een ‘wit schitterlicht op een ijzeren toren aan de Bleekerskade’ elke 3 seconden gedurende eentiende seconde zou stralen. Je zou dit licht op 45 km afstand moeten kunnen zien. Wie aan kwam vliegen kon zich op dit lichtbaken oriënteren. Na zonsondergang draaide het licht van dit baken rond, net als een vuurtoren aan de kust. Ook bij Muiderberg, Harderwijk en elders op de postroute Schiphol-Hannover werden dergelijke routelichten ontstoken. En zo kon je zelfs via Hannover en Malmö koers zetten naar Stockholm.

Lichtbaken bij Schiphol. Het lichtbaken voor de luchtvaart (links op de foto) stond aan de Bleekerskade bij Amstelveen. De foto dateert vermoedelijk uit 1938. De huisjes rechts zijn gesloopt voor de aanleg van het Amsterdamse Bos. Beeld: collectie Stadsarchief Amsterdam.

Noodlanding

Ondanks zo’n lichtbaken bleef vliegen in die jaren een tamelijk ongewis gebeuren. Zeker als er mistbanken opdoken. In 1934 bijvoorbeeld besloot de piloot van een militair vliegtuig tot een noodlanding. Net was hij opgestegen van Schiphol met bestemming Soesterberg of zware mist dwong hem zijn vlucht af te breken op een weilandje bij Ouderkerk. Het halve dorp kwam kijken, maar er was niet veel bijzonders te beleven. De noodlanding was vlotjes verlopen.

Sportvlieger met handkompasje

Niet alleen weersomstandigheden maakten vliegen een spannende zaak. Vraag maar aan de sportvlieger die eind januari 1936 opsteeg van vliegveld Waalhaven bij Rotterdam. Hij was op weg naar Schiphol. De duisternis viel. Er kwam dichte mist opzetten. Uitgerekend toen gaf het vliegtuigkompas de geest. Maar de attente sportvlieger had nog een zakkompasje bij zich. Dat kompasje moest hij echter wel buiten boord houden om de koers te bepalen. Intussen speurde hij naarstig naar punten die hem bekend voorkwamen, zoals een kerktoren, kanaal of een meertje. Of zoals met deze sportvlieger het geval was: de nieuwe Schipholweg ter hoogte van Amstelveen. Zich op die weg oriënterend liet hij zijn kist steeds lager zakken. “Hoewel het machientje dicht over de boomen streek”, schreef een krant, “liep alles tenslotte prachtig af.”

Noodlanding bij Koenenkade. In augustus 1931 maakte een militair vliegtuig een noodlanding bij de Koenenkade. De weilanden hier maken nu deel uit van het Amsterdamse Bos. Beeld: collectie Beeldbank Stadsarchief Amsterdam, foto van de Vereenigde Fotobureaux N.V.

Doorstart van noodlandingsbaan

Het lichtbaken aan de Bleekerskade heeft nog tot halverwege vorige eeuw ’s avonds gedraaid. Het bouwwerk is nadien gesloopt, je ziet er niets meer van. Wat je wel nog altijd terug kunt vinden in het Bos zijn de noodlandingsbanen. Al is hun doel achterhaald, want de zware naoorlogse vliegtuigen zouden diep wegzakken in de slappe bodem. Maar het vroegere landje van boer Bosse maakt nu een doorstart als festivalterrein.

Publicatiedatum: 26/07/2011