Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

Vrouwen in Verzet: Violette Cornelius en Gustave (Guusje) Rübsaam

Het verhaal van Violette Cornelius (Batavia, 1919) en Gustave (Guusje) Rübsaam (Amsterdam, 1917) begint vlak voor de oorlog in Amsterdam. Violette is fotograaf en Guusje studeert geneeskunde. Beiden zijn onderdeel van een bevriende kunstenaarsgroep, waar onder andere ook Gerrit van der Veen en Walter Brandligt deel van uit maken. Als de oorlog in 1940 uitbreekt, besluit een groot deel van deze vriendengroep zich te storten op het vervalsen van persoonsbewijzen: De Persoonsbewijzencentrale (PBC) is geboren.

>

Vrouwen in Verzet: Trien de Haan-Zwagerman

Trijntje Zwagerman (Trien) wordt geboren in 1891 in Hauwert, West-Friesland. Ze groeit op als jongste van zes kinderen in een arm boerenarbeidersgezin. Net als haar broer en zussen kan Trien wegens geldgebrek alleen de basisschool afmaken, maar ze is leergierig en krijgt nog een aantal jaar bijles van de plaatselijke dominee. Trien is monter en vrolijk, en raakt bevangen door het socialisme, mede vanwege haar socialistische verloofde Bart. Eenmaal getrouwd worden Trien en Bart lid van de Revolutionair Socialistische Partij (RSP), een door Henk Sneevliet opgerichte afsplitsing van de Communistische Partij Nederland (CPN). Door de internationale strijd tussen deze groepen kunnen de socialisten en de communisten elkaar niet luchten of zien.

>

Vrouwen in Verzet: Hanna Jacoba (Annie) Averink

Hanna Jacoba (Annie) Averink wordt in 1913 geboren in Enschede. Annie’s ouders scheiden als Annie nog jong is en Annie blijft bij haar moeder, die snel hertrouwt. Annie groeit op in een samengesteld gezin, waar ze zich niet altijd thuisvoelt. Als het gezin in 1926 naar Amsterdam verhuist gaat de jonge Annie – ze is dan pas dertien jaar – aan het werk. Annie’s moeder stelt voor dat Annie wat afleiding van haar vele werk kan vinden bij de Arbeiders Jeugd Centrale, de jongerenorganisatie van de socialisten. Maar Annie voelt zich meer aangetrokken tot de Zaaier, de communistische jongerenbeweging. Annie sluit zich aan en werkt jarenlang onvermoeibaar voor haar ideaal: het communisme inzetten om een beter leven te bieden aan lagere klassen.

>

Vrouwen in Verzet: Hendriek Breukelaar-Verburg

Hendriek Verburg wordt in 1905 geboren in het Noord-Hollandse dorpje Noord-Scharwoude. Ze is de dochter van Peter Verburg, de eigenaar van de conservenfabriek in het dorp. Als haar vader op jonge leeftijd sterft in 1924 neemt zij samen met een andere vrouw, mevrouw Edel, het roer over. Dat twee vrouwen een dergelijk bedrijf runnen is voor die tijd vrij uniek, en het zorgt ervoor dat Hendriek al op jonge leeftijd weet hoe ze een organisatie moet leiden. Als haar zus Grieke in 1930 overlijdt, trouwt Hendriek met Grieke’s weduwe, Harry, zoals wel vaker gebeurt in die tijd. Zo komt Hendriek in Haarlem terecht.

>

Vrouwen in Verzet: Annick van Hardeveld

Annick (Germaine Mathilde) van Hardeveld wordt in 1923 geboren in Amsterdam. Ze is het eerste kind van haar vader Jan van Hardeveld en haar Franse moeder Germaine Bertin. Een paar jaar later wordt nog een jongetje geboren: Yann Emile. Als de oorlog in mei 1940 uitbreekt is Annick zestien jaar en net begonnen aan de opleiding tot verpleegster bij het Rode Kruis.

>

Podwalk: Vrouwen in Verzet

Frédérique Donker en Anna Huizing lieten zich inspireren door de tentoonstelling Vrouwen in Verzet in het Noord-Hollands Archief en maakten een podwalk over Haarlemse verzetsvrouwen. Loop nu de stadswandeling met audiotour!

> Book 1 min

Verzet tegen Slavernij eerste pop-up tentoonstelling Nationaal Slavernijmuseum

Het Nationaal Slavernijmuseum in wording maakt in samenwerking met het Verzetsmuseum Amsterdam een tentoonstelling over verzet tegen de trans-Atlantische slavernij. De tentoonstelling Verzet tegen slavernij is de eerste pop-up tentoonstelling van het Slavernijmuseum en behandelt zowel het verzet van tot slaaf gemaakte mensen zelf als de anti-slavernijbeweging in Nederland.

