Kerstbomen met lichtjes, samen zingen, aan de kerstdis of naar de mis. De manier waarop we Kerst vieren, kennen velen van ons nog uit onze jeugd. Toch veranderen tradities ook en hebben oude Kerstgebruiken plaats moeten maken voor nieuwe. Kent u bijvoorbeeld het branden van het Kerstblok nog, of de Amsterdamse nachtwachtliedjes?
>In het fraai uitgegeven boek ‘De Waterwolf in Waterland’ wordt een vrij gedetailleerd beeld gegeven van de watersnood die in januari en februari 1916 heel Waterland, de oostkant van de Zaanstreek en bijna de hele Anna Paulownapolder onder water zet. Waterschapshistoricus Diederik Aten beschrijft het hele proces van dijkdoorbraak tot dijkherstel, terwijl Frouke Wieringa de herinneringsboekjes die aan de watersnood van 1916 zijn gewijd onder de loep neemt.
>Je zou het tegenwoordig niet zeggen, maar oorspronkelijk is Broek in Waterland een echt schippersdorp. In het dorp woonden vele zeevaarders, reders en kooplieden die met name handel dreven op het Oostzeegebied. Daarnaast waren Broekers ook actief in de haringvisserij en walvisvaart. In de 18e eeuw woonden in Broek veel rijke kooplieden die konden rentenieren. Zij verfraaiden hun huizen met prachtige interieurs en siertuinen. De schoonheid van het dorp werd tot ver buiten onze landsgrenzen geroemd.
>Als strijdtoneel van de Tachtigjarige Oorlog bleef Waterland berooid achter nadat de Spaanse troepen waren verdreven. Maar de introductie van betere molentechnieken hielp Waterland al snel uit de crisis. Doordat er beter kon worden ontwaterd werd het land een stuk droger. Waterlandse boeren begonnen op grote schaal met veeteelt. Ook kwam er nieuwe landbouwgrond beschikbaar doordat meren werden drooggelegd. Deze droogmakerijen vallen op in het landschap doordat zij een stuk lager liggen dan het omringende oude veenland.
>Het gezicht over het water van de havenkom van Broek in Waterland, officieel ‘t Havenrak geheten, heeft bezoekers door de eeuwen heen geboeid. Broek stond lange tijd bekend als een dorp van rijke (veelal Amsterdamse) renteniers en personen die hun geld op de Amsterdamse beurs hadden verdiend. Tot de komst van de vanuit Amsterdam-Noord vertrekkende Noord-Hollandsche Stoomtram in 1888 kwam vrijwel iedereen, stedeling en buitenlander, per schip in de haven van Broek aan.
>Op 15 oktober 1811 bezocht eerst keizer Napoleon Broek in Waterland en een aantal uren later, op aanraden van haar echtgenoot, ook Marie Louise. Burgemeester Harmen Janz. Bakker (1754-1821) ontving beiden en deed verslag. Napoleon en Marie Louise maakten in de maand oktober van 1811 een rondreis door Nederland. Ze verbleven twee weken in Noord-Holland en Napoleon reisde helemaal tot aan Texel. Nederland maakte sinds 1810 deel uit van het Franse keizerrijk. De reis was vooral een inspectie- en kennismakingsreis, maar Napoleon gunde zichzelf ook een enkel toeristisch uitstapje, zoals in Broek in Waterland.
>Bij het digitaliseren van de vele foto’s die Vereniging Oud Broek in Waterland rijk is, stuitten Atsie Drijver en Aagje Bruijn tot hun verbazing op herinneringen aan een groot feest in de zomer van 1944. “De hongerwinter was in aantocht, maar Fanfarecorps Broek in Waterland vierde volop zijn zestigjarig bestaan” zegt Atsie.
>De persoon van Hans Brinker is ontsproten aan de fantasie van de Amerikaanse kinderboekenschrijfster Mary Mapes Dodge. Zoals in het verhaal van het Noordhollands Archief op deze website wordt uitgelegd, is Hans Brinker niet de jongen die zijn vinger in de dijk steekt. Dat is immers een anonieme jongen die in Haarlem woont. Maar waar komt Hans Brinker zèlf vandaan?
>Een polder vlak onder Broek in Waterland, op de grens met Amsterdam-Noord, werd begin jaren tachtig nationaal nieuws. De voormalige veenpolder bleek ’s lands grootste gifbelt te zijn. Na jarenlange voorbereiding begon de gemeente Amsterdam in 2003 met de bodemsanering. In 2011 waren de werkzaamheden afgerond en werd het gebied ‘geopend’. Toen was de smerigste plek in Nederland getransformeerd tot het nieuwe ecologische hart van Waterland.
>Zeeroof, gevangenschap en slavernij. Dat lot overkwam menige zeeman die in de zeventiende of achttiende eeuw naar de Middellandse Zee voer. Vanuit Marokkaanse en Algerijnse havens opereerden namelijk de vele Barbarijse zeerovers die het op koopvaardijschepen gemunt hadden. De gekaapte koopvaarders brachten veel geld op en hetzelfde gold voor hun bemanningsleden, die als slaven verkocht werden op de markten van Algiers, Tanger of Saleh.
>Te midden van de in ‘Broekergrijs’ geschilderde houten huizen in Broek in Waterland is het witte pagode-achtige theehuisje aan het Havenrak een opvallende verschijning. Het kent verschillende benamingen, waaronder ‘Chinese Tent’ en ‘Napoleonhuisje’. Met name deze laatste bijnaam spreekt tot de verbeelding. Bijna 200 jaar geleden dronk keizer Napoleon hier een kopje thee met de burgemeester. Althans, zo doet het verhaal nog steeds de ronde.
>