> Book 2 min

Boek: Het geheim van Bols

In de zomer van 2020 werd de Historische Vereniging Heemstede-Bennebroek uitgenodigd om een kijkje te nemen in een pas ontdekte schuilplaats op de zolder van Anton Mauvestraat 6 in Heemstede. Op het moment dat bewoonster Lotte van Beers hun de schuilplaats liet zien, konden ze niet vermoeden dat het verhaal erachter vier jaar later zo’n bijzondere afloop zou kennen.

> Book 1 min

Vergeten slachtoffers en verborgen helden uit de Tweede Wereldoorlog

In een tijd waarin de wereld werd verscheurd door conflict en onderdrukking, was er een groep helden die standhield te midden van de chaos. De tentoonstelling, ‘Who Cares?’, in Museum Van De Geest werpt licht op de vaak vergeten verhalen van moed in de Nederlandse psychiatrie en zorg voor verstandelijk gehandicapten tijdens de grimmige jaren van de Tweede Wereldoorlog.

>

Cas Oorthuys, verzetsfotograaf

Vanaf vandaag is in het Verzetsmuseum Amsterdam de tentoonstelling ‘Cas Oorthuys, verzetsfotograaf’ te zien. Deze bijzondere expositie biedt een overzicht van het werk dat de Nederlandse fotograaf en verzetsman Cas Oorthuys (1908-1975) maakte tijdens de Tweede Wereldoorlog in Nederland en de onafhankelijkheidsstrijd in Indonesië. De tentoonstelling werpt ook licht op de persoon achter de camera en onthult het persoonlijke verhaal van een verzetsfotograaf die zijn leven waagde om de omstandigheden vast te leggen.

> Book 2 min

Geef onze verzetsvrouwen een plek op het internet!

Hoe kun je op 5 mei de verzetsvrouwen van toen helpen? Door hun verhaal te vertellen en ze een gezicht te geven op Wikipedia. Dat gaat Atria samen doen met hulp van ervaren Wikipedia bewerkers, doe je ook mee?

> Book 1 min

‘Brasser was vooral gelukkig als hij de mouwen op kon stropen’

Het boek over het verzetswerk dat Jan Brasser in de Zaanstreek pleegde, kon verschijnen dankzij een financiële bijdrage van Tata Steel, de huidige eigenaar van Hoogovens, waar Brasser voor en tijdens de oorlog als smelter werkte. Auteur Filip Bloem vertelt over zijn speurtocht.

>

Yad Vashem onderscheiding voor de familie Jonker

Op 10 mei 1940 dacht Gré Timmerman (meisjesnaam Jonker) dat ze treinen buiten hoorde rijden, maar het waren de Duitsers die een luchtaanval uitvoerden op het militaire vliegveld in Bergen. Dit was voor haar het begin van de Tweede Wereldoorlog. Jaren na de oorlog heeft haar gezin een Yad Vashem onderscheiding ontvangen voor het helpen van joodse onderduikers. Oneindig Noord-Holland sprak met Gré Timmerman (88 jaar) over haar herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog.

>

Oud-Castricum schenkt oorlogskranten aan het NIOD

Vanaf oktober 1944 verscheen het illegale blad “Strijd”. Het was een stencil dat na lezing zo snel mogelijk moest worden doorgegeven aan ongeveer tien adressen. Veel berichten kwamen van her en der verstopte radio’s. Direct na de oorlog verscheen er een bijzondere uitgave en vervolgens werd het Nieuwsblad voor Castricum in de eerst maanden uitgegeven in combinatie met de naam van de voormalige verzetskrant.

> Book 1 min

De Opstand in 1572

Toen Alva de tiende penning probeerde in te voeren stuitte hij op groot verzet. Met de steun van de uitgeweken calvinisten naar Duitsland verwierf Prins Willem van Oranje een leger om Alva te verjagen. In de slag bij Heiligerlee in 1568 behaalde zijn broer Lodewijk een overwinning op de Spanjaarden, maar kort daarna werd hij verslagen door het Spaanse leger onder Alva. Daarop werd het plan beraamd enige steden te veroveren. Daartoe stelde Oranje zich in verbinding met de watergeuzen en vond ook voor korte tijd steun bij Koning Karel van Frankrijk.

>

‘De vele gezichten van Vrouwen in Verzet’ wordt geopend

Door de coronamaatregelen kon de tentoonstelling ‘De vele gezichten van Vrouwen in Verzet’ bij het Noord-Hollands Archief in november 2021 alleen stilletjes open, maar op 12 mei vindt de uitgestelde officiële opening dan toch plaats. Gedeputeerde van de provincie Noord-Holland Zita Pels en kleinkunstenaar Mylou Frencken zijn onder anderen te gast bij de opening voor met name de vele nabestaanden die een bijdrage hebben geleverd aan de totstandkoming van de tentoonstelling.

> Book 2 min

‘Verboden muziek’ waar je blij van wordt

Stadsarchief Amsterdam besteedt aandacht aan veertien componisten die in de Tweede Wereldoorlog werden vervolgd of vermoord. ‘Die componisten krijgen we niet meer terug, maar hun muziek moet klinken,’ vindt samensteller Eleonore Pameijer.

>